تبیین وتحلیل جایگاه نفس از منظر صدرا

مطالعات فقهی و فلسفی

دوره 13، شماره 49، فروردین 1401، صفحه 1-17   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رویا بناکار¹؛ هادی واسعی^{* 2}؛ محمد فولادیوندا³

¹دانشجوی دکتری فلسفه، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

²استادیار گروه فلسفه، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

³دانشیار، گروه جامعه شناسی، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف،‌ تبیین و تحلیلی بر نفس شناسی از منظر ملاصدرا و با روش اسنادی، توصیفی و‌ تحلیلی تدوین یافته است. ملاصدرا راز جاودانگی و نیل به سعادت انسان را در گرو دین داری و تهذیب نفس و ایمان و عمل صالح می‌داند از منظر ملاصدرا، چهار نوع از موجودات عالم دارای نفس هستند: نباتات، حیوانات، انسان‌ها و افلاک. وی بر پایه مشاهده آثار حیات، در این موجودات سه گانه(به جز افلاک)، صورتی از کمال را در نظر می‌گیرد که بر ماده افاضه می‌شود و آن را«نفس» می‌نامد. پایین‌ترین مرتبه نفس، نفس نباتی است و به دنبال آن، نفس حیوانی و شریف‌ترین نفس، نفس انسانی است. او با مبانی وجودشناسی خویش، یعنی «حرکت جوهری» و «تشکیک در وجود»، نظریه کاملاً متفاوتی را در این بحث ارائه می‌دهد.

صدرا نفس را امری مجرد می‌داند و درعین حال، با بدن اتحاد وجودی هم دارند. ایشان با اثبات حرکت جوهری و بیان قاعده جسمانیت الحدوث بودن نفس، تمایز بین بدن و نفس را از بین می‌برد.

واژگان کلیدی: نفس، ملاصدرا، استکمال نفس

کلیدواژه‌ها

نفس؛ ملاصدرا؛ استکمال؛ ؛ نفس

مراجع