خلاقیت ادبی در اشعار احمد شاملو

فصلنامه زبان و ادب فارسی

دوره 14، شماره 53، بهمن 1401، صفحه 137-155   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2022.1920426.1446

نویسندگان

رویا پروین¹؛ منصوره تدینی^{* 2}؛ مسعود پاکدل²؛ سیما منصوری منصوری²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.

چکیده

چکیده
احمد شاملو،شاعر معاصر ایران با درک ظرفیت های موجود در زبان فارسی و اشراف بر ادبیات کلاسیک به ویژه متون نثر و خلاقیت منحصر به فرد خویش،با بهره گیری از انواع شگردهای زبانی و رسیدن به سویه‌های طبیعی کلام و موسیقی موجود در آن با تغییر در ساختار و محتوای شعر نیمایی توانست گونه‌ای دیگر از شعر را بنیان نهد که از آن به عنوان شعر سپید نام می بریم. بر همین اساس هدف از این پژوهش،نشان دادن خلاقیت ادبی،با بهره‌گیری از ترفندها و شگردهای زبانی و مفهوم سازی‌های نوین با تکیه بر مجموعه اشعار شاملو می‌باشد.داده‌های مورد نظر،با بهره‌گیری از منابع دست اول و دوم در محیط کتابخانه‌ گردآوری گردیده است.سپس با تکیه بر اهداف و ابعاد مورد نظر جستار حاضر،داده‌های مورد نظر به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که بخش عمده‌ای از خلاقیت ادبی شاملو در شگردها و هنجار گریزی های زبانی،موسیقی طبیعی کلمه و نگاه سیاسی و اجتماعی توأم با فخامت و سنگینی کلام است که شعر وی را برجسته و متمایز کرده است.نگارنده در تلاش است که با کند و کاو در مجموعه اشعار شاملو و مطالعه منابع موجود در این زمینه،فرآیند خلاقیت ادبی را نشان دهد و بگوید که چگونه شاعر در ساختار و محتوای شعر معاصر ایران تغییر ایجاد کرده و سبک جدیدی از شعر را بنا نهاده است.
کلیدواژه‌ها :احمد شاملو، خلاقیت‌ ادبی‌، ،شعر سپید، موسیقی کلام،شگردهای‌های زبانی

کلیدواژه‌ها

کلیدواژه‌ها :احمد شاملو؛ خلاقیت‌ ادبی‌؛ شعر سپید؛ موسیقی کلام؛ شگردهای‌های زبانی

مراجع

   فهرست منابع

                ایرانی، ناصر،(1380)، هنر رمان، تهران: آبانگاه.

اسکولز، رابرت،(1391)، عناصر داستان، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: مرکز.

برسلر، چارلز،(1389)، درآمدی بر نظریه‌ها و روش‌های نقد ادبی، ترجمه مصطفی عابدینی‌فرد، تهران: نیلوفر

بورنوف، رولان و اوئله، رئال، (1378)، جهان رمان، ترجمه نازیلا خلخالی، تهران: مرکز.

بیگدلی، احمد،(1386)، «شخصیت‌های من اخلاق‌گرا هستند»، در گفت‌وگو با علی الله‌سلیمی، ماهنامه ادبیات داستانی، شماره 112، صص 48-51.

بیگدلی، احمد،(13۸۷)، اندکی سایه، چاپ سوم، تهران: چشمه.

پراپ، ولادیمیر،(1386)، ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: طوس

تولن، مایکل،(1386)، روایت‌شناسی: درآمدی زبانشناختی-انتقادی،تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب درسی.

حق‌شنو، فرخنده،(1389)، جستاری دیگر(نقد برخی از رمان‌های برگزیده)، تهران: خانه کتاب.

رنجبر، محمود؛ تسلیمی، علی؛ خائفی، عباس؛ صفایی سنگری، علی،(1389)، «کارکردهای روایی کشمکش در سه داستان کوتاه جنگ تحمیلی»، نشریه ادبیات پایداری، سال دوم، ش 2، صص 2۵۵- 2۳۴.

زرشناس، شهریار،(1388)، جستارهایی در ادبیات داستانی معاصر، تهران: کانون اندیشه جوان.

صحرایی، قاسم؛ حیدری، علی؛ میرزایی مقدم، مریم(۱۳۹۱)، «عنصر گفت‌وگو در تاریخ بیهقی»، نشریه زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، ش ۲۲۶، صص ۷۴-۴۷.

طالبیان، یحیی؛ حسینی، نجمه،(1383)، «ساختار داستانی زال و رودابه»، پژوهش‌های ادبی، ش 5، صص ۱۱۶-۹۵.

فتاحی، حسین،(1386)، داستان، گام به گام، تهران: صریر.

فورستر، ای.ام،(1391)، جنبه‌های رمان، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: نگاه

مارتین، والاس،(1382)، نظریه‌های روایت، ترجمه محمد شهبا، تهران: هرمس.

مک‌کی، رابرت،(1388)، داستان، ساختار، سبک، ترجمه محمد گذرآبادی، تهران: هرمس.

نجّاری، محمد؛ قوام، ابوالقاسم،(۱۳۹۵)، «ظرفیت‌های نمایشی منظومۀ زرین‌قبانامه بر اساس شخصیت‌پردازی سلیمان نبی(ع)»، کهن‌‌نامه ادب پارسی، سال هفتم، ش ۴، صص ۱۵۳-۱۳۳.

وبستر، راجر،(1382)، پیش درآمدی بر مطالعۀ نظریۀ ادبی، ترجمه الهه دهنوی، تهران: روزنگار.

هرمن، دیوید،(1393)، عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت، ترجمه حسین صافی، تهران: نی.

 

ب)منابع الکترونیک

زنوزی جلالی، فیروز (1393)،« اندکی سایه چگونه کتابِ سال شد؟»، در گفت‌وگو با مریم سمیعی، سایت تبیان،6/7/1393:

https://article.tebyan.net/285667/