خصوصیات مورفولوژی و پومولوژی چهار رقم آلوی ژاپنی و گوجه (Prunus spp.)

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 4، دوره 17، شماره 4، اسفند 1401، صفحه 38-49   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

یاسمین شمس الشعرا¹؛ سید مهدی میری^{* 2}؛ رحیم قره شیخ بیات³؛ محی الدین پیرخضری³؛ داریوش داودی⁴

¹دانشجوی دکترای، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

²دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

³استادیار، مرکز تحقیقات میوه‌های معتدله، پژوهشکده علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

⁴دانشیار، گروه فناوری نانو، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، کرج، ایران

چکیده

این پژوهش به منظور ارزیابی خصوصیات مورفولوژی و پومولوژی چهار رقم آلوی ژاپنی (P. salicina Lindl.) و گوجه (P. cerasifera Ehrh.) در سال ١٣٩9 در کرج انجام شد. بر اساس توصیف نامه UPOV، عادت رشد درختان رقم شابلون نیمه افراشته و ارقام شایرو، ماریانا اینرا و گوجه سیف دیررس افراشته بود. همچنین رقم شابلون میوه‌های پهن و سه رقم دیگر میوه‌های گرد داشتند. رنگ روی میوه از زرد-نارنجی (شایرو) تا قرمز (سیف دیررس) متغیر بوده و رنگ گوشت میوه زرد (شایرو و شابلون) یا نارنجی (ماریانا اینرا و سیف دیررس) بود. نتایج پومولوژی نشان داد ارقام شایرو و ماریانا اینرا به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد (8/39 و 6/18 کیلوگرم/درخت) و تعداد میوه (9/1617 و 4/598 میوه/درخت) را دارا بودند. شابلون و ماریانا اینرا بالاترین وزن میوه (به ترتیب 2/32 و 0/31 گرم) و ماریانا اینرا بیشترین طول میوه (1/37 میلی‌متر) را داشتند، در حالیکه کمترین مقادیر این صفات مربوط به سیف دیررس بود. بیشترین مواد جامد محلول کل نیز با سیف دیررس (9/17 درصد) به دست آمد. عملکرد درخت با تعداد میوه/درخت و اسیدیته کل همبستگی مثبت و با مواد جامد محلول کل و شاخص طعم همبستگی منفی معنی‌داری داشت. وزن و طول میوه نیز با ابعاد برگ همبستگی مثبت و با تعداد میوه/درخت و مواد جامد محلول کل همبستگی منفی معنی‌داری نشان داد. بطورکلی، هر کدام از ارقام از نظر برخی ویژگی‌ها از یکدیگر متمایز بوده و می‌توانند جهت مصارف تازه خوری (ماریانا اینرا)، آبگیری (شایرو) و یا خشکباری (سیف دیررس) مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

آلو و گوجه؛ خصوصیات فیزیکوشیمیایی؛ عملکرد؛ مورفولوژی

مراجع

• جلیلی، ا.، ربیعی، و.، اعظمی، م ع. و م، داغستانی. 1390. تنوع ژنوتیپی آلو و گوجه با استفاده از ویژگی‌های مورفولوژیکی در منطقه مراغه. مجله بهنژادی نهال و بذر، 27(3): 374-357.
• علیزاده، م. 1396. ارزیابی صفات کمی و کیفی تعدادی از ارقام و ژنوتیپ­های آلو و گوجه در شرایط آب و هوایی کرج. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.
• فلاتی، ز.، فتاحی مقدم، م ر. و ع، عابدی. 1398. ارزیابی خصوصیات فنولوژیکی، تشکیل میوه و ویژگی­های کیفیت میوه برخی از ارقام آلو و گوجه در شرایط محیطی کرج. مجله بهنژادی نهال و بذر، 35(2): 210-189.
• گنجی مقدم، ا.، رهنمون، ح. و م، زمانب­پور. 1399. مقایسه خصوصیات فنولوژیکی، مورفولوژیکی و پومولوژیکی شش ژنوتیپ امیدبخش زردآلو در شرایط استان خراسان رضوی. نشریه علوم باغبانی، 34(3): 520-505.
• گنجی مقدم، ا.، قهرمانی، ا. و ی، سید معصومی خیاوی. 1400. ارزیابی صفات پومولوژیکی و مورفولوژیکی برخی از ارقام و ژنوتیپهای هلو (Prunus persica BatSch) در شرایط اقلیمی خراسان رضوی. نشریه علوم باغبانی، 35(1): 102-87.
• کامرانی، ر.، سنتروسیان، گ. و ن، بوذری. 1395. بررسی تنوع ژنتیکی در بیست رقم زردآلوی ایرانی با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی برگ. مجله فنآوری تولیدات گیاهی، 8(2): 52-39.
• مومنی، ح.، بوذری، ن. و س م، میری. a بررسی خصوصیات بیوشیمیایی تعدادی از ژنوتیپ‌های آلبالو بومی ایران. یازدهمین کنگره علوم باغبانی ایران. ارومیه، ایران.
• مومنی، ح.، بوذری، ن. و س م، میری. b بررسی خصوصیات پومولوژیک تعدادی از ژنوتیپ­های آلبالو بومی ایران. یازدهمین کنگره علوم باغبانی ایران. ارومیه، ایران.
• یوسفی، ق. و ز، امام جمعه. 1394. مطالعه و بررسی برخی خواص فیزیکی و شیمیایی چهار رقم آلوچه Prunus domestica)). نشریه نوآوری در علوم و فناوری غذایی، 7(3): 56-45.
• Birwal, P., Deshmukh, G., Saurabh, S. P. and S, Pragati. 2017. Plums: A brief introduction. Journal of Food, Nutrition and Population Health, 1(1): 1-5.

• Božović, D., Bosancic, B., Velimirovic, A., Ercişli, S., Jaćimović, V. and H, Keles. Biological characteristics of some plum cultivars grown in Montenegro. Acta Scientiarum Polonorum-Hortorum Cultus, 16(2): 35-45.
• Byrne, D., Vizzotto, M., Cisneros-Zevallos, L., Ramming, D. and W, Okie. Antioxidant content of peach and plum genotypes. HortScience, 39(4): 798C-798.
• Ganji Moghaddam, E., Hossein Ava, S., Akhavan, S. and S, Hosseini. 2011. Phenological and pomological characteristics of some plum (Prunus) cultivars grown in Mashhad, Iran. Crop Breeding Journal, 1(2): 105-108.
• Gharaghani, A., Solhjoo, S. and N, Oraguzie. 2017. A review of genetic resources of almonds and stone fruits (Prunus) in Iran. Genetic Resources and Crop Evolution, 64(3): 611-640.
• Głowacka, A., Sitarek, M., Rozpara, E. and M, Podwyszyńska. 2021. Pomological characteristics and ploidy levels of Japanese plum (Prunus salicina) cultivars preserved in Poland, Plants. 10(884).
• Heidari, P., Sahebi, M., Azadvari, E., Lawson, S., Rezaei, M. and A, Khadivi. 2022. Morphological variability of indigenous cherry plum (Prunus divaricata) accessions. European Journal of Horticultural Science, 87(1). DOI: 10.17660/eJHS.2022/002
• Https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL
• Kitzberger, C S G., da Silva, C M., dos Santos Scholz, M B., Ferreira, M I F., Metzger Bauchrowitz, I., Benedetti Eilert, J. and J S, Neto. 2017. Physicochemical and sensory characteristics of plums accesses (Prunus salicina). AIMS Agriculture and Food, 2(1): 101-112.
• Kwon, J H., Nam, E Y., Jun, J H., Chung, K H., Yun, S K., Kim, S J. and Y S, Do. 2018. Asian plum diversity based on phenotypic traits in Republic of Korea. Journal of the Korean Society for Plant Resources, 31(3): 254-267.
• Lara, M V., Bonghi, C., Famiani, F., Vizzotto, G., Walker, R. P. and M F, Drincovich. 2020. Stone fruit as biofactories of phytochemicals with potential roles in human nutrition and health. Frontiers in Plant Science, 11(562252).
• Latimer, G W. 2016. Official methods of analysis of AOAC International. AOAC International, USA.
• Maghlakelidze, E., Bobokashvili, Z. and D, Maghradze. 2017. Biological and agronomical characteristics of local and introduced plum (Prunus domestica) cultivars in Georgia. International Journal of Horticultural Science and Technology. 4(2): 157-166.
• Milosevic, T., Milosevic, N. and E, Mratinic. 2010. Morphogenic variability of some autochthonous plum cultivars in western Serbia. Brazilian Archives of Biology and Technology, 53(6): 1293-1297.
• Mirheidari, F., Khadivi, A. and Y, Moradi. 2020. The selection of superior plum (Prunus domestica) accessions based on morphological and pomological characterizations. Euphytica, 216(87). DOI: 10.1007/s10681-020-02617-7
• Pirkhezri, M. 2021. Morphological and pomological evaluation of a number of cultivars and genotyes of three commercial plum species (Prunus spp). Research in Pomology, 6(1): 107-120.
• Popescu, I. and G, Caudullo. 2016. Prunus cerasifera in Europe: distribution, habitat, usage and threats. In: San-Miguel-Ayanz, J., de Rigo, D., Caudullo, G., Houston Durrant, T. and A, Mauri. (Eds.) European Atlas of Forest Tree Species. Publication Office of the European Union, Luxembourg. p-142.
• Šebek, G. 2016. The phenological and pomological traits of autochthonous plum cultivars in the area of North Montenegro. Acta Scientiarum Polonorum-Hortorum Cultus, 15(4): 45-63.
• Shamsolshoara, Y., Gharesheikhbayat, R., Miri, S M., Pirkhezri, M., and D, Davoodi. 2022. Floral morphology, pollen quality and self-(in)compatibility in three natural Prunus interspecific hybrids. Journal of Plant Physiology and Breeding, 12(2). DOI: 10.22034/JPPB.2022.50788.1261
• Shamsolshoara, Y., Miri, S M., Gharesheikhbayat, R., Pirkhezri, M. and D, Davoodi. 2021. Phenological, morphological, and pomological characterizations of three promising plum and apricot natural hybrids. Taiwania, 66(4): 466-477.
• Sottile, F., Caltagirone, C., Giacalone, G., Peano, C. and E, Barone. 2022. Unlocking plum genetic potential: Where are we at? Horticulturae, 8(128). DOI: 10.3390/horticulturae8020128
• Taiti, C., Pandolfi, C., Caparrotta, S., Dei, M., Giordani, E., Mancuso, S. and V, Nencetti. 2019. Fruit aroma and sensorial characteristics of traditional and innovative Japanese plum (Prunus salicina) cultivars grown in Italy. European Food Research and Technology, 245: 2655-2668.
• Topp, B L., Russell, D M., Neumüller, M., Dalbó, M A. and W, Liu. 2012. Plum. In: Badenes, M. and D, Byrne. (Eds.) Fruit Breeding. Handbook of Plant Breeding, vol 8. Springer, Boston, MA. Pp: 571-621.
• 2010. JAPANESE PLUM. UPOV Code: PRUNU_SAL (Prunus salicina Lindl.). TG/84/4(proj.4).
• Wang, Y., Chen, X., Zhang, Y. and X, Chen. 2012. Antioxidant activities and major anthocyanins of myrobalan plum (Prunus cerasifera). Journal of Food Science, 77(4): 388-393.
• Wolf, J., Göttingerová, M., Kaplan, J., Kiss, T., Venuta, R., and Nečas, T. 2020. Determination of the pomological and nutritional properties of selected plum cultivars and minor fruit species. Horticultural Science (Prague), 47(4): 181-193.