ارزیابی اثربخشی سازه‌های کنترل سیلاب در حوزه آبخیز گلاب‌دره- دربند تهران

اکوسیستم های طبیعی ایران

دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 48، شهریور 1401، صفحه 1-17   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

بهارک معتمدوزیری^{* 1}؛ هادی کیادلیری²؛ ساسان عارفی³

¹گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

²گروه علوم محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران ایران

³گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

حوزه آبخیز گلاب­دره-دربند، از حوضه­های شمال شهر تهران می­باشد که توجه به مدیریت این حوضه­ها، به علت اشراف این حوضه‌ها به شهر تهران و احتمال خطر جانی و مالی سیلاب­های حاصل از آن‌ها، از اهمیت خاصی برخوردار است. در این تحقیق، جهت تعیین پاسخ حوزه آبخیز مربوطه در برابر رگبارهای سیل­آسا در قبل و بعد از عملیات آبخیزداری، از نرم­افزار HEC–HMS استفاده گردیده است. با مد نظر قرار دادن عدم توانمندی در تعیین رگبارهای منطبق با بازه زمانی قبل و پس از اقدامات آبخیزداری انجام شده در حوزه آبخیز به منظور بررسی مطالعات سیلاب ناشی از رگبارهای واحد، اقدام به بررسی و آنالیز آماری داده­های بارش و سیلاب مربوط به ایستگاه­های باران­سنجی و هیدرومتری واقع در حوضه گلاب­دره- دربند گردید و شبیه­سازی حوضه در محیط نرم­افزار HEC–HMS صورت گرفت تا بتوان پس از شبیه­سازی حوضه، سیلاب ناشی از حوضه را در مقابل بارش حداکثر 24ساعته برای دوره برگشت‌های 10، 25 و100، سنجیده و مقایسه نمود. نتایج ارزیابی همزمان بارش و سیلاب در حوزه آبخیز مورد مطالعه، در قبل و بعد از اجرای طرح­های آبخیزداری، نشان داد که عملیات آبخیزداری، تأثیری مستقیم در کاهش سیلاب، افزایش نفوذ سیلاب و کنترل آن داشته است و این تأثیر، در سیلاب­های با دوره بازگشت بالا، بیشتر بوده است بطوری­که. دبی پیک سیلاب و حجم سیلاب در دوره برگشت­های 10، 25 و100 ساله، بعد از اجرای طرح‌های آبخیزداری، به ترتیب10، 4/27 و 40 درصد کاهش را نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

اقدامات آبخیزداری؛ رگبار؛ حوزه آبخیز گلاب‌دره - دربند

مراجع