تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 10,005 |
تعداد مقالات | 83,624 |
تعداد مشاهده مقاله | 78,435,442 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,456,014 |
پایش تغییرات مکانی و زمانی سلامت آبخیز با استفاده از رویکرد مفهومی بنیه، ساختار و تابآوری (VOR) | ||
سنجشازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 آذر 1401 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/girs.2022.697684 | ||
نویسندگان | ||
رقیه دژبانی1؛ زینب حزباوی* 2؛ رئوف مصطفیزاده3؛ اباذر اسمعلیعوری4؛ نازیلا علائی5 | ||
1دانشآموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
2استادیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی و عضو تحقیقکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
3دانشیار گروه آموزشی منابع طبیعی و عضو پژوهشکده مدیریت آب، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
4عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی | ||
5دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه | ||
چکیده | ||
تحقیق حاضر با هدف تحلیل وضعیت سلامت آبخیز کوزهتپراقی با استفاده از رویکرد بنیه، ساختار و تابآوری (VOR) در سطح 36 زیرآبخیز طی سه مقطع زمانی (1379، 1389 و 1400) برنامهریزی شد. جهت دستیابی به تحیق حاضر، دادههای پایه مورد نیاز بهمنظور تعیین و محاسبه متغیرها و شاخصهای ارزیابی سلامت در سه مقطع زمانی مختلف شامل 1379، 1389 و 1400 جمعآوری شدند.پس از تعیین مهمترین متغیرها، نسبت به استانداردسازی آنها با هدف همبعد کردن و حذف بزرگی متغیرهای مختلف اقدام شد، سسپس، متغیرها بر حسب ماهیت طبیعی خود به گروههای مختلف دستهبندی شدند و پس از میانگین هندسی آنها سه شاخص بنیه (V)، ساختار (O) و تابآوری (R) بهدست آمد. شاخص سلامت آبخیز (WHI) با استفاده از اصول حاکم بر رویکرد مفهومی بنیه، ساختار و تابآوری (VOR) بهدست آمد. نتایج نشان داد که در آبخیز کوزهتپراقی شاخص بنیه بهترتیب دارای میانگین و انحراف معیار برابر با 05/0±88/0 در سال اول، در سال دوم برابر با 08/0±81/0 و در سال سوم برابر با 17/0±68/0 بودهاند. شاخص ساختار بهترتیب دارای میانگین و انحراف معیار برابر با 08/57±0/0 در سال اول، در سال دوم برابر با 08/0±70/0 و در سال سوم برابر با 07/0±68/0 بودهاند. همچنین شاخص تابآوری بهترتیب دارای میانگین و انحراف معیار برابر با 22/0±28/0 در سال اول، در سال دوم برابر با 25/0±30/0 و در سال سوم برابر با 25/0±29/0 بودهاند. همچنین، شاخص سلامت آبخیز در سال 1379 برابر با مقدار عددی 49/0 بوده و در سال 1389 روند افزایشی داشته و به 85/0 رسیده است، اما در سال 1400 به مقدار 47/0 کاهش یافته است. میتوان جمعبندی نمود که سلامت آبخیز در دوره مورد مطالعه کاهش جزئی داشته است. دلایل مختلفی از جمله استفاده غیراصولی از زمین بهویژه تولید مرتع به کشاورزی و تغییرات مؤلفههای اقلیمی و هیدرولوژی موجب بهوجود آمدن وضعین نامناسب سلامت در آبخیز کوزهتپراقی شدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
تخریب سرزمین؛ تابآوری آبخیز؛ شاخص سلامت؛ مدیریت پایدار | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 185 |