روابط اتحادیه اروپا و ایران در پرتو روابط فراآتلانتیک (مطالعه موردی دوره اوباما و ترامپ)

فصلنامه مطالعات روابط بین الملل

مقاله 1، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 59، آذر 1401، صفحه 7-34   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم باقری^{* 1}؛ سید داود آقایی²

¹دانشجوی دکتری مطالعات منطقه ای(مطالعات اروپا)- دانشکده حقوق و علوم سیاسی - دانشگاه تهران- ایران

²دانشگاه تهران - دانشکده حقوق و علوم سیاسی مطالعات منطقه ای - علوم سیاسی -

چکیده

پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که چرا اتحادیه اروپا با وجود تمایل و اراده سیاسی به گسترش روابط با ایران و بالأخص تلاش برای حفظ برجام در چارچوب سازوکارهای طراحی‌شده، نتوانست استقلال استراتژیک خود را اعمال و به تعهدات خود در چارچوب برجام عمل نماید. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که عدم استقلال استراتژیک اتحادیه اروپا، ناشی از وابستگی‌های فراآتلانتیکی اتحادیه اروپا در سه سطح کسری امنیتی نهادی، وابستگی متقابل نامتقارن در حوزه اقتصادی و ترجیحات شرکت‌های فراملی این اتحادیه در ارتباط با بازارهای ایالات‌متحده است. در سطح کسری امنیتی نهادی؛ اتحادیه اروپا با توجه به چتر امنیتی ایالات‌متحده و نبود استقلال دفاعی- نظامی، مجبور به تنظیم رویکردهای خود در چارچوب منافع و اهداف آمریکا است. در سطح اقتصادی؛ وابستگی‌های متقابل اقتصادی و تعاملات تجاری و سرمایه‌گذاری بالا و درهم‌تنیده دو سوی آتلانتیک و نامتقارن بودن این وابستگی (برتری راهبردی اقتصادی آمریکا)، امکان استقلال عمل اقتصادی اتحادیه اروپا را به‌شدت محدود کرده است. سطح سوم مربوط به اولویت و ترجیحات بازار و شرکت‌های خصوصی و فراملیتی اتحادیه اروپا و الگوی رفتاری عقلانی و دافع ریسک شرکت ها ذیل تحریم های ثانویه ایالات متحده است که مانع عمده‌ای در استقلال رویکرد اتحادیه اروپا در قبال ایران بوده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای است. در این راستا از کتاب‌ها، مقاله‌ها، اسناد، منابع اینترنتی و اظهارنظرهای مقام‌های مربوطه برای گردآوری داده‌ها استفاده‌شده است.

کلیدواژه‌ها

جمهوری اسلامی ایران"؛ اتحادیه اروپا"؛ روابط فراآتلانتیک"؛ ایالات‌متحده آمریکا"؛ "؛ وابستگی متقابل پیچیده"

مراجع