جهانی شدن و الگوهای رفتاری شهروندان در فضاهای شهری؛ طراحی مدل و تبیین با نظریه زمینه ای ( مورد مطالعاتی: فضای عمومی مرکز شهر رشت)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 57، اسفند 1401، صفحه 87-114   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

زهرا فروتن¹؛ منوچهر طبیبیان^{* 2}

¹دانشجوی دکترای شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

²استادگروه شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، تهران، ایران.

چکیده

فرایند جهانی شدن بر تمام ابعاد زندگی بشر تاثیر گذاشته است. فضاهای شهری نیز در هر دو بعد محیطی و رفتاری تحت تاثیر قرار گرفته اند. این پژوهش رابطه محیط و رفتار را با رویکرد احتمال گرایی مورد بررسی قرار می دهد. هدف اصلی تحلیل تاثیر فرآیند جهانی شدن بر الگوهای رفتاری شهروندان در فضاهای عمومی می باشد. پرسش اصلی این است که الگوهای رفتار شهروندان در بافت مرکزی رشت چگونه تحت تاثیر جهانی شدن تغییر نموده است؟ برای پاسخ بدین پرسش از روش نظریه زمینه ای استفاده می گردد. تعیین ا مصاحبه شونده ها به صورت هدفمند و با تکنیک گلوله برفی انجام شد. با استفاده از تحلیل سطر به سطر گفتگوها در مرحله کدگذاری باز 537 کد از 15 مصاحبه دقیق با متخصصان حوزه پژوهش استخراج و در نهایت 18 مقوله شناسایی گردید. در مرحله کدگذاری محوری نیز برای سامان دادن به ارتباطات بین مقولات از یک مدل پارادایمی استفاده شد. همچنین در مرحله کدگذاری گزینشی پالایش طرح پیشنهادی انجام گردید. یافته ها نشان می دهد تاثیر جهانی شدن در هر سه جنبه از فعالیت های انسان در فضاهای شهری وجود داشته و در غالب مولفه های فیزیکی، محیطی، اجتماعی-فرهنگی و سیاسی به وقوع می پیوندد. فضای عمومی مرکزی رشت در بستر جریان جهانی شدن هم از نظر کالبد و هم از نظر فعالیت به روز رسانی شده استدعوت کنندگی بیشتر به فضای عمومی مرکز شهر رشت، توقف و مکث بیشتر در آن، بروز رفتارهای جدید، پاتوق های هم سالان از مهم ترین مقولات بررسی شده می باشد

کلیدواژه‌ها

جهانی شدن؛ الگوهای رفتاری؛ فضاهای شهری؛ نظریه زمینه ای

مراجع

Abdollah Zade Fard, A. R. (2016). Improving the quality of urban public spaces in the formation of social solidarity (case example: the surrounding area of Karimkhan Citadel, Shiraz city). New Attitudes in Human Geography 9 (1): 226-242. (In Persian with English Summary).

Alipour, A., Saadati Jafar Abadi, H., Jabari, H. (2016). Investigating the process of cultural globalization and its impact on the national and ethnic identity of Kurds from the point of view of graduate students of universities in Kurdistan province. New Attitudes in Human Geography 8 (4): 61-75. (In Persian with English Summary).

Amin, A., Thrift, N. (1994). Globalization, institutions, and regional development in Europe. Oxford; New York: Oxford University Press, Retrieved from: https://research-information.bristol.ac.uk/en/publications/globalization-institutions-and-regional-development-in-europe(5370969f-d869-45b8-b92b-84db2fd95aba).html.

Andrews, T. Cashwell, E., Leger, K. M., Kellogg, E. and O’Donnell, C. (2021). The Grounded Theory Review 20(1): 13-24.

Artopoulos, G. Arvanitidis, P. Suomalainen, S. (2019). Using ICT in the Management of Public Open Space as a Commons. Smaniotto Costa et al. (Eds.): CyberParks, LNCS 11380: 167–180. https://doi.org/10.1007/978-3-030-13417-4_14.

Askarizad, R. Safari, H. (2020). The influence of social interactions on the behavioral patterns of the people in urban spaces (case study: The pedestrian zone of Rasht Municipality Square, Iran). Cities 101: 10268. https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102687.

Azimi Soghin A., Hassani Ashourzadeh A., Muntajb S. (2017). Analysis and evaluation of citizens' behavioral patterns in the new design of Shohada Square in Kerman (Mushtaq) and its relationship with social interaction criteria and physical-architectural elements, Shebak 5 (50): 1-6. (In Persian with English Summary).

Bahrainy. H, (2015), Urban Space Analysis: in relations to behavior patterns, Tehran: university of Tehran press, 256.

Banerjee, T., Loukaitou Sideris, A. (1992). Private production of downtown public open space: Experience of Los Angeles and SanFrancisco. Study of Urban and Regional Planning 386.

Blaikie, N. )2019(. Designing Social Research, Hassan Chavoshian, Tehran: Ney, 418.

Bogalska-Martin, E. Matteudi, E. (2018). The Social Question in the Global World. Cambridge Scholars Publishing, Received at: https://www.researchgate.net/publication/331649327. Date: 01/03/2021.

Carmona, M. (2010). Contemporary public space: Critique and classification, part one: Critique. Journal of Urban Design 15(1): 123–148.

Da Cunha, A., Mager, C., Matthey, L., Pini, G., Rozenblat, C. and Lausanne, R. (2012). Urban geography in the era of globalization: the cities of the future Emerging knowledge and urban regulations. Geographica Helvetica 67: 67–76, https://doi.org/10.5194/gh-67-67-2012, 2012.

Fanie, Z. (2014). Development, sustainability and globalization. National Center for Globalization Studies. Tehran. (In Persian)

Gehl, J., Svarre, B. (2013). How to study public life. Vol. Transulated by Karen Ann Steenhard Washington: Island Press, 36.

Golrokh, S. (2013). The role of public spaces in the identity of citizens' places. PhD Thesis, Urban Design, Shahid Beheshti University. (In Persian).

Hall, P. (2002). Cities of tomorrow: An intellectual history of urban planning and designin the twentieth century. Oxford: Black well Publishing. 360.

Johnston, R. J., Gregory, D., Pratt, G., & Watts, M. (2003). The dictionary of human geography. Maiden: Blackwell. Retrieved from: http://www.univpgri-palembang.ac.id/perpus-fkip/Perpustakaan/Geography/Kamus%20Geografi/Kamus%20Geografi%20Manusia.pdf.

Kamvar Shalmani, A., Hanachi, S. (2016). The Impacts of Visual Factors of Urban Spaces on Behavioral Patterns of the Citizens (Case Study: Shahrdari square, Rasht, Iran), Hoviatshahr 9 (24): 65-78. (In Persian).

Kazemi, A. A. (2011). Globalization of culture and politics. Ghoms Publications. Tehran. (In Persian)

Khatibi, M. R. (2013). The Effect of Behavioral Pattern for Regeneration of Urban Environment Identity in Urban Designed Interventions (Case Study: Entrance Area of Sanandaj). Hoviatshahr 13: 63-73. (In Persian).

Kirby, A. Glavac, S. (2012). Privatised development and the quality of urban life.165 (194).

Lefebvre, H. (1991). The Production of Space. Translated by Nicholson-Smith, Oxford and Cambridge: Blackwell. 464.

Madanipour, A. (2019). Rethinking public space: Between rhetoric and reality. Urban Design International 24: 38–46.

Mandeli, kh. (2019). Public space and the challenge of urban transformation in cities of emerging economies: Jeddah case study. Cities, 95, 1024, https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.102409.

Moudgil, A. (2016). The American Dream in a Globalized World. Received at:  https://www.researchgate.net/publication/342509793. Date: 01/03/2021.

Razavivand Fard, H. (2014). Evaluating Spatial Behavior in the Urban Public Space of Kadıköy Square. Geography 344: pp. 1-12.

Seyed Azadegan, A.H., Safari, H. (2021). Analysis of Social Sustainability Simulation of Rasht’s Central Pedestrian Zone Using the Space Syntax Method. Palarch’s Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology 17(12): 1372-1385. ISSN 1567- 214x.https://www.researchgate.net/publication/350649080.

Strauss, A., Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, Ebrahim Afshar, Tehran: Ney, 366. (In Persian).

Tabibian, M., Valadkhani, H. (2018). Provide a conceptual framework for achieving the concept of neighborhood in new urban developments by analyzing the town of Ekbatan with contextual theory. Master Thesis in Urban Design. Fine Arts Campus. Faculty of Urban Planning. 280. (In Persian with English Summary).

Taşan-Kok, T., Van weesep, J. (2007). Global-local interaction and its impact on cities. Journal of Housing and the Built Environment 22(1): 1-11. Retrieved from: http://www.jstor.org/stable/41107365.

Vahidi Borji, G. (2017). The Obstacles against the Success of Suggested Functions in Urban Development Projects in Iran. Honar-ha-ye-ziba. 1(22): 5-14. (In Persian with English Summary).

Yu, M., Smith, S. M. (2021). Grounded theory: A guide for a new generation of researchers. International Journal of Doctoral Studies 16: 553-568. https://doi.org/10.28945/4836.

Zakerani, A. (2016). Designing Urban Pergola for changing pedestrian behavior in street crossing, Datavard 36(26): 16-23. (In Persian with English Summary).

Zali, N., Ashrafi, S. (2013). An Investigation of Economic Globalization Role on Metropolitan’s Sustainable Development, Strategic Studies of Public Policy (Strategic Studies of Globalization Journal) 4(11): 12-23. (In Persian with English Summary).

Zolfi Gol, S., Karimi, M. (2017). Extraction of Perceptual Mechanism of Behavioral Locations in Urban Spaces Using Spatial Monitoring Case Study: Buali Sina Tomb Square, Hamadan, Urban Studies 8(30): 97-108. (In Persian with English Summary).