دانش بومی گیاهان دارویی در جوامع محلی شهرستانهای شمالی استان فارس

اکوسیستم های طبیعی ایران

دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 48، شهریور 1401، صفحه 88-109   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

روجا صفاییان^{* 1}؛ الهه نیک نام سیمکانی²

¹عضو هیات علمی دانشگاه شیراز

², M.Sc. of Desert Regions Management

چکیده

 گیاهان دارویی، درصد بسیار بالایی از گونه های گیاهی ایران را تشکیل میدهند. در بسیاری از مناطق این مرز و بوم همچنان گونه­های دارویی ناشناخته ای وجود دارند که از سالیان گذشته تاکنون برای درمان و تسکین آلام و بیمارهای اهالی بومی مورد استفاده قرار می­­­گیرد. با توجه به بالا رفتن تقاضا برای گیاه درمانی و تمایل به استفاده از گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی، نیاز به تحقیق و بررسی در زمینه شناسایی و نحوه استفاده از گیاهان دارویی توسط ساکنین محلی مناطق مختلف ضروری است. در این راستا شهرستانهای  آباده، خرمبید، بوانات و پاسارگاد مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه هایی شامل نام محلی گیاه، نام فارسی گیاه، محل جمع‌آوری شده، اندام مورد استفاده، کاربرد دارویی، منع مصرف، نحوه آماده‌سازی و مصرف گیاه آماده گردید. پس از آن با مراجعه به40 عطاری اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری و ثبت گردید. به منظور کمی‌سازی داده‌ها اطلاعات، با شاخص های کمی اتنوبوتانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد گیاهان موجود در این عطاریها به 32 تیره و83 جنس تعلق دارند که بیشترین تعداد به ترتیب به تیره های نعنائیان (7/20%)، کاسنیان (11%) و چتریان (8/9%) تعلق می گیرد. همچنین بیشترین کاربرد گیاهان دارویی برای تسکین و التیام بیماری های گوارشی می باشد. در این راستا اندام هوایی گیاهان به صورت دمنوش بیشترین کاربرد را داشتند. توجه به ماحصل این نتایج میزان اهمیت مطالعات اتنوبوتانی در زندگی امروز بشر و نیاز او به طبیعت، مراتع و محصولاتش را به منظور التیام و تسکین آلام روحی و جسمی نشان می­دهد.

کلیدواژه‌ها

دانش بومی گیاهان دارویی؛ شاخص های کمی اتنوبوتانی؛ عطاری؛ استان فارس

مراجع