اثرپذیری شاعران برجستۀ سبک خراسانی در وصف معشوق از معلّقات سبع

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقاله 2، دوره 6، شماره 21، آذر 1401، صفحه 25-49   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/rpcl.2022.697255

نویسندگان

حسینعلی سرحدی¹؛ مسعود اکبری زاده^{* 2}؛ مصطفی سالاری³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران(نویسندۀ مسئول)

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زاهدان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان،ایران.

چکیده

معلّقات سبع یکی از درخشان­ترین آثار شعری در عصر جاهلی و آیینۀ تمام نمای آن است که فرهنگ آداب و رسوم زندگی مردم و همچنین موقعیّت جغرافیایی و اجتماعی و ادبی آن عصر را نشان می‌دهد. بسیاری از پژوهشگران در زمینه‌های مختلف ادبی بر روی آن کار کردند؛ زیرا معلّقات سبع، شناس­نامۀ عصر جاهلی است و درک درست این اشعار و بررسی آن‌ها از جوانب مختلف، راهی برای شناخت عصر جاهلی است. ادبیّات عرب به دلیل هم‌جواری جغرافیایی تمدّن‌های عربی و ایرانی از مهم‌ترین دریچه‌های تأثیر فرهنگ و زبان عرب بر ادبیّات فارسی است، اگرچه این تأثیر، متقابل و عمیق است؛ اما بی‌گمان تأثیر ادبیّات عرب بر شاعران دوره‌های آغازین ادبیّات فارسی عمیق­تر و بزرگ‌تر است. یکی از اهداف اصلی این پژوهش، تحلیل و مقایسۀ اثرپذیری ساختاری و مضمونی شاعران برجستۀ سبک خراسانی در وصف معشوق از معلّقات سبع است. اکثر صاحب‌نظران، متّفقند که شاعران ایرانی در سرودن اشعار مربوط به اطلال و دمن، دنباله رو شاعران عرب بوده‌اند و از شاعران عرب تقلید کرده‌اند. جستار حاضر با روش تطبیقی و رویکرد توصیفی-تحلیلی می­کوشد تا اثرپذیری ساختاری و مضمونی شاعران برجستۀ سبک خراسانی در وصف معشوق از معلّقات سبع را مشخّص سازد و به این پرسش­ها پاسخ دهد که میزان تأثیرپذیری شاعران برجستۀ سبک خراسانی در زمینۀ وصف معشوق از شاعران معلّقات چگونه است؟ و کدام شاعر سبک خراسانی تأثیر بیشتری از شاعران معلّقات گرفته است؟

کلیدواژه‌ها

ادبیان عرب؛ معلّقات سبع؛ سبک خراسانی؛ توصیف

مراجع