والد سالاری مسعود غزنوی در تاریخ بیهقی براساس نظریات اریک برن

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

دوره 18، شماره 31، آبان 1401، صفحه 12-20   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نسرین عمران نژاد¹؛ پروانه عادل زاده^{* 2}؛ کامران پاشایی فخری³

¹دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران.

²گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشکده زبان های خارجی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

³استاد گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران.

چکیده

هر فرد دارای مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری خاصی است که معرف حالت روانی اوست، اما از آن‌جا که همین فرد در حالت روانی متفاوت، الگوهای رفتاری دیگری را بروز می‌دهد که غالبا متناقص با رفتار قبلی اوست، سبب پیدایش « نظریه حالات من» گردید اریک برن بنیان‌گذار تحلیل رفتار متقابل «حالات من» را به سه بخش والد، بالغ و کودک تقسیم می‌کند. طبق نظریه اریک برن «والد» یکی از سه حالت شخصیت انسان است که از والدین، یا الگوهای قدرت فراگرفته می‌شود «والد» به دو صورت والد حمایت‌گر مهربان و «والد» کنترل کننده مستبد ظاهر می‌شود. این پژوهش با شیوه توصیفی - تحلیلی و با استناد به تاریخ بیهقی و نظریات اریک برن رفتارهای «والدانه» امیر مسعود غزنوی را مورد تحلیل قرار می‌دهد از بررسی نتایج این پژوهش چنین استنباط می‌شود که امیر مسعود در بیش‌تر مواقع «بالغ» خود را حذف و از حالت «والد» مستبد خود تصمیم گیری می‌کند و رویکردهایی از جمله اظهار قدرت، تهدید و ارعاب و استبداد را ایجاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

اریک برن؛ رفتار متقابل؛ والد؛ تاریخ بیهقی؛ امیر مسعود غزنوی