بررسی تطبیقی اندیشه‌های مشترک سیاسی، اجتماعی و فردی به عنوان مولفه‌های مدرنیسم در اشعار احمد شاملو و نازک‌الملائکه

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 16، شماره 63، مهر 1401، صفحه 61-78   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2022.1962002.2440

نویسندگان

،روناک ،جوهر زاده¹؛ شاهرخ حکمت^{* 2}؛ مجید . عزیزی .³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اراک، دانشگاه ازاد اسلامی، اراک، ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحداراک ، دانشگاه ازاد اسلامی، اراک، ایران.

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اراک، دانشگاه ازاد اسلامی، اراک، ایران.

چکیده

شکل‌گیری هر یک از مکتب‌ها در پی جنبشی سیاسی یا اجتماعی و فرهنگی صورت گرفته و هنر و ادبیات هر دوره، محصول جهان زیستۀ خود است. مدرنیسم به عنوان یک مکتب ادبی در کشورهای آمریکایی و اروپایی از سال‌های آغازین سدۀ بیستم و همزمان با نفوذ و گسترش شعر سمبولیستی ظهور کرد و به تدریج به کشورهای دیگر نشر یافت. در این پژوهش سعی برآن است تا با نگاهی بر ادبیات تطبیقی، به روش توصیفی – تحلیلی، « اندیشه‌های مشترک سیاسی، اجتماعی و فردی » به عنوان مولفه‌های مدرنیسم در سروده‌های احمد شاملو و نازک‌الملائکه بررسی شود. نتایج حاکی از آن است که آزادی‌، پرداختن به مسائل سیاسی، اجتماعی و عشق فردی به عنوان مولفه‌های مدرنیسم در دو شاعر مذکور مشهود است‌. اندیشه‌های سیاسی به عنوان اصلی‌ترین مضمون شعری شاملو شناخته شده است، اما او شاعری متاثر است نه موثر! از منظر اجتماعی نیز آزادی و رهایی بشر از استبداد‌، در اشعار شاملو نمود گسترده ای دارد. نازک الملائکه نیز به رد موضوع جنگ در اشعارش پرداخته است و در قالب اجتماعی، لب به شکوه و شکایت از اوضاع جامعه می‌گشاید و برای رهایی از رنج‌ها و آلام زندگی ، نه تنها مردم عراق بلکه مردم تمامی سرزمین‌های اسلامی را مورد خطاب قرار می‌دهد

کلیدواژه‌ها

مدرنیسم؛ احمد شاملو؛ نازک الملائکه؛ سیاست؛ اجتماع

مراجع

امن خانی، عیسی. 1392 ش. اگزیستانسیالیسم در ادبیات معاصر. تهران: نشر علمی.

انوشه، حسن. 1376 ش. دانشنامه ادب فارسی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد.

بقاعی، ایمان یوسف. 1995 م. نازک الملائکه و التغییرات الزمینه، بیروت: دارالکتب العلمیه.

پورنامداریان، تقی.1357 ش. تأملی در شعر احمد شاملو. تهران: ابان.

__________1374 ش. سفر در مه. تهران: زمستان.

پیامنی، ملیحه و حجت الله منیری. 1391 ش. جلوه‌های اندیشه‌های فلسفی در شعر شاملو. ش 94. خرداد. صص 54-58.

سمیع آذر، علیرضا. 1388 ش. اوج و افول مدرنیسم. تهران: نظر.

سیدی، سید حسین. 1390 ش. نیما و نازک الملائکه، بررسی تطبیقی نظریه ادبی. تهران: ترانه.

شاملو، احمد.1381 ش. مجموعه اشعار. تهران: زمانه و نگاه.

شریفیان، مهدی. 1389 ش. روانشناسی درد. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.

خیاط، جلال.1970 م / 1390 ش. الشعر العراقی الحدیث، بیروت: دارالصادر.

فلاحت خواه، فرهاد. 1385 ش. مروری بر اندیشه شاملو، مجله ادبیات فارسی. شماره ۵، صص ۵۷ تا ۷۶.

قدم یاری، مجید. 1392 ش. شعری که زندگی است: نقد و تحلیل اشعار شاملو. تهران: سخن.

عالی، یوسف. 1387 ش. آزادی و مفاهیم وابسته به آن در شعر فارسی. مجله پیک نور. سال هشتم، شماره ۲. صص ۱۴۱ - ۱۵۰.

عباس، احسان.2000 م. اتجاهات الشعر العربی المعاصر، اردن: دار الشروق للنشر و التوزیع.

عقدایی، تورج. 1391 ش. زن در شعر شاملو، مجله پژوهش‌های نقد ادبی، سال دوم، شماره ۸، صص ۵۷ -۱۰۴.

علوی مقدم، سید محمد. 1377 ش. «شاعر متعهد کیست و شعر متعهد چیست؟»، مجلة ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد، سال دوم، شماره‌های ۳-۴، صص ۱۶-۹.

کفراوی، محمدعبدالعزیز. 1971 م. تاریخ الشعر العربی، قاهره: دارالنهضه المصر.

گابلیک، سوزی. 1387 ش. آیا مدرنیسم شکست خورد؟. ترجمه فتاح محمدی. تهران: مینوی خرد.

الملائکه، نازک. 1997 م. الاعمال الشعریة الکامله، بیروت: دارالعوده.

_________. 2002 م. الصومعه و الشرقه الحمراء، المجلس الاعلی للثقافه.

میرصادقی، میمنت.1368 ش. شناخت مکتب‌های ادبی: مکتب ادبی چیست؟ تهران: چییستا.

نجفی، ابوالحسن.1351 ش. «ادبیات تطبیقی چیست؟» ماهنامه آموزش و پرورش، شماره 7، ج 41 1351 صص 435-448.