بررسی سیاست جنایی سنجیده درقبال جرایم دولتی با رویکرد جامعه شناسی حقوق

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 1، دوره 15، شماره 56، آذر 1401، صفحه 7-30   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2021.1919764.1285

نویسندگان

سالار صادقی^{* 1}؛ حسن موثقی²

¹دانش آموخته دکتری تخصصی حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، مدرس دانشگاه.

²دانشیار گروه حقوق، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

دولت ها با اینکه عهده دار تامین نظم و امنیت و عدالت در جامعه هستند، اما ممکن است گاه تبدیل به عامل ناامنی و بی نظمی شوند. از منظر جامعه شناسی حقوق، این مسأله موجب پیدایش مفهوم «جرم دولتی» شده که به اقدامات مجرمانه و ضداجتماعی دولت و نهادهای دولتی اطلاق می‌شود که علیه شهروندان خود مرتکب می شوند. مقابله با جرایم ارتکابی در جامعه بر عهده دولت هاست اما مقابله با جرایمی که خود دولت ها مرتکب جرم شوند مساله ای چالش برانگیز است زیرا قدرتی مافوق قدرت دولت وجود ندارد. در این صورت مردم و جامعه مدنی هم می‌توانند به مقابله با جرایم دولتی اقدام کنند که می‌تواند خشونت آمیز یا غیرخشونت آمیز باشد. با توجه به این مسائل، مقاله حاضر با رویکرد جامعه شناسی حقوق، درصدد بررسی انواع سیاست های جنایی سنجیده تقنینی، قضایی و مشارکتی از طریق راهکارهای مقابله کیفری و غیرکیفری با این جرایم و ارزیابی این راهکارها با تاکید بر سیاست جنایی ایران است. فعالیت موثر قوه مقننه و قضاییه از طریق جرم انگاری و رسیدگی عادلانه، فعالیت نهادهای نظارتی و مردمی، اعتراضات خشونت آمیز و مسالمت آمیز جامعه مدنی و عدالت ترمیمی راهکارهایی است که برای مقابله با جرایم دولتی در این مقاله مورد واکاوی قرار می گیرند.

کلیدواژه‌ها

جرم دولتی؛ سیاست جنایی؛ جرم انگاری؛ نافرمانی مدنی؛ عدالت ترمیمی

مراجع