ارزیابی میزان کارایی بنزوکایین و اثرات بیهوشی با آن بر فاکتورهای خونی ماهی قرمز (Carassius auratus)

مجله پلاسما و نشانگرهای زیستی

دوره 15، شماره 4 - شماره پیاپی 60، آذر 1401، صفحه 37-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسین رحیمی پردنجانی؛ فردین شالویی^*

گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

چکیده

زمینه و هدف : عملیات معمول در حین تکثیر و پرورش یا در طی مطالعات تحقیقاتی اغلب موجب پاسخ‌های استرس و فیزیولوژیکی در ماهی می‌گردد که متعاقباً اثرات نامطلوبی مانند سرکوب ایمنی، تعویق رشد و مرگ را به دنبال خواهد داشت هدف از مطالعه حاضر ارزیابی کارایی بنزوکائین به عنوان ماده بیهوش کننده در ماهی قرمز (Carassius auratus) بود. همچنین تاثیر بیهوشی با غلظت های موثر بنزوکائین و استرس ناشی از دستکاری بر شاخص های خون­شناسی مطالعه شد.
مواد و روش ها : 10 قطعه ماهی به‌صورت انفرادی در معرض هر یک از غلظت‌های 50، 75، 100، 125، 150 و 200 میلی‌گرم در لیتر بنزوکائین قرار گرفتند و زمان رسیدن به بیهوشی عمیق و برگشت از بیهوشی ثبت شد. در قسمت دوم آزمایش‌، 7 قطعه ماهی به‌صورت انفرادی با یک از غلظت‌های 125 و 150 میلی‌گرم در لیتر بنزوکائین بیهوش شدند. سپس ماهیان به مدت دو دقیقه بیرون از آب تحت استرس حاد ناشی از دستکاری بیومتری، وزن‌کشی و خون‌گیری شدند. برای بررسی اثر استرس حاد ایجاد شده توسط دستکاری از 7 قطعه ماهی بدون بیهوشی خون‌گیری شد.
نتایج: غلظت 50 میلی‌گرم در لیتر بنزوکائین بعد از 10 دقیقه باعث القای بیهوشی عمیق نشد درحالی‌که در غلظت‌های 125، 150 و 200 میلی‌گرم در لیتر ماهیان کمتر از 3 دقیقه به بیهوشی عمیق رسیدند. زمان رسیدن به بیهوشی عمیق و بازگشت از بیهوشی به‌طور معنی‌داری وابسته به غلظت بنزوکائین بود (05/0 >P). طبق نتایج خون‌شناسی، استرس حاد باعث افزایش تعداد گلبول قرمز، هموگلوبین و میزان گلوکز و کورتیزول سرم در مقایسه با ماهیان بیهوش شده و تیمار کنترل شد (05/0 >P).
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که بیهوشی سریع ماهی قرمز با غلظت‌ نسبتاً بالای بنزوکائین (125 میلی‌گرم در لیتر) باعث جلوگیری محور استرس ناشی از انتشار کورتیزول می‌شود و می‌توان این غلظت‌ را به‌عنوان غلظت مطلوب برای مطالعات خون‌شناسی و دستکاری ماهی قرمز توصیه کرد.

کلیدواژه‌ها

بنزوکائین؛ بیهوشی؛ ماهی قرمز؛ کورتیزول؛ استرس

مراجع