اولویت‌بندی و ارزیابی معیارهای موثر بر پایداری روستایی با تاکید بر تولیدات کشاورزی (مطالعه موردی: روستاهای استان قزوین)

اکوسیستم های طبیعی ایران

دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 48، شهریور 1401، صفحه 18-36   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

وحید بیگدلی راد^{* 1}؛ شهرام ملکی²

¹استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

²گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

چکیده

بخش تولیدات کشاورزی علاوه بر اینکه منبع تامین منابع مالی و معیشتی روستاییان است، در تامین تولیدات استراتژیک کشور بیشترین تاثیر را دارد؛ لذا به منظور حفظ و توسعه این بخش نیاز به پایداری مناطق روستایی بر اساس یک رویکرد مناسب است. بر همین اساس، در پژوهش حاضر با بهره­گیری از منابع کتابخانه­ای و نظرات کارشناسان امور روستایی، معیارهایی با رویکرد پشتیبانی­ها و مانع­زدایی­ها از تولیدات کشاورزی، شناسایی و سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله­مراتبی و نرم­افزار Expert Choice، نسبت به ارزیابی و اولویت­بندی آن­ها اقدام گردید. نتایج نشان داد، معیار پشتیبانی از اولویت بالاتری نسبت به معیار مانع­زدایی از تولید، برخوردار است. همچنین در بین زیرمعیارهای پشتیبانی از تولید، پرداخت به موقع وجه محصولات با 4/16 درصد و در بین زیرمعیارهای مانع­زدایی از تولید، واسطه­گری در زنجیره فروش با 7/18 درصد دارای اولویت مهمتری بوده­اند. در ادامه، روستاهای شهرستان البرز از نظر مولفه­های پشتیبانی از تولید، با 2/20 درصد از وضعیت مطلوب برخوردار بوده است. همچنین در سنجش وضعیت رفع موانع تولید، روستاهای شهرستان قزوین با وزن 7/19 درصد وضعیت بهتری دارا بوده­اند. در مقابل، روستاهای شهرستان آوج در هر دو معیار، کمترین برخورداری را به خود اختصاص داده است. در پایان، بررسی نتایج نشان از لزوم توجه هر چه بیشتر به پشتیبانی و رفع موانع از تولیدات کشاورزی در شهرستان آوج داشته است. دلیل عمده آن نیز قرارگیری این شهرستان در منطقه کمتر توسعه یافته استان قزوین به خصوص از نظر سهولت دسترسی به مناطق مرکزی استان است.

کلیدواژه‌ها

تولیدات کشاورزی؛ پشتیبانی از تولید؛ مانع‌زدایی از تولید؛ پایداری روستایی؛ استان قزوین

مراجع