تمثیل های متناقض نمای زن در لابه لای اصول تعلیمی تربیتی مثنوی معنوی

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 6، دوره 14، شماره 53، آبان 1401، صفحه 112-130   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فروغ منصوری^*

گروه علوم تربیتی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران

چکیده

زن در عرصه فرهنگ و ادب پارسی ، سمبلها و نمادهای گوناگون و بعضا متضادی را به خود دیده است. دگرگونی این عنصر با توجه به دیدگاههای چامه سرایان و نویسندگان، سبب دگردیسی باورها و متون ادبی و در پاره ای جهات منجر به روابط بینامتنی با آثار و عقاید دیگران گردیده است. هدف این بررسی نمایان ساختن نقش های تمثیلی زن در مثنوی معنوی است.

این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با بررسی نقش های تمثیلی زن در مثنوی معنوی صورت گرفته است.

بر پایة این پژوهش مشخص می شود افزون بر نقش های مثبت زن، عناصر سمبلیک دیگری مانند: مکر، شهوت، عقل و ... در آشکار کردن تمثیل های منفی ذهنی بسیار سهم داشته که مولانا به صورت تمثیلی از این موضوع جهت بیان مقاصد خود و تفهیم نقطه نظرات خود استفاده می کرده است.

نویسنده این پژوهش، تمثیل های مثنوی در مورد زنان را در دو جایگاه متفاوت و برپایة منسجم تری از مفاهیم یافته است.

کلیدواژه‌ها

زن؛ تمثیل؛ مولانا؛ مثنوی

مراجع

1. افلاکی العارفی، شمس الدین(1362)، مناقب العارفین، تصحیح تحسین یازجی، تهران، دنیای کتاب، چ دوم.
2. زرین کوب،عبد الحسین(1382)، سر نی، نقد و شرح تحلیلی مثنوی، تهران، انتشارات علمی
3. زمانی، کریم(1381)، شرح جامع مثنوی معنوی، چ پنجم، انتشارات اطلاعات،
4. فروزانفر،ب (1348)، قصص و تمثیلات مثنوی، تهران، انتشارات امیرکبیر
5. مولوی، جلال الدین(1362)، کلیات شمس یا دیوان کبیر، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران، امیر کبیر، چ سوم دوره ده جلدی
6. ------------- (1362)، فیه ما فیه، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، امیرکبیر، چ پنجم.
7. ------------- (1362)، تصحیح رینولد الین نیکلسون، انتشارات مولی، چاپ دومف دوره سه جلدی
8. ------------- (1363)، مجالس سبعه، تصحیح دکتر فریدون نافذ، تهران، نشر جامی.