تأثیر تعداد ورودی‌ گردشگران و درآمد بر سلامت جسمانی و رفاه اجتماعی افراد محلی در شهرک تاریخی ماسوله

JISM مطالعات میان رشته ای مدیریت بازاریابی

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، آذر 1401، صفحه 16-27   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی نوراللهی سلامت^{* 1}؛ سیدحمید خداداد حسینی²

¹بانک آینده

²استاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

گردشگری به عنوان یک صنعت خدماتی نقش مهمی در توسعه بسیاری از کشورها ایفا می کند و در سال های اخیر به طور قابل توجهی گسترش یافته است. این صنعت در کشور ایران که دارای سرزمینی چهار فصل و جاذبه های متنوع و منحصر به فرد تاریخی، مذهبی، فرهنگی، طبیعی و غیره است، از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور در این مطالعه به بررسی تأثیر تعداد ورودی‌ گردشگران و درآمد بر سلامت جسمانی افراد محلی و ارتقاء رفاه اجتماعی آن ها در شهرک تاریخی ماسوله گیلان پرداخته شد. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، پیمایشی- توصیفی می‌باشد و نهایتاً از لحاظ روش جمع آوری داده‎ها و اطلاعات از نوع میدانی می‎باشد. جامعه آماری این پژوهش را ساکنان شهرک ماسوله تشکیل می دهند. از این جامعه، نمونه ای به حجم 363 نفر و به روش نمونه گیری اتفاقی انتخاب شد. برای گردآوری داده های پژوهش، پرسشنامه ای حاوی 18 سؤال طراحی شد. روایی پرسشنامه توسط اساتید و کارشناسان امر و پایایی مورد نظر در این مطالعه توسط ضریب آلفای کرونباخ که مقدارش بالای 7/0 شد بررسی و تأیید گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد تعداد گردشگران ورودی بر سلامت ساکنان و درآمد آن ها تأثیر مثبت و معناداری دارد. سلامت ساکنان بر رفاه اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری دارد. و در نهایت تعداد گردشگران ورودی به واسطه درآمد ساکنان بر سلامت ساکنان تأثیر مثبت و معناداری دارد.

کلیدواژه‌ها

ورودی‌ گردشگران؛ درآمد؛ سلامت جسمانی؛ رفاه اجتماعی؛ شهرک تاریخی ماسوله

اصل مقاله

مقدمه

گردشگری نقش حیاتی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری از کشورها دارد. با توجه به آمار گردشگری سازمان جهانی ملل متحد (2020)، گردشگری جهانی تقریباً 5/1 تریلیون دلار از هزینه­های گردشگری را تأمین کرد و در سال 2019 به 5/1 میلیارد گردشگر رسید. نتایج مثبت گردشگری شامل مزایای اقتصادی مانند درآمدهای مالیاتی، ایجاد شغل، یا تنوع بخشیدن به اقتصادهای محلی است (جردن و همکاران[1]، 2019). در عین حال، اثرات منفی گردشگری اغلب به دلیل مسائل اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی بیشتر از مزایای آن است (دادس و باتلر[2]، 2019). صنعت گردشگری با تأثیر مثبت در افزایش درآمدها، فرصت­های شغلی، تعادل تجارت خارجی و همچنین تأثیرات فرهنگی که منجر به توسعه آن در جوامع می­شود، در کشورهای مختلف و مناطق مختلف جهان به موقعیت برجسته­ای دست یافته است (اسدپور کردی و همکاران، 1399). چندین مسیر بالقوه برای تأثیرات مثبت فعالیت های گردشگری بر سلامت عمومی از طریق احساسات مثبت و تعاملات اجتماعی بین گردشگران و ساکنان وجود دارد. تجارب گردشگری از احساسات گردشگران جدایی ناپذیر است (گودوویخ و تاسکی[3]، 2020) و بنابراین می­تواند بر سلامت جسمی و طول عمر تأثیر بگذارد (کنی و همکاران[4]، 2019). گفته می­شود که تجارب مکرر احساسات مثبت؛ منجر به کاهش شانس ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، التهاب، سردرد، ضعف و احتقان می­شود. سایر پیامدهای سلامتی تجربیات عاطفی مثبت شامل ورزش، تغذیه سالم، بهبود کیفیت خواب و غلبه بر عادات بد است. تجارب عاطفی مثبت همچنین می­تواند پیامدهای مضر رویدادهای استرس زا زندگی را با ایجاد انعطاف پذیری، استقامت و خوش­بینی از بین ببرد. بنابراین، اثرات مثبت تجربیات گردشگری بر سلامتی سزاوار بررسی کامل است (گودوویخ و ریدرستات، 2020).

در کنار پیامدهای مثبت تجربیات سلامت، ادبیات نشان می‌دهد که تعامل اجتماعی مثبت مستقیماً بر سلامت افراد تأثیر می‌گذارد (لولین و همکاران[5]، 2019). فعالیت­های گردشگری شامل تعاملات بین گردشگران و ساکنان است که منجر به احساسات مثبت برای هر دو می­شود (یوسبیو و همکاران[6]، 2016). علاوه بر این، احساسات مثبت از طریق رفتار رویکردی منجر به تماس اجتماعی نزدیک‌تر می‌شود، در نتیجه متضمن تقویت متقابل تعاملات اجتماعی و احساسات مثبت است که منجر به پیامدهای سلامتی مفیدتر می‌شود (کانسکای و دینر[7]، 2017). توسعه گردشگری در مقصد می­تواند با رفاه اجتماعی مرتبط باشد. در جهان امروز، رفاه اجتماعی بخشی از زنـدگی و فرهنـگ انسـان تلقـی می­شـود. رفاه اجتماعی بـه صـورت ارزیابی شـرایط و عملکرد جامعه مفهوم سازی می­شود که برای سلامتی ذهنی و فیزیکی افراد ضروری است و دربرگیرنده تعاملات اجتماعی، پذیرش دیگران، کمک به جامعـه، انسجام جامعـه و قابلیـت اجتمـاعی جامعـه می­باشد و اثرات مثبت آن بـه صـورت­هایی نظیـر رضایت از زندگی، شادمانی و رفاه روانشناختی است. گردشگری به عنوان فعالیتی پایه که می­توانـد زمینـه­هـای اصلی بهبود سطح رفاه اجتماعی ساکنان بـومی را فـراهم آورد، اهمیـت دارد و مـی­توانـد اثـرات مثبتی بـر شاخص­های کیفیت زنـدگی ساکنان نظیـر سلامت، تفریح، خدمات، کاهش سطح فقـر، تنـوع شغلی به وجود آورد (نعمتی و همکاران، 1399).

اگرچه ادبیات موجود اثرات فعالیت­های سفر را بر گردشگران توصیف می­کند اما مطالعات کمی بر دیدگاه ساکنان متمرکز شده است. چندین مقاله تأثیر توسعه گردشگری بر رفاه، کیفیت زندگی و رضایت از زندگی ساکنان را از طریق استفاده از شاخص‌های ذهنی و عینی توصیف کرده‌اند. با این حال، یک شکاف مهم در ادبیات مربوط به اثرات گردشگری بر سلامت ساکنان وجود دارد. لذا این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تعداد گردشگران ورودی بر سلامت جسمانی ساکنان محلی انجام شده است. این مطالعه مفاهیم نظری و مدیریتی مهمی دارد. اول، رویکرد جدیدی به نتایج سلامت فیزیکی گردشگری ارائه می‌دهد که در ادبیات قبلی کشف نشده است. دوم، این مطالعه مفاهیم مدیریتی را ارائه می‌کند و پیشنهاد می‌کند که مدیریت مقصد و سیاست‌گذاران باید اهمیت توسعه گردشگری برای سلامت مردم محلی را تشخیص دهند.

پیشینه پژوهش

در بررسی پیشینه تجربی مـرتبط بـا موضـوع تحقیـق، مشاهده می­گردد که مطالعات مختلفی در حوزه رفاه اجتماعی و صنعت گردشگری انجام شده است. بـرای مثال، اسدپور کردی و همکاران (1399) در پژوهش خود تحت عنوان کارایی صنعت گردشگری ایران و تحلیل آن در اقلیم­های مختلف به این نتیجه رسیدند که استان­های اردبیل، تهران، کهگیلویه و بویراحمد و گیلان، دارای کارایی واحد بودند و متوسط کارایی استان­ها که به عنوان معیاری برای کارایی صنعت گردشگری کشور در نظر گرفته شده، طی دوره هفت ساله مطالعه در محدوده کارایی متوسط بوده است. همچنین تحلیل کارایی صنعت گردشگری در اقلیم­های مختلف کشور نیز نشان داد که در بین چهار اقلیم معتدل و مرطوب، سرد و کوهستانی، گرم و خشگ و گرم و مرطوب، بالاترین و پایین ترین کارایی به ترتیب مربوط با اقلیم معتدل و مرطوب و اقلیم گرم و خشک می­باشد. مطالعه نعمتی و همکاران نیز با عنوان تأثیر گردشگری سلامت بر ارتقاء رفاه اجتماعی جامعه میزبان در سال 1399 نشان داد که توسعه گردشگری سلامت بر ارتقاء رفاه جامعه میزبان تأثیر مثبـت و معناداری دارد. در بررسی تأثیر ابعاد گردشگری سـلامت، نتـایج نشـان داد کـه عوامـل اقتصـادی، اجتمـاعی و فرهنگـی گردشگری سلامت تأثیر مثبت و معناداری بر رفـاه اجتمـاعی جامعـه میزبـان دارد. در سال 1398 نیز جاودان و همکارانش در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که به طور کلی تأثیر گردشگری بر روی دسته­های اثر چرخه حیات اجتماعی مثبت و در این میان اهمیت حکمروایی بیشتر از سایر دستگاه­های اثر در شاخص کل چرخه حیات اجتماعی تاثیرگذار بوده است. همچنین اثر چرخه حیات اجتماعی مقصد، همبستگی وجود دارد و ضریب همبستگی شرایط کار نسبت به سایر ابعاد در مقصد فرهنگی ماسوله بیشتر می باشد. یافته­های پژوهش گودوویخ و ریدرستات در سال 2020 نشان داد که ورود گردشگری در کوتاه‌مدت بر سلامت ساکنان تأثیر منفی می‌گذارد، اما تأثیرات مثبتی بر پیامدهای سلامت بلندمدت دارد. این مطالعه با ارائه رویکردی جدید به پیامدهای سلامت فیزیکی گردشگری، نشان دادن برتری اثرات مثبت بلندمدت گردشگری بر پیامدهای منفی کوتاه‌مدت و تاکید بر اهمیت ارزیابی اثرات سلامتی گردشگری برای مقصد، به نظریه بازاریابی و مدیریت کمک می‌کند. سارپونگ و همکاران (2020) نیز دریافتند که بین ورود گردشگری، درآمدهای گردشگری و کیفیت زندگی رابطه مثبت و بلندمدت معناداری وجود دارد.

مبانی نظری

ورودی گردشگران: محصولات گردشگری تجربی هستند و تجربیات مثبت گردشگری به طور سنتی به عنوان پیامدهای اولیه فعالیت­های گردشگری توصیف می­شوند. چنین احساسات مثبت به عنوان حالات ذهنی گذرا توصیف می­شوند که احساس خوشایندی دارند و نتایج قابل توجهی مرتبط با سلامت و رفاه به همراه دارند. مطالعات متعددی بر اهمیت کاوش در نقش احساسات مثبت در تحقیقات گردشگری تأکید کرده­اند و ایده توسعه یک زمینه گردشگری مثبت را پیشنهاد کرده­اند که در آن پیامدهای شکوفایی انسان در محیط های گردشگری با دقت بیشتری مورد بررسی قرار می­گیرد (گودوویخ و ریدرستات، 2020). مطالعات گردشگری نیز بر اهمیت روابط بین گردشگران و ساکنان تأکید دارد. زمینه اجتماعی تجارب گردشگری در تحقیق روابط بین زمینه‌ها/مکان‌های اجتماعی، جوامع و خود-بهبودی بیان می‌شود (یوسبیو و همکاران، 2016).

اگرچه مطالعات متعددی نشان داده‌اند که احساسات مثبت ممکن است از زمینه‌های اجتماعی در گردشگری ناشی شود، تأثیرات تعاملات اجتماعی ساکنان با گردشگران و احساسات مثبت مربوط به آن بر سلامت و رفاه ساکنان توجه تجربی کافی در تحقیقات گردشگری دریافت نکرده است. مطالعات متعدد نشان می­دهد که تجربه مکرر احساسات مثبت منجر به سرماخوردگی کمتر، احتمال کمتر بیماری­های قلبی عروقی و کاهش التهاب می­شود. فردریکسون و همکاران[8](2008)، دریافتند که ارائه محرک­های عاطفی مثبت به گروهی از پاسخ دهندگان منجر به کاهش درد قفسه سینه، سردرد، ضعف و احتقان می­شود. علاوه بر این، تجربیات عاطفی مثبت می­تواند پیامدهای مضر رویدادهای استرس­زای زندگی را از بین ببرد. به عنوان مثال، سالووی و همکاران[9](2000) دریافتند که احساسات مثبت باعث ایجاد انعطاف پذیری، استقامت و خوش بینی می­شود. از آنجایی که گردشگری، تجربیات مثبتی را ارائه می­دهد که بر سلامت جسمانی تأثیر می­گذارد، بنابراین تعداد ورود گردشگران بر سلامت مردم محلی تأثیر می­گذارد (گودوویخ و ریدرستات، 2020). لذا فرضیه زیر شکل می­گیرد:

فرضیه 1. تعداد گردشگران ورودی بر سلامت ساکنان تأثیر مثبت و معناداری دارد.          

درآمد و سلامت ساکنان: تحقیقات نشان داده است که وضعیت کم درآمد منجر به سلامت ضعیف می­شود (لانگ و همکاران[10]، 2019). محققان ارتباط مثبتی بین سلامت جسمی و روانی و درآمد گزارش کرده­اند (کریری و جونز[11]، 2017). اثرات درآمد بر سلامت نیز در کشورهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است و ارتباط مثبتی را بین درآمد افراد و وضعیت سلامت آنها آشکار می­کند (باکلی[12]، 2016). با این حال، سایر محققان پیشنهاد می‌کنند که همبستگی مستقیم درآمد و سلامت برای توضیح علیت این روابط کافی نیست و تأثیر درآمد بر سلامت را می‌توان با علیت معکوس توضیح داد (رانا و همکاران[13]، 2020). آنها استدلال می­کنند که افرادی که از سلامت خوبی برخوردار هستند ممکن است نرخ دستمزد بالاتر و شدت شغل بیشتری داشته باشند، در نتیجه منجر به درآمد بالاتر می­شود. چندین مطالعه همچنین نشان می دهد که روابط بین تأثیر و سلامت پیچیده است و نیاز به بررسی بیشتر دارد (گودوویخ و ریدرستات، 2020).

مطالعات قبلی نیز اثرات مثبت اقتصادی توسعه گردشگری را گزارش کرده­اند. این مطالعات نشان می­دهد که یکی از اصلی­ترین مزایای اقتصادی ورود گردشگری، افزایش درآمد ساکنان است (گورسوی و همکاران[14]، 2019). از آنجایی که درآمد ساکنان با سلامت جسمی و روانی مرتبط است، پژوهش حاضر این فرض را مطرح می‌کند که درآمد ساکنان رابطه بین تعداد ورود گردشگران و سلامت ساکنان را واسطه می‌کند. لذا فرضیه های زیر نشأت می­گیرند:

فرضیه 2: تعداد گردشگران ورودی بر درآمد ساکنان تأثیر مثبت و معناداری دارد.

فرضیه 3: درآمد ساکنان بر سلامت ساکنان تأثیر مثبت و معناداری دارد.

رفاه اجتماعی: توسعه گردشگری می­تواند با رفاه اجتماعی مرتبط باشد. در جهان امروز، رفاه اجتماعی بخشی از زنـدگی و فرهنگ انسان تلقی می­شود. رفاه اجتماعی بـه صورت ارزیـابی شـرایط و عملکرد جامعه مفهوم سازی می­شود که برای سلامتی فیزیکی افراد ضروری است و دربرگیرنده تعاملات اجتماعی، پذیرش دیگران، کمک به جامعـه، انسجام جامعه و قابلیت اجتماعی جامعه می­باشد و اثرات مثبت آن بـه صورت­هایی نظیـر رضایت از زندگی، شادمانی و رفاه روانشناختی است. به طور خاص، سلامت در گردشگری، ضمن ایجاد رفاه، به طور مثبتی بـر کسب و کارهای محلی موجود در مقصد تأثیر می­گذارد (نعمتی و همکاران، 1399). لذا فرضیه زیر شکل می­گیرد:

فرضیه 4: سلامت ساکنان بر رفاه اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری دارد.

ورودی‌ گردشگران

                                                                                                                            

سلامت ساکنان

رفاه اجتماعی

                                                                                                                                                      

 

درآمد

 

 

 

شکل 2: مدل مفهومی پژوهش

روش‌ تحقیق

نوع تحقیق حاضر بر اساس هدف، کاربردی- توسعه ای است و بر اساس ویژگی های موضوع و زمان گردآوری داده­ها توصیفی- پیمایشی می­باشد. برای گردآوری داده­ها از روش میدانی استفاده گردیده است. جامعه آماری تحقیق حاضر، ساکنان شهرک ماسوله می­باشند که طبق آخرین سرشماری در سال 1395 جمعیت بومی آن 393 نفر می باشد. که در نهایت 363 نفر از آنان در این پژوهش به روش غیراحتمالی در دسترس (اتفاقی) شرکت کردند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه می­باشد. سؤالات پرسشنامه به صورت حضوری میان پاسخگویان توزیع گردید. در این تحقیق سعی شده جهت دستیابی به اعتبار لازم در استفاده از پرسشنامه، از پرسشنامه استاندارد استفاده گردد. پس از تدوین پرسشنامه، جهت دریافت روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مذکور در اختیار تعداد 5 نفر از خبرگان و کارشناسان امر قرار گرفت و پس از دخالت دادن نظرات ایشان، پرسشنامه نهایی تدوین گردید. در این پژوهش برای اندازه­گیری پایایی یا قابلیت اعتماد پرسشنامه، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. با توجه به اینکه میزان آلفای همه متغیرها بالای 7/0 بدست آمد. بنابراین پرسشنامه از پایایی بالا و قابل قبولی برخوردار می باشد.  برای تحلیل داده‌های حاصل از پرسشنامه‌ها از نرم‌افزار Smart PLS3 و روش مدل یابی معادلات ساختاری برای پاسخ به فرضیه‌های تحقیق استفاده شد. پرسشنامه شامل 4 متغیر و 19 گویه بود. متغیر رفاه اجتماعی (5 سؤال) از پرسشنامه نعمتی و همکاران (1399)، سلامت (5 سؤال)، ورودی گردشگران (5 سؤال) و درآمد (4 سؤال) از پرسشنامه گوودویخ و ریدرستات[15](2020) استفاده شده است.

 تحلیل داده‌ها و یافته‌ها

میانگین و انحراف معیار متغیرهای اصلی به صورت جدول زیر می­باشد.

جدول2: توصیف متغیرهای تحقیق

متغیر	میانگین	انحراف معیار
رفاه اجتماعی	3.4835	0.70288
سلامت	3.5099	0.66083
ورودی‌ گردشگران	3.4474	0.69823
درآمد	3.3981	0.69748

 

اساس تحلیل فرضیه­های تحقیق، بر مبنای ماتریس کوواریانس باین متغیرهای پنهان و آشکار است. جدول زیر معرف ماتریس کوواریانس (همبستگی) متغیرهای پنهان است. یک نوع از روابط متغیرهای پنهان در مدل معادلات ساختاری بر مبنای همبستگی می­باشد. همبستگی رابطه ای است میان دو متغیر در یک مدل اما غیرجهت دار^[16] و ماهیت این نوع رابطه به وسیله تحلیل همبستگی^[17] مورد ارزیابی قرار می­گیرد. به منظور محاسبه روایی همگرا، فورنل و لارکر^[18] استفاده از معیار AVE^[19] را پیشنهاد داده­اند که یکی از ستون­های این جدول این شاخص را نشان می­دهد. در AVE حداقل برابر با 5/0، شاخص­ها روایی همگرای مناسبی دارند، لذا روایی همگرا برای تمامی متغیرها تأیید می­شود. در واقع این شاخص بررسی می­کند که یک متغیر پنهان تا چه حد قادر است واریانس­ شاخص­های (متغیرهای آشکار) خود را به طور متوسط توضیح دهد. این ضریب برای تمامی متغیرهای تحقیق در جدول زیر خلاصه شده است. علاوه بر این، روایی تفکیکی یا واگرای مدل نیز بررسی شد. روایی تفکیکی زمانی برقرار است که مقدار جذر AVE هر متغیر از مقادیر ضریب همبستگی آن متغیر با سایر متغیرها بیشتر باشد. اعداد روی قطر در جدول نشان دهنده مقدار جذر  AVEهر متغیر می باشند.

جدول3: میانگین واریانس استخراج شده و ماتریس همبستگی بین متغیرهای پنهان به منظور بررسی روایی منفک متغیرهای پرسشنامه

	رفاه اجتماعی	سلامت	ورودی‌ گردشگران	درآمد
رفاه اجتماعی	0.742
سلامت	0.704	0.709
ورودی‌ گردشگران	0.443	0.411	0.708
درآمد	0.589	0.473	0.487	0.758

 

­همان طور که مشاهده می­شود مقادیر هر یک از آنها بیشتر از مقادیر ضریب همبستگی بین متغیر مربوطه و سایر متغیرها است. بنابراین روایی تفکیکی یا واگرای نیز تأیید می­شود.

در ادامه به بیان مدل پژوهش می­پردازیم. این مرحله در واقع همان بیان رسمی مدل است و یکی از مهم­ترین مراحل موجود در مدل­سازی معادلات ساختاری است. در واقع هیچگونه تحلیلی صورت نمی­گیرد. مگر این که اول محقق مدل خود را که درباره روابط میان متغیرهاست، بیان و مشخص کند. این مرحله شامل فرمول بندی تنظیم یک عبارت درباره یک مجموعه از پارامترهاست. این پارامترها در زمینه مدل­سازی معادلات ساختاری، ماهیت روابط میان متغیرها را نشان می­دهد. در مدل­سازی معادلات ساختاری، اندازه و علامت این پارامترها تعیین می­شود. شکل­های 2 و 3 مدل­های تحقیق را در حالت تخمین و معنی­داری بارهای عاملی و ضرایب مسیر نشان می­دهد. با توجه به این مدل­ها می­توان بارهای عاملی و ضرایب مسیر را برآورد و سپس آزمون کرد. ضرایب موجود دراین نمودارها به دو دسته تقسیم می­شوند. دسته اول روابط بین متغیرهای پنهان )بیضی( و متغیرهای آشکار )مستطیل( می­باشند که این معادلات را اصطلاحاً بارهای عاملی گویند. دسته دوم روابط بین متغیرهای پنهان و پنهان هستند که تحت عنوان معادلات ساختاری نام برده می­شوند و برای آزمون فرضیات استفاده می­شوند.  تمامی ضرایب با استفاده از آماره t آزمون می­گردند. 

با توجه به بارهای عاملی می­توان گفت سهم کدام متغیر در اندازه گیری سازه مربوطه بیشتر است و سهم کدام متغیر کمتر. به بیان دیگر شاخصی که بار عاملی بزرگ تری داشته باشد، سهم بیشتری در اندازه گیری سازه مربوطه دارد و شاخصی که بار عاملی کمتری داشته باشد، سهم کمتری دارد.

 

شکل2: مدل تحقیق در حالت تخمین ضرایب مسیر

 

 

شکل3: مدل تحقیق در حالت قدرمطلق معناداری ضرایب

در ادامه، برازش مدل کلی بر اساس معیار GOF بررسی می­شود. با توجه به میانگین مقادیر اشتراکی سازه­ها (مقادیر اشتراکی سازه­های مرتبه اول) و میانگین R² مربوط به تمامی سازه­های درون­زای مدل، مقدار GOF برای برازش کلی مدل پژوهش حاضر برابر است با:

 

با توجه به سه مقدار ملاک معرفی‌شده 0.01، 0.25 و 0.36 به‌عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی، حاصل شدن مقدار 0.451 برای GOF نشان از برازش کلی قوی مدل پژوهش دارد. در کنار شاخص فوق در حال حاضر معتبرترین شاخصی که برای ارزیابی برازش مدل در روش pls استفاده می شود شاخص SRMR^[20] است که برای برازش کلی مدل استفاده می­شود. این شاخص توسط هنسلر و سارستد (2013) ارائه شده است و باید زیر 08/0 باشد. در تحقیق حاضر نیز مقدار آن برابر  با 0.075 بدست آمده است که حاکی از برازش مناسب مدل تحقیق می­باشد. نتایج ضرایب مسیر همراه با مقادیر آماره تی در جدول شماره 5  نشان داده شده است.

جدول 5: نتایج آزمون فرضیه­های پژوهش

فرضیه پژوهش	آماره  تی	ضریب مسیر استاندارد	نتیجه آزمون
1: تعداد گردشگران ورودی بر سلامت ساکنان تأثیر مثبت و معناداری دارد.	5.857	0.790	تأیید
2: تعداد گردشگران ورودی بر درآمد ساکنان تأثیر مثبت و معناداری دارد.	8.068	0.964	تأیید
3: درآمد ساکنان بر سلامت ساکنان تأثیر مثبت و معناداری دارد.	6.661	0.417	تأیید
4: سلامت ساکنان بر رفاه اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری دارد.	2.222	0.399	تأیید

 

بحث و نتیجه گیری

نتایج توسعه گردشگری توسط ابزار لذت‌جویانه که ممکن است بر رفاه، کیفیت زندگی و سلامت گردشگران و ساکنان تأثیر بگذارد، محدود نمی‌شود. این مطالعه تأثیر تعداد گردشگران ورودی را بر سلامت جسمانی افراد محلی در یکی از پربازدیدترین مقاصد ایران بررسی کرد. رشد گردشگری اثر فزاینده­ای بر سلامت ساکنان دارد. در عین حال، احتمالاً به دلیل تأثیر تجربیات مثبت و تعاملات اجتماعی با گردشگران بر سلامت فیزیکی و طول عمر، تأثیر مثبت قابل توجهی از ورود گردشگری بر سلامت وجود دارد. نتایج از فرضیه­های مطالعه پشتیبانی می­کند. در حالی که رشد ورود گردشگران بر سلامت ساکنان بر سلامت مردم محلی مثبت و قابل توجه است. سلامت مثبت متأثر از ورود گردشگران را می­توان با تأثیر تجربیات مثبت و تعاملات اجتماعی بر سلامت فیزیکی و طول عمر توضیح داد. این نتایج با یافته­های گوودویخ و ریدرستات (2020)، چیدا و استپتو(2008)، هاول و همکاران (2007)، کنی و همکاران (2019) همراستا می­باشد.

همچنین افزایش سطح آگاهی و تعامل بـا نواحی همجـوار و توسعه زیرساخت ها از عوامل اصلی توسعه رفاه و کیفیت زنـدگی افـراد هسـتند و تحـت تـاثیر توسـعه صنعت گردشگری قرار می­گیرنـد و نیـز با پـژوهش رضوانی و همکاران (1392) که صنعت گردشگری را تسهیل کننده و بهبود دهنده فعالیت و اشـتغال، مسکن، درآمد، مشارکت و همبستگی، سلامت و رفاه، کیفیـت محیطـی و امنیت در جامعـه معرفی می­کننـد، و بـا پژوهش لاندبرگ (2017) که بـه بررسـی میـزان اهمیـت تأثیرات گردشگری بر اقشار مختلف ساکنان محلـی در مقاصد ساحلی سوئد پرداخته و تحقیق کیم و همکاران (2013) که به چگونگی تأثیر صنعت گردشگری بر کیفیـت زندگی در ویرجینیا پرداخته بودند، مطابقت دارد.

از آنجایی که تعاملات متنوع مردم محلی با گردشگران تجربیات مثبتی را ارائه می­دهد که می­تواند بر سلامت جسمانی تأثیر بگذارد، این امکان وجود دارد که تعداد ورود گردشگران تأثیر مثبتی بر سلامت مردم محلی داشته باشد.

لذا در راسـتای نتــایج بدســت آمــده و بــه منظــور بهبــود وضــعیت گردشگری در شـهرک ماسوله، راهکارهـا و پیشـنهادات زیر ارائه می­گردد: بازاریابان و مدیران مقصد، و همچنین سایر تصمیم گیرندگان مقصد، باید اهمیت توسعه گردشگری را برای سلامت مردم محلی بدانند. در حالی که تأثیرات سنتی ورود گردشگران برحسب تعداد گردشگران ورودی، اقامت‌های شبانه، هزینه‌های گردشگری، مشاغل جدید و مالیات اندازه‌گیری می‌شود، ممکن است ارزیابی اثرات بالقوه سلامتی مهم‌تر باشد، زیرا سلامتی یک ارزش اولیه انسانی در نظر گرفته می‌شود. همچنین ممکن است گردشگری نتایج مثبت سلامتی را تا سطح مشخصی از توسعه گردشگری به ارمغان بیاورد. بنابراین، سازمان‌ها و سیاست‌گذاران بازاریابی و مدیریت مقصد باید به طور منظم این نتایج را با استفاده از شاخص‌های عینی و ذهنی اندازه‌گیری کرده و اصلاحات مناسبی در برنامه‌ها و سیاست‌های گردشگری ایجاد کنند.

مطالعات آینده باید اثرات متغیرهای مخدوش کننده اضافی را در روابط بین ورودی­های گردشگری و سلامت ساکنان بررسی کند. علاوه بر این، استفاده از معیارهای ذهنی درآمد و سلامت ممکن است بر نتایج توسعه گردشگری و مسیرهای اثرات گردشگری بر سلامتی روشن کند. تحقیقات بیشتر همچنین باید تأثیرات ورود گردشگری را بر ساکنان سایر مناطق کشور بررسی کند تا شباهت‌ها و تفاوت‌های بین گروه‌های مقاصد گردشگری را آشکار کند.

 

[1]. Jordan et al

[2]. Dodds & Butler

[3]. Godovykh & Tasci

[4]. Kenny et al

6. 6. Llewellyn et al

[6]. Eusebio et al

[7]. Kansky & Diener

[8] . Fredrickson et al

[9] . Salovey et al

[10] . Lang et al

[11] . Carrieri & Jones

[12] . Bakkeli

[13] . Rana et al

[14] . Gursoy et al

[15] . Gudweich and Riederstatt

[16] . Nondirectional

[17] . Corelational Analysis

[18] . Fornell & Larcker

[19]  .Average Variance Extracted

[20] . Standardized root mean square residual                                                                                 

مراجع

اسدپور کردی، مریم؛ امیرنژاد، حمید؛ ناصری، سیدهادی؛ شیرزادی، سمیه (1399). کارایی صنعت گردشگری ایران و تحلیل آن در اقلیم های مختلف، دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال نهم، شماره هجدهم، صص 28-1.

جاودان، مجتبی؛ قاسمی، مسلم؛ ریاضی، آرزو (1398). تحلیلی بر چرخه حیات اجتماعی در مقصدهای گردشگری فرهنگی مورد مطالعه: شهر ماسوله، فصلنامه علمی پژوهشی برنامه ریزی توسعه گردشگری، دوره8، شماره3.

ماهینی، فاخته (1399). مؤلفه­های رفاه اجتماعی بر اساس دلالت های تربیت اخلاقی و اجتماعی مفهوم "باید" از دیدگاه کانت، فصلنامة علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، سال بیست و یکم، شماره 83.

نعمتی، ولی؛ بابائی، یاور؛ فردوسی، سجاد؛ آغنده، محمدعلی؛ عباسقلی زاده، ناطق (1399). تأثیر گردشگری سلامت بر ارتقاء رفاه اجتماعی جامعه میزبان، مجله سلامت و بهداشت، سال 12، شماره2.

Bakkeli, N. Z. (2016). Income inequality and health in China: A panel data analysis. Social Science & Medicine, 157, 39–47.

Becken, S. (2013). »Developing a framework for assessing resilience of tourism subsystems to climatic factors«. Annals of Tourism Research, 43, 506-528.

Carrieri, V., & Jones, A. M. (2017). The income–health relationship ‘beyond the mean’: New evidence from biomarkers. Health Economics, 26(7), 937–956.

Dodds, R. & Butler, R. (2019). The phenomena of overtourism: A review. International Journal of Tourism Cities, 5(4), 519–528.

Eusebio, C., Carneiro, M. J. & Caldeira, A. (2016). A structural equation model of tourism activities, social interaction and the impact of tourism on youth tourists’ QOL. International Journal of Tourism Policy, 6(2), 85–108.

Fredrickson, B. L., Cohn, M. A., Coffey, K. A., Pek, J. & Finkel, S. M. (2008). Open hearts build lives: Positive emotions, induced through loving-kindness meditation, build consequential personal resources. Journal of Personality and Social Psychology, 95(5), 1045–1062.

Godovykh, M. & Tasci, A. D. A. (2020a). Customer experience in tourism: A review of definitions, components, and measurements. Tourism Management Perspectives, 35, 1–19.

Gursoy, D. & Nunkoo, R. (Eds.). (2019). The Routledge handbook of tourism impacts: Theoretical and applied perspectives. New York, NY: Routledge.

Henseler, J. & Sarstedt, M. (2013). Goodness-of-Fit Indices for Partial Least Squares Path Modeling: Computational statistics, 28, 565-580.

Jordan, E. J., Spencer, D. M., & Prayag, G. (2019). Tourism impacts, emotions and stress. Annals of Tourism Research, 75, 213–226.

Kansky, J., & Diener, E. (2017). Benefits of well-being: Health, social relationships, work, and resilience. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 1(2), 129–169.

Kenny, D. A., Kashy, D. A., Cook, W. L., Kraemer, L. M., Stanton, A. L., Meyerowitz, B. E. & Buunk, B. P. (2019). Emotions and health. Cambridge Handbook of Psychology, Health and Medicine, 19, 122–131.

Kim, K., Uysal, M. & Sirgy, M. J. (2013). How does tourism in a community impact the quality of life of community residents? Tourism Management. 36(1): 527- 540.

Lang, M., McManus, T. C. & Schaur, G. (2019). The effects of import competition on health in the local economy. Health Economics, 28(1), 44–56.

Llewellyn, C., Ayers, S., McManus, C., Newman, S. P., Petrie, K. & Revenson, T. (2019). Cambridge handbook of psychology, health and medicine. New York, NY: Cambridge University Press.

Lundberg, E. (2017). The importance of tourism impacts for different local resident groups: A case study of a Swedish seaside destination. Journal of Destination Marketing & Management.6(1): 46-55.

Rana, R. H., Alam, K. & Gow, J. (2020). Health expenditure and gross domestic product: Causality analysis by income level. International Journal of Health Economics and Management, 20(1), 55–77.

Rezvani, M. R., Badri, S. A., Sepahvand, F. & Akbaryan, R. S. R. (2012). Second Homes Tourism and Its Effects on Improving the Quality of Life of Rural Residents (Case Study: Roodbar Qasran, Shemiranat). Studies and Researches of Urban and Regional. 13(4): 23-40.

Salovey, P., Rothman, A. J., Detweiler, J. B. & Steward, W. T. (2000). Emotional states and physical health. American Psychologist, 55(1), 110–121.

Sarpong, S.Y., Bein, M. A. & Gyamfi, B. A.(2020). The impact of tourism arrivals, tourism receipts and renewable energy consumption on quality of life: A panel study of Southern African region, Heliyon 6 (2020) e05351.

United Nations World Tourism Organization. (2020). World Tourism Barometer, 18(1).