بررسی پایداری عملکرد 28 ژنوتیپ گندم نان در مناطق گرمسیری ایران با استفاده از دو مدل AMMI و GGE

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 2، دوره 17، شماره 2، مرداد 1400، صفحه 13-29   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aej.2022.697203

نویسندگان

مهران خاکی¹؛ مهدی چنگیزی^{* 2}؛ محسن اسماعیل زاده مقدم³؛ شهاب خاقانی¹؛ مسعود گماریان⁴

¹گروه اصلاح نباتات، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

²گروه اصلاح نباتات، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران [e-mail]

³موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

⁴گروه اصلاح نباتات، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

اثر متقابل ژنوتیپ و محیط یکی از مهم ترین مباحث و چالش­های پژوهشگران اصلاح نباتات می­باشد. این پژوهش برای بررسی پایداری عملکرد بیست و هشت ژنوتیپ گندم نان (Triticum aestivum)، در شش مکان مختلف و در دو سال متوالی (95-94 و 96-95)، انجام شد. این آزمایش به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثرات متقابل دو جانبه ژنوتیپ × سال و سال × مکان و اثرات سه جانبه ژنوتیپ × سال × مکان در سطح یک درصد، معنی دار گردید. تجزیه پایداری عملکرد با استفاده از روش­های پارامتری چند متغیره (AMMI و GGE biplot) انجام گردید. اثر اصلی ژنوتیپ و محیط در نتایج تجزیه AMMI در سطح یک درصد معنی دار شدند. از دو مولفه اصلی PC1 و PC2 برای رسم بای پلات استفاده گردید. بر اساس پارامترهای تجزیه پایداری مدل AMMI،  ژنوتیپ­های 25،16،27 و 6 به عنوان ژنوتیپ­های پایدار انتخاب شدند. بر اساس نتایج تجزیه گرافیکی، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط با استفاده از GGE biplot ژنوتیپ­های 15،14،17،18 و 20 به عنوان ژنوتیپ­های پایدار معرفی شدند که مکان زابل متفاوت از مکان های دیگر نشان داده شده­اند.

مراجع