ماهیت و سرشت بازیگر بین‌المللی از منظر نظریه‌های روابط بین‌الملل (بررسی سه رویکرد اثبات‌گرایی، رویکردهای میانه و پساساختارگرا)

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

دوره 9، شماره 33، مهر 1401، صفحه 43-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2021.1933678.1348

نویسندگان

مجید دشتگرد^{* 1}؛ وهاب عباسی²

¹دکتری، گروه روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

²کارشناسی ارشد، گروه مطالعات خاورمیانه، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران ایران

چکیده

موضوع ماهیت و سرشت بازیگر و کنشگر روابط بین‌الملل ازجمله مباحث هستی‌شناختی و فلسفی محسوب می‌شود که به بررسی هویت کنشگران روابط بین‌الملل می‌پردازد و تلاش دارد که به این‌ گروه سؤالات پاسخ دهد که کنشگر روابط بین‌الملل چگونه موجودی است؟ چه اهداف و اغراضی دارد؟ و جهان روابط بین‌الملل و خود را چگونه می‌بیند؟ هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی این مسائل از منظر رویکردهای سه گانه روابط بین‌الملل یعنی رویکرد اثبات‌گرایی (نئورئالیسم، نئولیبرالیسم، رئالیسم نوکلاسیک)، رویکردهای میانه (سازه‌انگاری، مکتب انتقادی، مکتب انگلیسی) و پساساختارگرایی (پست‌مدرنیسم) است. درواقع سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که رویکردهای سه گانه روابط بین‌الملل چه دیدگاهی را نسبت به مسئله‌ی ماهیت و سرشت کنشگر و بازیگر روابط بین‌الملل ارائه داده‌‌اند؟ روش این پژوهش مبتنی بر نوعی بررسی تطبیقی بوده و بر نوعی بررسی کیفی نیز استوار است؛ چراکه در قالب آن تلاش شده است با استفاده از شواهد تجربی و استدلال منطقی، فرضیه و دیدگاه پژوهش تقویت شود. نتایج نشان داد که اثبات‌گرایان نگرشی پیشا اجتماعی، رویکردهای میانه نگاهی اجتماعی و تاریخی و پساساختارگرایان رهیافتی سیال و متکثر را از ماهیت کنشگران بین‌المللی بازتاب داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

نظریه‌های روابط بین‌الملل؛ اثبات‌گرایی؛ رویکرد اثبات‌گرایی؛ رویکردهای میانه؛ رویکرد پساساختارگرا

مراجع

آبراهامسن، ریتا (1393). پسااستعمارگرایی. در: مارتین گریفیتس، نظریه روابط بین‌الملل برای سده بیست و یکم، ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشر نی.

بوزان، بری (1388). از جامعه‌ بین‌المللی تا جامعه‌ جهانی. ترجمه‌ محمدعلی قاسمی. تهران: پژوهشکده‌ مطالعات راهبردی.

چرنوف، فرد (1393). نظریه و زَبَر نظریه در روابط بین‌الملل. ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشر نی.

دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1394). فرانظریه اسلامی روابط بین‌الملل. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1394). نظریه‌ها و فرانظریه‌ها در روابط بین‌الملل. تهران: نشر مخاطب.

سلیمی، حسین (1389). هرمنوتیک و شناخت روابط جهانی. تهران: رخ داد نو.

والتز، کنت نیل (1393). نظریه‌ سیاست بین‌الملل. ترجمه‌ غلامعلی چگنی‌زاده و داریوش یوسفی. تهران: مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی.

Adler, E. (2002). Constructivism and International Relations. In: Walter Carlsnaes, Thomas Risse & Beth A. Simmons, Handbook of International Relations. London: SAGE Publications.

Biersteker, T. & Weber, C. (1996). State sovereignty as social construct. Cambridge: Cambridge University Press.

Bull, H. (1990). Introduction. In: Hedley Bull, Benedict Kingsbury & Adam Roberts, Grotian Thought in International Relations. New York: Oxford University Press.

Campbell, D. (1992). Writing security: United States foreign policy and the politics of identity. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Cox, R. (1981). Social Forces, States and World Orders: Beyond International Relations Theory. Millennium Journal of International Studies, 10(2).

Devetak, R. (2005). Critical Theory. In: Scott Burchill & et al., Theories of International Relations. New York: Palgrave Macmillan.

George, J. (1994). Discourses of global politics: a critical (re)introduction to international relations. Boulder: Lynne Rienner Publishers.

Keohane, R. (1988). International Institutions: Two Approaches. International Studies Quarterly, 32(4).

Keohane, R. (2002). Power and Governance in a Partially Globalized World. London: Routledge.

Lawler, P. (2008). The Ethics of Postmodernism. In: Christian Reus-Smit & Duncan Snida, Oxford Handbook of International Relations. Oxford: Oxford University Press.

Linklater, A. (1996). The achievements of critical theory. In: Steve Smith, Ken Booth & Marysia Zalewski, International theory: positivism and beyond. Cambridge: Cambridge University Press.

Mearsheimer, J. (1995). The False Promise of International Institutions. International Security, 19(3).

Mearsheimer, J. (2009). Reckless States and Realism. International Relations, 23(2).

Onuf, N. (2013). Making sense, making worlds: constructivism in social theory and international relations. New York: Routledge.

Posen, B. (2004). ESDP and the structure of world power. The International Spectator, 39(1).

Pouliot, V. (2004). The essence of constructivism. Journal of International Relations and Development. 7(3).

Ripsman, N., Taliaferro, J.W. & Lobell, S. (2016). Neoclassical realist theory of international politics. New York: Oxford University Press.

Smith, S. (1997). Epistemology, Postmodernism and International Relations Theory: A Reply to Østerud. Journal of Peace Research, 34(3).

Waltz, K. (1988). The Origins of War in Neorealist Theory. Journal of Interdisciplinary History,18(4).

Watson, A. (1987). Hedley Bull, states systems and international societies. Review of International Studies, Vol.13.

Wendt, A. (1991). Bridging the theory/meta-theory gap in international relations. Review of International Studies, 17(4).

Wendt, A. (1994). Collective Identity Formation and the International State. The American Political Science Review, 88(2).

Wendt, A. (1999). Social Theory of International Politics. Cambridge: Cambridge University Press.

Wheeler, N. (2009). Beyond Waltz’s Nuclear World: More Trust May be Better. International Relations, 23(3).

Wight, C. (2002). Philosophy of social science and international relations. In: Colin Wight, Handbook of International Relations. London: SAGE Publications.

Zalewski, M. (2000). Feminism After Postmodernism? Theorising Through Practice. New York: Routledge.