«تحلیل پیامدها و آثار غفلت از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه معطوف به مقتضیات زندگی معاصر»

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 9، دوره 13، شماره 51، مهر 1401، صفحه 139-154   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2022.1926469.2475

نویسندگان

زهرا گودینی¹؛ سیدحمید حسینی^{* 2}؛ فاطمه شرعیاتی³

¹دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران،

²استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان ، ایران

³استادیار گروه علوم قرآن وحدیث ،واحد تویسرکان،دانشگاه آزاد اسلامی ،تویسرکان،ایران

چکیده

بدون شک یکی از مسائلی که همواره باید مدّ نظر آدمی باشد، پدیده‌ی غفلت است. این پدیده مصادیق مختلفی دارد و آدمی در هر موقعیتی که باشد، ممکن است در معرض غفلت قرار بگیرد و بسیاری از امور از دایره آگاهی وی خارج گردد. در پژوهش حاضر که با رهیافت توصیفی - تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته، تلاش شده است تا عواقب مختلف پدیده‌ی غفلت از دیدگاه قرآن کریم و نهج البلاغه با تکیه بر حوادث و مقتضیات زندگی معاصر مورد شناسایی و تحلیل گردد. در نهایت از خلال پژوهش پیش رو چنین استنتاج شد که پیامدهای پدیده غفلت در دنیای معاصر عبارتند از: 1) غفلت و تحریم اقتصادی، 2) عبرت نگرفتن از حوادث کرونا، سیل و زلزله، 3) خسارت و زایل کردن عمر، 4) خودباختگی و وابستگی به ابرقدرت‌های جهان، 5) قساوت، 6) عدم توجّه به آخرت، 7) ضلالت، 8) دنیاگرایی و 9) مدگرایی و بی-حجابی

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم؛ ضلالت؛ مدگرایی؛ تحریم اقتصادی؛ نهج‌البلاغه

مراجع

قرآن کریم

نهج­البلاغه

بحرانی، سیّد هاشم. البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: موسسه الأعلمی، بی­تا.

تمیمی آمدی، ابوالفتح. غُرَرُالحِکَم و دُرَرُالکَلِم، تهران: دار الکتب الإسلامیة، بی­تا.

دهخدا، علی اکبر. 1372ش،لغت­نامه، زیر نظر محمّد معین و جعفر شهیدی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران،

الرّاغب الأصفهانی، حسین بن محمّد. 1412ق،المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داودی، الطّبعة الأولی، دمشق، دار العلم، بیروت: الدّار الشّامیة.

الطبرسی، فضل بن حسن. 1372ش،مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق و تقدیم: محمّد جواد بلاغی، الطّبعة الثّالثة، طهران: منشورات ناصر خسرو.

طریحی، فخرالدین بن محمّد. 1375ش، مجمع البحرین، تحقیق: احمد حسینی اشکوری، تهران: مکتبة المرتضویة.

الطّوسی، محمّد بن حسن. التّبیان فی تفسیر القرآن، تقدیم: شیخ آغا بزرک الطّهرانی، تحقیق: أحمد قصیر عاملی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، دون تاریخ.

قرشى، سید على اکبر. ۱۳۷۷ش، تفسیر أحسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت، چاپ سوّم.

قمی، شیخ عبّاس. 1344ش، مفاتیح الجنان، تحقیق: محمّد هادی یوسفی غروی، تهران: انتشارات مجمع جهانی اهل بیت (ع).

مجلسی، محمّد باقر. 1315ش، بحار الأنوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الأطهار، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

محمدی ری­شهری، محمّد. 1384ش، میزان الحکمة، قم: دار الحدیث.

مصباح، محمّد تقی. 1379ش، قرآن در آیینه نهج البلاغه، تهران: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

مکارم شیرازی، پیام قرآن. 1374ش ،روش تازه­ای در تفسیر موضوعی قرآن، انتشارات: مدرسه الامام امیرالمومنین (ع)، چاپ چهارم.

مقالات

تکفّلی، مرضیه و حبیب الله آقابخشی. «تعیین نشانه­های غفلت در کودکان شهر تهران (نشانه­های جسمانی و رفتاری کودک)»، «فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی»، سال پانزدهم، شماره پنجاه و ششم، بی­تا.

خرمایی، فرهاد و همکاران. ساخت و بررسی ویژگیهای روان­سنجی مقیاس غفلت بر مبنای آیات قرآن کریم، مجله روش­ها و مدل­های روانشناختی، سال ششم، شماره بیست و یکم، پاییز 1394ش.

کریم­پور، سیّد حسین، و محسن نورائی. بازشناسی مفهوم غفلت در قرآن کریم با تأکید بر تأثیر حرف جرّ در معنای فعل، فصلنامه علمی تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء (س)، سال شانزدهم، شماره دوّم، پیاپی چهل و دو ، تابستان 1398ش.

مشیّدی، جلیل و آمنه نیک­نیان. غفلت از دیدگاه مولانا با تکیه بر آیات قرآن، سومین همایش متن پژوهی ادبی (نگاهی تازه به آثار مولانا)، 1396ش.

نوروزی، سارا و معصومه معارف­وند، طراحی شاخص غفلت از کودکان در ایران، فصلنامه «مددکاری اجتماعی»، دوره سوّم، شماره اوّل، پیاپی 7، 1393ش.

غفاری، محبوبه و حسینی سید حمید، شرعیاتی ، فاطمه. 1399ش، " نقش سنت الهی در زندگی انسان از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه"، فصلنامه مطالعات قرآنی ، سال یازدهم، شماره 43، صص498-479.