از فضاهای دیگر تا نامکان ها

فصلنامه مطالعات فضا و مکان

مقاله 5، دوره 1، شماره 1، آذر 1401، صفحه 63-74   

نوع مقاله: مقاله تخصصی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jsps.2022.1972581.1019

نویسندگان

سیامک پناهی^{* 1}؛ فریبا تقی شاهبازی²

¹گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران

²کارشناسی ارشد شهرسازی

چکیده

این پژوهش به معرفی فضاهای "دیگر" در فلسفه، روانشناسی، معماری و چگونگی شکل گیری مفهوم "نا مکان" از درون آن پرداخته است. اصطلاح "دیگری" در روانکاوی ژاک لکان به قطب دیالکتیک میان سوژه و ابژه اطلاق می گردد که خاستگاه آن در تفکر دیالکتیک هگل بوده  و نمود آن را به طور مشخص می توان در خوانش الکساندر کوژو از پدیدارشناسی روح وی در دهه سی سده بیستم میلادی یافت. نظریه فوکو از"دیگر بودگی" به کانسپت "تفاوت و تمایز"  دریدا بسیار شباهت دارد. این چنین به نظر می رسد که مفهوم "نا مکان" مارک اوژه نیز در یک دیالکتیک خاص، در برابر مفهوم "مکان" قرار گرفته است. روش پژوهش در این تحقیق به صورت تحلیلی، توصیفی و تلفیقی از روش کمی (از نظریه به مورد مطالعه: قیاسی) و کیفی (از مورد مطالعه به نظریه: استقرایی) است.
این پژوهش نظریه نا مکان و فضاهای دیگر در فضای پسا مدرن و جهان سوپر مدرن و جایگاه آن در دیالکتیک خاص مکان و نا مکان و همچنین وجه تمایز آن در معماری و شهرسازی را معرفی نموده و در نهایت این پژوهش به ارائه مدلی در چگونگی شکل گیری فضاهای دیگر و ارتباط آن با نا مکان ها دست یافته و به این نتیجه رسیده است که "نامکان ها" بخش دائما فزاینده ای از زندگی شهری را در برگرفته و بین آنها و "فضاهای دیگر" ریشه های مشترکی وجود دارد و نامکان با افراط در زمان،‌ افراط در فضا و ‌افراط در فردیت به ظهور رسیده است.

کلیدواژه‌ها

هتروتوپیا؛ مکان؛ نامکان؛ دیگر بودگی؛ فضا

سایر فایل های مرتبط با مقاله

5- 1019 Panahi Eng. 101001.pdf

مراجع

افشار نادری، کامران (۱۳۷۸). از کاربری تا مکان. مجله معمار. شماره ۶: ۳-۱.

اوژه، مارک (۱۳۸۷). نامکان ها. ترجمه منوچهر فرهومند. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.  

بانی مسعود، امیر (۱۳۹۵). پست مدرنیته و معماری. چاپ پنجم، اصفهان: خاک. 

پرتوی، پروین (۱۳۹۲). پدیدارشناسی مکان.  چاپ دوم. تهران: فرهنگستان هنر.

پناهی، سیامک A (۱۳۸۶). دریچه ای به فضاهای دیگر.  نشریه آبادبوم. شماره ۱۰: ۱۳.

پناهی، سیامک B (۱۳۸۶) شهر در اسارت ماشینیسم.  نشریه آبادبوم، شماره ۷: ۵۰.

پناهی، سیامک C (۱۳۸۶). معماری لمپن، معماری کیچ.  نشریه آبادبوم، شماره ۸: ۸.

پناهی، سیامک (۱۳۹۷). معماری و سینمای معناگرا. تهران: عصر کنکاش.

پناهی، سیامک و هنرپرور، حامد (۱۳۹۹). معماری تخنه. تهران: عصر کنکاش.

پین، مایکل (۱۳۹۴). فرهنگ اندیشه انتقادی. ترجمه پیام یزدانجو. تهران: مرکز.

جیمسون، فردریک (۱۳۹۰). منطق فرهنگی سرمایه داری متاخر. مجید محمدی. چاپ چهارم. تهران: هرمس.

سوجا، ادوارد (۱۳۸۲). تاریخ، جغرافیا : مدرنیته. ترجمه شهریار وقفی پور. تهران: تلخون.

شیرانی، حسین (۱۳۸۶). ساماندهی مکان. چاپ دوم.  تهران: دانش آفرین.  

فوکو، میشل (۱۳۸۴). از فضاهای دیگر. ترجمه رضا بهار.  نشریه بیناب. شماره ۹: ۵۳-۴۲. 

کاستلز، مانوئل (۱۳۸۰). عصر اطلاعات. جلد ۱. ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز، نشر طرح نو.

لینچ، کوین (۱۳۸۳) سیمای شهر. ترجمه دکتر منوچهر مزینی. چاپ ششم. تهران: دانشگاه تهران.

نوربرگ شولتز، کریستین (۱۳۵۳). فضا، هستی، معماری. ترجمه محمد حسن حافظی. تهران: تهران.

نوربرگ شولتز، کریستین (۱۳۸۱). معماری، حضور، زبان و مکان. ترجمه سید علیرضا احمدیان، تهران: موسسه معمار نشر.

نسبیت، کیت (۱۳۸۶). نظریه های پسا مدرن در معماری. ترجمه محمد رضا شیرازی. تهران: نی.

وارد، گلن (۱۳۹۶). پست مدرنیسم. ترجمه قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی. چاپ ششم. تهران: ماهی.

Arefi, Mahyar (1999). Non-place and Placelessness as Narratives of  Loss: Rethinking the Notion of  Place" . Journal of  Urban Design, vol,4, no.2.

Foucault, M. (1967). Of Other Spaces, Utopias and heterotopias, in Architecture. culture in Foucault, Info, 14 March.

Logan, j. & Molotch, H. (1987). Urban Fortunes: The Political Economy of Place. University of California Press : Berkeley.

Mcleod, M. (2000). Gender Space Architecture,

“Everyday” and “Other” spaces. Mary McLeod / p.  182

Relph, E. (1976). Place and Placelessness. Pion: London.

Seamon, David (1996). A singular Impact. Environmental and Architectural Phenomenology News letter. Vol. 7, no.3

 

.edubrown.teuspro.www

www.filliamh.blogspot.com

com.lardianbal.www

.non-luogo.comwww

com.non-place.www

com.Vodafone.receiver.www