تاثیر خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده و نگرش نسبت به کارآفرینی

JISM مطالعات میان رشته ای مدیریت بازاریابی

مقاله 4، دوره 1، شماره 2، آذر 1401، صفحه 49-66   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مجتبی مالکی^{* 1}؛ علی اکبر جوکار²

¹سرکارگر خط تولید در شرکت سایپا

²گروه آموزشی علوم انسانی،دانشکده مدیریت، دانشگاه پیام نور گرمسار، ایران

چکیده

هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی گری هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده و نگرش نسبت کارآفرینی در شرکت سایپا می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف، کابربردی واز منظر گردآوری داده ها، توصیفی- است. جامعه آماری تحقیق حاضر را 436 نفر از مدیران عالی و میانی شرکت سایپا تشکیل دادند که از این میان تعدادی(204) به عنوان نمونه بر اساس فرمول کوکران انتخاب گردید. روایی تحقیق به صورت محتوای و توسط استاد راهنما مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین در این تحقیق به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ با استفاده از نرم‌افزار 24SPSS انجام گردید. برای تحلیل داده ها نیز از نرم افزار PLS استفاده می شود. یافته های این تحقیق نشان داد خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی گری هنجارهای ذهنی موثر است. خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی گری کنترل رفتاری ادراک شده موثر است و خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی گری نگرش نسبت کارآفرینی موثر است.

کلیدواژه‌ها

خودکارآمدی کارآفرینی؛ قصد کارآفرینی استراتژیک؛ هنجارهای ذهنی؛ کنترل رفتاری ادراک شده؛ نگرش نسبت به کارآفرینی

اصل مقاله

مقدمه

کارآفرینی به خاطر  نقش مثبت آن در توسعه اقتصادی در سراسر جهان در حال تبدیل شدن به یک پدیده جهانی است.کارآفرینی بنا  به دلایل  گوناگون از جمله کمک به رشد اقتصادی کشورها، ارائه نوآوری در بازار و ایجاد فرصت­های شغلی جدید و کمک به اشتغال پایدار، به شکل فزاینده­ای مورد توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران قرار گرفته است (شین و ونکاتارامن[1]، 2000). بنابراین، کارآفرینان نقش مهمی در توسعه اقتصاد ملی، رفاه یک جامعه نوآوری و اشتغال دارند. همه سازمان ها برای بقا نیازمند اندیشه های نو و نظرات بدیع و تازه هستند. برای آنکه ایده جدیدی خلق شده و توسعه یابد، باید نیروهای پیش برنده بر نیروهای بازدارنده غلبه کنند و شرایط به گونه­ای باشد که نیروهای پیش برنده ما را به سوی نظر و شیوه جدید رهنمون گردد (نجیب و همکاران^[2]، 2021).

مطالعات زیادی در زمینه عوامل موثر بر کارآفرینی انجام شده است. بر اساس نتایج این تحقیقات، باورهای شخصی به توانایی در انجام یک رفتار خاص بر کنترل رفتاری ادراک شده و نگرش نسبت به رفتار و در نتیجه بر قصد انجام آن رفتار تأثیر می­گذارد. بنابراین،  اثرات کارآفرینی بر قصد راه اندازی کسب و کار از طریق کنترل رفتاری ادراک شده و نگرش نسبت به کارآفرینی باید در نظر گرفته شود. علاوه بر این، هنجارهای ذهنی که منعکس کننده انتظارات افراد برجسته از نظر انجام رفتار خاص یک فرد است، ممکن است بر خودکارآمدی او تأثیر بگذارد. با این حال، تعداد زیادی از تحقیقات علمی توافق کرده­اند که ارتباط بین هنجارهای ذهنی و قصد انجام یک رفتار خاص هنوز به وضوح ثابت نشده است (سیدنی-هیلتون و ویلا لوپز[3]، 2019). 

همچنین سازمان­ها برای دستیابی به نوآوری و بهبود در عملکرد کارآفرینی از دارایی­های دانشی برای تسهیل جریان اطلاعات و تجربه استفاده می­کنند. بنابراین سازمان­ها تعاملات مکرر، نگرش­های همکاری و رفتارهای مبتنی بر اعتماد را به کار می­گیرند. استراتژی­های مدیریت دانش منجر به نوآوری در سازمان­ها می­شود. ارتباطات شبکه­ای به دلیل تقویت روابط همکاری و رقابتی می­تواند باعث تقویت نوآوری در سازمان­ها شود. شرکت­هایی که قادر به توسعه و استفاده درست از استراتژی­های دوگانه مدیریت دانش خود هستند  قادر به استفاده بهتر از شبکه اجتماعی برای رسیدن به نوآوری بیشتر خواهند بود (کریمی و همکاران، 1392).

با توجه به اهمیت موضوع، در سال­های اخیر تحقیقات فراوانی به منظور شناخت فرآیند کارآفرین شدن افراد و عوامل تأثیرگذار بر آن انجام گرفته است؛ هر چند علیرغم انجام این تحقیقات، هنوز درک و شناخت اندکی در این زمینه وجود دارد. بنابراین هدف این مطالعه پر کردن شکاف‌های دانش موجود در ادبیات کارآفرینی با بررسی این سؤال است که خودکارآمدی کارآفرینی، چه تاثیری بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده و نگرش نسبت به کارآفرینی دارد.

مبانی نظری پژوهش

جهت­گیری تحقیقات جدید بر عوامل روان شناختی اجتماعی و تاکید بر متغیرهایی چون خودکارآمدی، منجر به ایجاد درک بهتری از فرآیندهای کارآفرینی شده است. در این زمینه، نتایج بررسی­ها نشان داده است که خودکارآمدی کارآفرینانه یک عامل کلیدی در تعیین قصد کارآفرینانه و بروز رفتارهای نوآورانه به شمار می­آید. محققان بر این باورند که یک فرد تنها هنگامی می­تواند یک کسب و کار را ایجاد کند و یا یک رفتار کارآفرینانه داشته باشد که دارای خودکارآمدی بالا و تصور مناسبی از توانایی ها و قابلیت­های خود باشد (لیانگ[4]، 2019).

قصد کارآفرینانه نمایش دهنده قصد فرد برای شروع یک کسب و کار است و یک فرآیند آگاهانه ذهنی است که مقدم بر عمل بوده و تمایل فرد را به سمت شروع یک کسب و کار جدید هدایت می­کند. به طور کلی قصد، بخش اولیه و با اهمیتی از فرآیند شناختی ایجاد و توسعه یک رفتار از جمله راه اندازی یک کسب و کار جدید و کارآفرینانه محسوب می شود (دونگ و برنات[5]، 2019). 

مطالعه حاضر با بررسی تاثیر خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری ادراک شده و نگرش نسبت به کارآفرینی؛ مورد مطالعه شرکت سایپا اجرا شده و به مطالعات موجود کمک می­کند. این تحقیق نوآورانه است زیرا مسائل جدید مربوط به شرکت سایپا را مورد بررسی و تجربی قرار می­دهد. این تحقیق همچنین چارچوبی را برای تحقیقات آینده فراهم خواهد کرد که در تحقیقات دیگر کمیاب است. با بررسى عملکرد شرکت سایپا می­توان شاهد روند پرنوسان و بحث انگیز آن طى چندین سال گذشته بود. این امر در حالى است که به نظر می­رسد پتانسیل این شرکت از نظر نوآورى در حد وسط و میانه ارزیابی هستند. این وضعیت برای کشورمان، رتبه مناسبی نبوده و با اهداف ترسیم شده در سند چشم انداز بیست ساله و همچنین اهداف علمی و نوآوری کشور فاصله زیادی دارد. همچنین با توجه به این که در این رابطه تحقیقات مدونی صورت نگرفته، لذا نیازمند این است مطالعاتی صورت گیرد و با توجه به اهمیت موضوع، رابطه بین این متغیرها مورد مطالعه قرار گرفته است. بنابراین ، فرآیند تاثیر میانجی خودکارآمدی کارآفرینانه بر قصد کارآفرینی بررسی شد، در حالی که مطالعات قبلی تنها بر تأثیر مستقیم خودکارآمدی کارآفرینانه بر قصد کارآفرینی تمرکز داشته­اند. این مطالعه همچنین تأثیر غیرمستقیم خودکارآمدی بر قصد کارآفرینی با نقش میانجی نگرش نسبت به کارآفرینی و کنترل رفتاری ادراک شده را بررسی نموده است. همچنین، در حالی که مطالعات قبلی نتوانسته­اند تأثیر مستقیم هنجارهای ذهنی را بر قصد کارآفرینی بررسی کنند یا تنها اثر تعدیل کننده هنجار ذهنی را بررسی کرده­اند، این مطالعه به بررسی نقش­های واسطه­ای خودکارآمدی کارآفرینانه و هنجارهای ذهنی می­پردازد.

پیشینه تحقیق

مرادزاده و همکاران (1401) در مقاله­ای با عنوان " مدل­یابی ساختاری نقش آفرینی خودکارآمدی کارآفرینانه در شکل‌گیری قصد کارآفرینی دانشجویان با تاکید بر مولفه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده" به این نتیجه رسیدند که خودکارآمدی کارآفرینانه بر مولفه‌های تئوری رفتار برنامه ریزی شده و قصد کارآفرینی، اثر مستقیم دارد و خودکارآمدی کارآفرینانه به صورت غیر مستقیم به واسطه مولفه­های تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر قصد کارآفرینی نیز تاثیرگذار است. زاده گرگان (1400) در مقاله­ای با عنوان "بررسی تاثیر یادگیری کارآفرینی، الهام بخشی کارآفرینی و منابع آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی و رفتار کارآفرینی با توجه به نقش میانجی نگرش، هنجار و کنترل درک شده برای کارآفرین بودن در شرکتهای مستقر در پارکهای علم و فناوری دانشگاه شیراز" به این نتیجه رسید که برنامه­های یادگیری کارآفرینی بر هنجار ذهنی و کنترل درک شده برای کارآفرینی، هنجارهای ذهنی بر نگرش و کنترل درک شده نسبت به کارآفرینی، نگرش و هنجار ذهنی نسبت به کارآفرینی بر قصد کارآفرینی، کنترل درک شده بر قصد کارآفرینی و قصد کارآفرینی بر رفتار کارآفرینی تاثیر مثبت و معناداری دارد. فولادی و باغبانی (1400) در پژوهشی به بررسی تأثیر خودکارآمدی کارآفرینانه بر تقویت کارآفرینی دانشجویان پیام نور شهرستان بیجار پرداخته­اند. با توجه به نتیجه به دست آمده، متغیر خودکارآمدی کارآفرینانه در حدود4/36  درصد از واریانس متغیر قصد کارآفرینانه را تبیین و پیش بینی کرده است. رحمانیان کوشکی و همکاران (1398) در بررسی عامل­های تأثیرگذار بر قصد کارآفرینانه دانشجویان کشاورزی دانشگاه آزاد ایلام مشخص کردند که سه متغیر خودکارآمدی کارآفرینانه، حمایت خانواده و هنجارهای ذهنی رابطه مثبت و معنی داری با متغیر قصد کارآفرینانه دانشجویان داشتند. النادی و همکاران[6] (2021) در مقاله ای با عنوان اکوسیستم کارآفرینی، خودکارآمدی کارآفرینانه و قصد کارآفرینی در آموزش عالی: شواهدی از عربستان سعودی، شواهد تجربی را برای سیاست­گذاران در عربستان سعودی فراهم کردند. مبنی بر اینکه آن‌ها باید بر ایجاد یک اکوسیستم کارآفرینی با زیرساخت‌های نهادی، ساختارهای حمایتی و فرهنگی کافی تمرکز کنند که از خودکارآمدی و تمایل دانشجویان برای کارآفرین شدن حمایت و افزایش می‌دهد. دونگ و برنات (2019) در پژوهشی با عنوان خودکارآمدی و قصد کارآفرینی در بین دانشجویان ویتنامی: تحلیل مسیر فرا تحلیلی بر اساس تئوری رفتار برنامه­ریزی شده، به این نتیجه رسیدند که از نظر تأثیر مستقیم نگرش نسبت به کارآفرینی قوی‌ترین تأثیر را بر قصد کارآفرینی در بین دانشجویان ویتنامی دارد و به دنبال آن خودکارآمدی کارآفرینی قرار دارد. این یافته ها همچنین نشان می­دهد که تئوری رفتار برنامه­ریزی شده را می­توان به طور موثر در زمینه اقتصاد انتقالی در ویتنام به کار برد. سولسویک[7] (2007) به این نتیجه دست یافت که دانشجویان دانشگاه­های اوکراین دارای قصد کارآفرینانه بالایی برای راه اندازی کسب و کارهای جدید بودند که بنا بر نتیجه تحقیق، یکی از دلایل اصلی این موضوع، مربوط به بالا بودن سطح خودکارآمدی کارآفرینانه دانشجویان بود. ویلسون و همکاران[8] (2007) در پژوهشی به بررسی رابطه بین جنس، خودکارآمدی کارآفرینانه و قصد کارآفرینانه به منظور ارایه راهکارهایی برای آموزش کارآفرینی پرداخته­اند. بنا بر نتیجه این تحقیق مشخص شد که بین خودکارآمدی کارآفرینانه و قصد کارآفرینانه دانشجویان مدیریت کسب و کار رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

فرضیه ­های تحقیق

خودکارآمدی کارآفرینی بر هنجارهای ذهنی موثر است.

خودکارآمدی کارآفرینی بر کنترل رفتاری ادراک شده موثر است.

خودکارآمدی کارآفرینی بر نگرش نسبت به کارآفرینی موثر است.

خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک موثر است.

هنجارهای ذهنی بر قصد کارآفرینی استراتژیک موثر است.

کنترل رفتاری ادراک شده بر قصد کارآفرینی استراتژیک موثر است.

نگرش نسبت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک موثر است.

خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی هنجارهای ذهنی موثر است.

خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی کنترل رفتاری ادراک شده موثر است.

خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک با نقش میانجی نگرش نسبت به کارآفرینی موثر است.

خودکارآمدی کارآفرینی

نگرش نسبت کارآفرینی

هنجارهای ذهنی

قصد کارآفرینی استراتژیک

کنترل رفتاری ادراک شده

شکل 1: مدل مفهومی تحقیق (دونگ و برنات، 2019)

روش تحقیق

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از تحقیق نظر روش توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را مدیران عالی و میانی شرکت سایپا (حدود 436 نفر) تشکیل می­دهند. با توجه به این که تعداد کل جامعه آماری مورد تحقیق  436 نفر می­باشد، این عدد به صورت طبقه بندی شده و با احتساب تعداد افراد بخش­های گوناگون در فرمول کوکران محاسبه شد که در نهایت تعداد  204 نفر به دست آمد. برای جمع­آوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد 19 گویه­ای استفاده شده است. برای سنجش متغیرها از مقیاس لیکرت پنج درجه­ای استفاده شد که پیوستار پاسخها بر پایه طیفی از کاملا مخالفم، مخالفم، متوسط، موافقم و کاملا موافقم رتبه بندی شده است. به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ به کمک نرم‌افزار 24SPSS استفاده گردید. برای تحلیل داده ها نیز از نرم افزار PLS استفاده شد.

جدول 1: ضریب پایایی عوامل

متغیر	آلفای کرونباخ	پایایی مرکب
خودکارآمدی کارآفرینی	0.756	0.837
قصد کارآفرینی استراتژیک	0.911	0.937
نگرش نسبت به کارآفرینی	0.722	0.822
هنجارهای ذهنی	0.738	0.841
کنترل رفتاری ادراک شده	0.759	0.844

 

آمار استنباطی

تکنیک­های آماری که در هر تحقیق مورد استفاده قرار می­گیرد، بنا به ضرورت تحقیق و در جهت اثبات یا رد فرضیه­های تحقیق می­باشد. جهت بررسی توزیع داده­ها از نظر نرمال یا غیر­نرمال بودن، از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف استفاده شد و سپس از تکنیک آماری ضریب همبستگی و معادلات ساختاری جهت آزمون فرضیه‌های تحقیق استفاده گردید.

  بررسی نوع توزیع داده­ها با استفاده از آزمون کولموگروف–اسمیرنوف (ks)

بررسی وضعیت نوع توزیع داده،  جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها و انتخاب نوع آزمون‌های مربوطه، ابتدا باید انجام شود. آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای این منظور به کار گرفته شده است. در این پژوهش با استفاده از این آزمون نرمال بودن مشاهدات برای کل متغیرهای پژوهش مورد بررسی قرار گرفته شد. جهت بررسی نرمال بودن داده­ها سؤالات متغیرهای تحقیق دو فرض در ادامه بررسی شده است.

H₀ : متغیرهای تحت بررسی دارای توزیع نرمال هستند.

H₁ : متغیرهای تحت بررسی دارای توزیع نرمال نیستند.

 

جدول 2: آزمون کولموگروف- اسمیرنوف

متغیر	سطح معناداری	نتیجه
قصد کارآفرینی استراتژیک	0.000	غیرنرمال
نگرش نسبت به کارآفرینی	0.000	غیرنرمال
هنجار ذهنی	0.000	غیرنرمال
کنترل رفتاری ادراک شده	0.000	غیرنرمال
خودکارآمدی کارآفرینی	0.000	غیرنرمال

 

با توجه به نتایج تحلیل فوق مشخص شده که سطح معناداری برای تمامی متغیرها کمتر از مقدار خطا 05/0 می‌باشد. در نتیجه داده‌ها دارای توزیع غیر نرمال می‌باشد. بنابراین برای آمار استنباطی باید از روش­های ناپارامتریک و برای استفاده از روشهای معادلات ساختاری باید از روش حداقل مربعات جزئی استفاده شود.

 روش مدل­سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزیی(PLS)

روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزیی(PLS-SEM) در سه بخش اصلی ارزیابی مدل بیرونی (بررسی رابطه بین سوال و متغیر)، مدل درونی (بررسی رابطه بین متغیرها) و بررسی برازش مدل انجام می­شود.

مدل بیرونی با  اندازه گیری 

مدل بیرونی یا مدل اندازه گیری با سه آزمون مورد بررسی و سنجش قرار گرفته شده است.

1- بررسی پایایی با استفاده از (آلفای کرونباخ و پایایی مرکب)

2- بررسی روایی با استفاده از (روایی همگرا و واگرا)

3- بررسی روایی با استفاده از (آزمون بارهای عرضی)

آلفای کرونباخ و پایایی مرکب

معمولا اولین و مهمترین ویژگی که در مدلهای اندازه گیری بررسی می­شود، پایایی می­باشد. برای بررسی پایایی دو شاخص به کار گرفته می­شود. آلفای کرونباخ شاخصی کلاسیک برای بررسی پایایی است. مقدار ضریب آلفای کرونباخ قابل قبول بر اساس نظریات پژوهشگران مختلف متفاوت گزارش شده است. برخی محققین ضریب آلفای بالای 0/6 و برخی دیگر ضریب آلفای بیشتر از 0/7 را به عنوان ضریب آلفای قابل بیان داشته­اند. شاخص پایایی مرکب توسط ورتس و همکاران (1974) بیان شد. در این آزمون، پایایی سازه­ها نه به صورت مطلق بلکه با توجه به همبستگی سازه­هایش با یکدیگر بررسی شد. برای پایایی مرکب نیز مقدار بیشتر از 0/7 نشان از پایایی و مقدار کمتر از 6/0 عدم وجود پایایی را نشان می­دهد (داوری و رضازاده، 1392). جدول شماره 3 مقادیر ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی مرکب را نشان می دهد.

جدول 3: نتایج آزمون الفای کرونباخ و پایایی مرکب

متغیر	آلفای کرونباخ	پایایی مرکب
خودکارآمدی کارآفرینی	0.756	0.837
قصد کارآفرینی استراتژیک	0.911	0.937
نگرش نسبت به کارآفرینی	0.722	0.822
هنجارهای ذهنی	0.738	0.841
کنترل رفتاری ادراک شده	0.759	0.844

 

نتایج حاصل از دو آزمون آلفای کرونباخ و پایایی مرکب نشان داد که مقادیر کسب شده برای تمامی متغیرهای بیشتر از 7/0 کسب شده، بنابراین می‌توان گفت مدل از پایایی مناسبی برخوردار است.

بررسی روایی همگرا و واگرا

معیار روایی همگرا نشان دهنده میانگین واریانس به اشتراک گذاشته شده بین هر متغیر با سوالات خود است. به بیان ساده­تر، AVE (میانگین واریانس استخراج شده) جهت اعتبار همگرایی به‌کار رفته و همبستگی زیاد شاخص‌های یک سازه را در مقایسه با همبستگی شاخص‌های سازه‌های دیگر نشان می‌دهد. مقدار این ضریب نیز از صفر تا یک متغیر بوده که مقادیر بالاتر از 5/0 پذیرفته می‌شود. جدول شماره 4 این مقادیر را برای متغیرها مورد بررسی نشان می دهد.

جدول 4: مقادیر متوسط واریانس استخراج شده (AVE)

متغیر	روایی همگرا
خودکارآمدی کارآفرینی	0.515
قصد کارآفرینی استراتژیک	0.789
نگرش نسبت به کارآفرینی	0.608
هنجارهای ذهنی	0.639
کنترل رفتاری ادراک شده	0.578

 

نتایج جدول شماره 4 نشان داد که مقادیر روایی همگرا برای تمامی متغیرها بالاتر از 5/0 بدست آمده است. بنابراین می­توان بیان کرد که روایی همگرای مدل­های اندازه گیری مطلوب می­باشد.

در ادامه روایی واگرا مورد بررسی قرار گرفته شده است. منظور از روایی واگرا این است که سوالات مربوط به یک متغیر فقط همان متغیر را بسنجد. در این مرحله ابتدا جذر مقادیرAVE  را محاسبه نموده و سپس مقادیر به دست آمده را بر روی قطر ماتریس جایگزین شود. در زیر قطر نیز همبستگی بین متغیرها ارائه می شود، اگرمقادیر روی قطر از عددهای زیر قطر بیشتر باشد، بنابراین روایی واگرا برقرار است. در ادامه نتیجه روایی واگرا ارائه شده است.

جدول 5: روایی واگرا

	خودکارآمدی کارآفرینی	قصدکارآفرینی استراتژیک	نگرش نسبت کارآفرینی	هنجارهای ذهنی	کنترل رفتاری ادراک شده
خودکارآمدی کارآفرینی	0.718
قصد کارآفرینی استراتژیک	0.403	0.888
نگرش نسبت به کارآفرینی	0.366	0.726	0.780
هنجارهای ذهنی	0.422	0.447	0.701	0.799
کنترل رفتاری ادراک شده	0.803	0.445	0.450	0.587	0.761

 

با توجه به اینکه تمامی عددهای روی قطر از عددهای زیر قطر بیشتر می­باشند، بنابراین سوالات فقط متغیر مورد نظر را سنجیده و می­توان بیان کرد که روایی واگرا برقرار است.

بررسی روایی سوالات پژوهش

در این بخش سوالات مورد نظر از نظر روایی مورد بحث قرار گرفته شده است تا مشخص شود آیا سوالات مناسب هستند. همچنین متغیرمورد نظر را به خوبی مورد سنجش قرار می­دهند. حد مطلوب بار عاملی شاخص-ها در حالت استاندارد 4/0 یا بالاتر و در حالت معناداری نیز باید بیشتر از 96/1 کسب شود. به عبارت دیگر در این مرحله چنانچه بار عاملی یک شاخص کمتر از حدود مورد نظر باشد، لازم است آن سوال حذف گردد. بار عاملی سوالات  در جدول شماره 6 نشان داده شده است.

جدول 6: بررسی روایی مدل اندازه گیری برای متغیرهای پژوهش

متغیر	سوال	استاندارد	معناداری
قصد کارآفرینی استراتژیک	Q1	0.891	59.042
	Q2	0.883	53.424
	Q3	0.889	62.538
	Q4	0.890	66.357
نگرش نسبت به کارآفرینی	Q5	0.849	36.650
	Q6	0.757	13.199
	Q7	0.748	14.297
هنجار ذهنی	Q8	0.799	21.238
	Q9	0.809	17.335
	Q10	0.790	17.044
کنترل رفتاری ادراک شده	Q11	0.638	10.501
	Q12	0.679	13.783
	Q13	0.865	53.915
	Q14	0.834	40.127
خودکارآمدی کارآفرینی	Q15	0.828	33.831
	Q16	0.807	25.589
	Q17	0.811	26.289
	Q18	0.533	7.154
	Q19	0.546	7.544

 

نتایج حاصل از آزمون بارهای عرضی برای متغیرهای پژوهش در جدول شماره 6 نشان داده شده است. نتایج این آزمون نشان داد که بار عاملی تمامی سوالات در حالت معناداری بیشتر از 1.96 قرار گرفته و همچنین در حالت استاندارد نیز بیشتر از 0.3 می­باشد. در نتیجه سوالات پژوهش مورد تایید قرار گرفته و یا به عبارت دیگر به درستی توانسته متغیرهای پژوهش را اندازه گیری کند.

بررسی کفایت مدل

برای بررسی برازش مدل از 3 آزمون معیار متقاطع(CvCom) ، شاخص اعتبار حشو یا افزونگی(Cv Red و  GOF) استفاده شده است. که در ادامه به ترتیب ارائه شده­اند:

شاخص اشتراک با روایی متقاطع (CvCom)

 این شاخص توانایی مدل مسیر را در پیش بینی متغیرهای مشاهده­پذیر از طریق مقادیر متغیر پنهان متناظرشان می­سنجد. برای بررسی کل مدل اندازه­گیری میانگین این شاخص محاسبه می­شود و چنانچه مثبت باشد، کل مدل اندازه گیری از کیفیت مناسبی برخوردار است. همچنین سه مقدار 0.02، 0.15 و 0.35 برای شاخص CvCom به ترتیب میزان کیفیت کم، متوسط و زیاد را برای مدل اندازه گیری ارائه می­دهند.

 

جدول 7: نتایج برازش مدل بیرونی

متغیر	CV Com
	1-SSE/SSO
خودکارآمدی کارآفرینی	0.295
قصد کارآفرینی استراتژیک	0.596
نگرش نسبت به کارآفرینی	0.238
هنجارهای ذهنی	0.279
کنترل رفتاری ادراک شده	0.319
میانگین	0.345

 

نتایج حاصل از این آزمون در جدول شماره 7  نشان می­دهد که شاخص اشتراک با روایی متقاطع برای مدل پژوهش برابر با (0.345) بدست آمده است که این مقدار بیانگر کیفیت مطلوب مدل ارائه شده است.

شاخص افزونگی(CV Red)

 در آزمون کیفیت مدل ساختاری یا شاخص افزونگی مقادیر بالای صفر نشان­دهنده توانایی مطلوب مدل ساختاری در پیش­بینی کردن می­باشد و مقادیر 0.02، 0.15 و 0.35 به ترتیب میزان ضعیف، متوسط و قوی بودن پیشبینی کردن مدل ساختاری را ارائه می-دهند. مقادیر به دست آمده از این شاخص نشان می­دهد که برای متغیرهای این مدل، مقدار این شاخص، مطلوب و قوی بوده است.

جدول 8: نتایج برازش مدل درونی

متغیر	CV Red
	1-SSE/SSO
خودکارآمدی کارآفرینی	-
قصد کارآفرینی استراتژیک	0.418
نگرش نسبت به کارآفرینی	0.277
هنجارهای ذهنی	0.299
کنترل رفتاری ادراک شده	0.344
میانگین	0.344

 

نتایج حاصل از این آزمون جدول شماره 8  نشان می­دهد که شاخص افزونگی برای مدل پژوهش برابر با(0.344) بدست آمده است، که این مقدار بیانگر کیفیت مطلوب مدل ارائه شده است.

 معیار GOF

شاخص دیگری که برای برازش توسط تنن هاوس و همکاران[9] (2005) معرفی شده است، ملاک کلی برازش (GOF) است که با محاسبه میانگین هندسی میانگین اشتراک و به صورت زیر محاسبه می‌شود.

 

این شاخص نیز همانند شاخص‌های برازش مدل لیزرل عمل می‌کند و بین صفر تا یک قرار دارد و مقادیر نزدیک به یک نشانگر کیفیت مناسب مدل هستند. البته باید توجه داشت این شاخص همانند شاخص‌های مبتنی بر خی دو در مدل‌های لیزرل به بررسی میزان برازش مدل نظری با داده‌های گردآوری شده نمی‌پردازد. بلکه توانایی پیش‌بینی کلی مدل را مورد بررسی قرار می‌دهد و اینکه آیا مدل آزمون شده در پیش‌بینی متغیرهای مکنون درون‌زا موفق بوده است یا نه؟

 

جدول 9: مقدار Cummunality و R² متغیرهای تحقیق

متغیر	Cummunality	R2
خودکارآمدی کارآفرینی	0.295	-
قصد کارآفرینی استراتژیک	0.596	0.572
نگرش نسبت به کارآفرینی	0.238	0.334
هنجارهای ذهنی	0.279	0.378
کنترل رفتاری ادراک شده	0.319	0.644
میانگین	0.345	0.482

 

 

مقدار GOF برای مدل پژوهش مطابق با جدول 4-13، مقدار 407/0 محاسبه گردیده است که نشان از توان خوب مدل در پیش‌بینی متغیر مکنون درون‌زای مدل دارد.

 

آزمون مدل درونی یا مدل معادلات ساختاری

رابطه متغیرها و یا فرضیه ها با آزمون معادلات ساختاری و نرم افزار  PLS آزمون شده است. معادلات ساختاری، مدل را در دو حالت معناداری و استاندارد مورد آزمون قرار می­دهد. در حالت معناداری بار عاملی بین متغیرها باید بیشتر از 96/1 کسب شود تا فرضیه تایید، و در حالت استاندارد میزان و شدت تاثیر بین متغیرها مورد بررسی قرار می­گیرد.

 

 

 

 

 

شکل 2: مدل پژوهش در حالت معناداری

شکل شماره 2 نتایج معادلات ساختاری را در حالت معناداری نشان می­دهد. در حالت معنی­داری باید ارزشt  (ضریب مسیر در حالت معنی داری) بیشتر از مقدار ۹۶/۱ باشد تا رابطه بین متغیرها یا فرضیه­های پژوهش معنی­دار باشد. در صورتیکه که ارزش t برای رابطه بین متغیرها بیشتر از مقدار ۹۶/۱ بدست آمده لذا رابطه بین متغیرها و متغیر مورد نظر معنی دار بوده است.

 

 

 

شکل3: مدل پژوهش در حالت استاندارد

شکل شماره 3 نتایج معادلات ساختاری را در حالت استاندارد نشان می­دهد. در حالت استاندارد بارهای عاملی نشان داده می­شود.  ضریب مسیر بیان کننده وجود رابطه علی خطی و شدت و جهت این رابطه بین دو متغیر مکنون است. در حقیقت همان ضریب رگرسیون در حالت استاندارد است که ما در مدل­های ساده­تر رگرسیون ساده و چندگانه مشاهده می­کردیم.  عددی بین 1- تا +1 است که اگر برابر با صفر شوند ، نشان دهنده نبود رابطه علی خطی بین دو متغیر پنهان است.

 

 

نتیجه­ گیری

در سال های اخیر، نوآوری به عنوان یکی از الزامات و عوامل مؤثر در ایجاد مزیت رقابتی و بهبود کیفیت خدمات مطرح شده است. در واقع باید اذعان داشت که نوآوری و لزوم پرداختن به آن از دیدگاه سازمانی ضرورت جدی دارد. از دیدگاه نوآوری و رقابت پذیری بلند مدت، اهمیت دستیابی به مزیت رقابتی بلند مدت، بسیار بیشتر از هزینه­هایی است که سازمان ها مجبور به پرداخت آن خواهند شد و این تنها راه حل برای رقابت در بازارهای به شدت متغیر و غیر قابل پیش بینی است. بنابراین انجام پژوهش­هایی در خصوص توسعه نوآوری در سازمان ها، از اهمیت بالایی برخوردار است.

مهمترین نتیجه عملکرد رقابتی، نتیجه بلندمدت است؛ یعنی سازمان بهتر می­تواند خود را با شرایط وفق داده و به حیات خود ادامه دهد. علاوه بر نتایج بلندمدت و سازگاری مزایای دیگری نیز برای کارآفرینی سازمانی متصور است؛ از جمله اینکه روابط با مشتریان توسعه می­یابد. از آنجا که مشتریان یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی هستند، توجه بیشتر به نیازها، علایق و عقاید آنها معطوف می­شود. نتیجه این کار، مشتریان راضی تر و وفادار است؛ همچنین فضای سازمانی بهتری برای کارکردن ایجاد می­شود که باعث انگیزه و تشویق بیشتر برای کار خواهد بود؛ بنابراین نوآوری سازمانی بیشترین تأثیر را بر عملکرد بلندمدت سازمانی، به ویژه انطباق و بقاء دارد.

نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری برای بررسی خودکارآمدی کارآفرینی بر هنجارهای ذهنی نشان داد که مقدار معناداری برابر با (7.152) بدست آمد، که این مقدار بیشتر از حد بحرانی 96/1 کسب شده، در نتیجه فرضیه اول تایید شده است. مقدار بار عاملی در حالت استاندارد نیز برابر با  (0.622) بدست آمده که نشان می­دهد که تاثیر خودکارآمدی کارآفرینی بر هنجارهای ذهنی مثبت و در جهت مستقیم می­باشد، زیرا ضریب بدست آمده مثبت می­باشد. نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات سارمیناه (2015) و آنتینیو و همکاران (2020) همراستایی دارد.

نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری برای بررسی خودکارآمدی کارآفرینی بر کنترل رفتاری ادراک شده نشان داد که مقدار معناداری برابر با (5.497) بدست آمد، که این مقدار بیشتر از حد بحرانی 96/1 کسب شده، در نتیجه فرضیه دوم تایید شده است. مقدار بار عاملی در حالت استاندارد نیز برابر با  (0.403) بدست آمده که نشان می­دهد که تاثیر خودکارآمدی کارآفرینی بر کنترل رفتاری ادراک شده مثبت و در جهت مستقیم می­باشد، زیرا ضریب بدست آمده مثبت می­باشد. نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات کیم و شیم [10](2018) و چراغی (1399) همراستایی دارد.   

نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری برای بررسی خودکارآمدی کارآفرینی بر نگرش نسبت کارآفرینی نشان داد که مقدار معناداری برابر با (6.210) بدست آمد، که این مقدار بیشتر از حد بحرانی 96/1 کسب شده، در نتیجه فرضیه سوم تایید شده است. مقدار بار عاملی در حالت استاندارد نیز برابر با  (0.566) بدست آمده که نشان می­دهد که تاثیر خودکارآمدی کارآفرینی بر نگرش نسبت کارآفرینی مثبت و در جهت مستقیم می­باشد، زیرا ضریب بدست آمده مثبت می­باشد.  نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات کیم و شیم (2018) و اسدی و همکاران (1398) همراستا است.

نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری برای بررسی خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک نشان داد که مقدار معناداری برابر با (8.984) بدست آمد، که این مقدار بیشتر از حد بحرانی 96/1 کسب شده، در نتیجه فرضیه چهارم تایید شده است. مقدار بار عاملی در حالت استاندارد نیز برابر با  (0.785) بدست آمده که نشان می­دهد که تاثیر خودکارآمدی کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک مثبت و در جهت مستقیم می­باشد، زیرا ضریب بدست آمده مثبت می­باشد. نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات چراغی (1399) و کیم و شیم (2018) همراستایی دارد.    

نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری برای بررسی هنجارهای ذهنی بر قصد کارآفرینی استراتژیک نشان داد که مقدار معناداری برابر با (9.044) بدست آمد، که این مقدار بیشتر از حد بحرانی 96/1 کسب شده، در نتیجه فرضیه پنجم تایید شده است. مقدار بار عاملی در حالت استاندارد نیز برابر با  (0.834) بدست آمده که نشان می­دهد که تاثیر هنجارهای ذهنی بر قصد کارآفرینی استراتژیک مثبت و در جهت مستقیم می­باشد، زیرا ضریب بدست آمده مثبت می­باشد. نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات صفرزاده و همکاران (1398) و هانگمینگ و همکاران[11] (2007) همراستایی دارد.

نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری برای بررسی کنترل رفتاری ادراک شده بر قصد کارآفرینی استراتژیک نشان داد که مقدار معناداری برابر با (6.583) بدست آمد، که این مقدار بیشتر از حد بحرانی 96/1 کسب شده، در نتیجه فرضیه ششم تایید شده است. مقدار بار عاملی در حالت استاندارد نیز برابر با  (0.560) بدست آمده که نشان می­دهد که تاثیر کنترل رفتاری ادراک شده بر قصد کارآفرینی استراتژیک مثبت و در جهت مستقیم می­باشد، زیرا ضریب بدست آمده مثبت می­باشد.  نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات سارمیناه (2015) و آنتینیو و همکاران (2020) همراستایی دارد.

نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری برای بررسی نگرش نسبت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک در فرضیه هفتم نشان داد که مقدار معناداری برابر با (7.130) بدست آمد، که این مقدار بیشتر از حد بحرانی 96/1 کسب شده، در نتیجه فرضیه هفتم تایید شده است. مقدار بار عاملی در حالت استاندارد نیز برابر با  (0.686) بدست آمده که نشان می­دهد که تاثیر نگرش نسبت کارآفرینی بر قصد کارآفرینی استراتژیک مثبت و در جهت مستقیم می-باشد، زیرا ضریب بدست آمده مثبت می­باشد. نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات کیم و شیم (2018) و صفرزاده و همکاران (1398) همراستایی دارد.

نتایج تحلیل معادلات ساختاری برای بررسی نقش میانجی هنجارهای ذهنی در رابطه بین خودکارآمدی کارآفرینی و قصد کارآفرینی استراتژیک در فرضیه هشتم نشان داد که مقدار معناداری برابر 513/5 کسب شد و چون این مقدار بیشتر از عدد 96/1 کسب شده در نتیجه این فرضیه تایید شده است، همچنین ضریب استاندارد 299/0 بدست آمده که نشان می­دهد،  نقش میانجی متغیر هنجارهای ذهنی تایید شده و خودکارآمدی کارآفرینی از طریق این متغیر می­تواند میزان قصد کارآفرینی استراتژیک را به صورت افزایشی تحت تاثیر قرار دهد. نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات کیم و شیم (2018) و صفرزاده و همکاران (1398) همراستایی دارد.

نتایج تحلیل معادلات ساختاری برای بررسی نقش میانجی کنترل رفتاری ادراک شده در رابطه بین خودکارآمدی کارآفرینی و قصد کارآفرینی استراتژیک در فرضیه نهم نشان داد که مقدار معناداری برابر 571/6 کسب شد و چون این مقدار بیشتر از عدد 96/1 کسب شده در نتیجه این فرضیه تایید شده است، همچنین ضریب استاندارد 329/0 بدست آمده که نشان می­دهد،  نقش میانجی متغیر کنترل رفتاری ادراک شده تایید شده و خودکارآمدی کارآفرینی از طریق این متغیر می­تواند میزان قصد کارآفرینی استراتژیک را به صورت افزایشی تحت تاثیر قرار دهد. نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات کیم و شیم (2018) و صفرزاده و همکاران (1398) همراستایی دارد.

نتایج تحلیل معادلات ساختاری برای بررسی نقش میانجی نگرش نسبت به کارآفرینیدر رابطه بین خودکارآمدی کارآفرینی و قصد کارآفرینی استراتژیک در فرضیه دهم نشان داد که مقدار معناداری برابر 382/5 کسب شد و چون این مقدار بیشتر از عدد 96/1 کسب شده در نتیجه این فرضیه تایید شده است. همچنین ضریب استاندارد 288/0 بدست آمده که نشان می­دهد،  نقش میانجی متغیر نگرش نسبت کارآفرینی تایید شده و خودکارآمدی کارآفرینی از طریق این متغیر می­تواند میزان قصد کارآفرینی استراتژیک را به صورت افزایشی تحت تاثیر قرار دهد. نتایج پژوهش این فرضیه با تحقیقات چراغی (1399) و کیم و شیم (2018) همراستایی دارد.    

پیشنهادهای مبتنی بر یافته­های تحقیق

با توجه به یافته­های حاصل از آزمون فرضیه­های تحقیق، پیشنهادات زیر به مدیران و دست اندر کاران حوزه بازاریابی شرکت سایپا ارائه می­شود.

پیشنهاد می­شود برنامه­های آموزشی خاصی تهیه و اجرا گردد تا نگرش­های مثبتی در کارکنان در جهت کارآفرینی ایجاد گردد و یا با تغییر بینش و نگرش افراد و تجهیز آنها به دانش و مهارت­های خاص، یک کارآفرین بالقوه را به کارآفرین بالفعل تبدیل کند. چرا که عقیده بر این است که داشتن نگرش های خاص، به فعالیت بیشتر در زمینه کارآفرینی منجر خواهد شد. آموزش­های کارآفرینی موجب می­شود تا نگرش کارآفرینانه افراد دچار تغییر شود و این خود نقطه اتکایی است تا از طریق این آموزش ها بتوان نگرش کارآفرینانه افراد را تقویت کرد و به سمت رفتار کارآفرینانه سوق داد. مدیران می­توانند با استفاده از فشارهای اجتماعی جهت افزایش قصد کارآفرینی در کارکنان اقداماتی را انجام دهند. مطالعات نشان داده که انگیزه و قصد افراد برای انجام یک کار می­تواند از طریق فشار و تحریک دوستان و همکاران آنها افزایش یابد؛ بنابراین تلاش در این زمینه می­تواند باعث تهییج کارکنان و قصد کارآفرینی آنها شود. تشکیل گروه­ها و انجمن­های کارآفرینی و همچنین تیم­های خلاقیت و نوآوری در شرکت سایپا یکی از اقدامات بسیار موثر در این زمینه خواهد بود. پیشنهاد می­شود در تصمیمات و برنامه­ریزی­های بلندمدت سازمان، پرسنل باتجربه و خلاق مشارکت داده شوند و از طریق جلب اعتماد آنها، اعطای پاداش به آنها و همچنین فراهم کردن منابع و امکانات و بودجه لازم برای اجرای ایده­ها و مقاصد کارآفرینی، قصد کارآفرینی کارکنان را برای ارتباط با یکدیگر ترغیب کنند. همچنین پیشنهاد می­شود که مدیران با ایجاد ارتباط بین بخش­های مختلف سازمان بستر مناسبی برای فعالیت های گروهی و کارهای تیمی، ایجاد حس همدلی میان کارکنان و در نتیجه آن، باعث کارآفرینی درون سازمانی کارکنان شوند و همچنین، کارمندان با استفاده از فضاهایی که مدیران ایجاد می­کنند، برای حل مسائل و مشکلات با یکدیگر بحث و گفت و گو داشته باشند و از این طریق، افکار و ایده های خود را مطرح نمایند. پیشنهاد می­شود برای پذیرش ایده­های جدید در شرکت سایپا محیطی باز و پذیرنده تغییر و همچنین پذیرنده اشتباه و شکست به عنوان فرصت یادگیری فراهم کنند تا افراد ایده های خلاق و نوآورانه خود را آزادانه و به دور از ترس جریمه شدن و یا شکست ابراز کنند.

 

[1] . Shane and Venkataraman

[2] . Najib et all

[3] . Sydney-Hilton and Vila-Lopez

[4] . Liang

[5] . Duong and Bernat

[6] . Al Nadi et al

[7] . Solswick

[8] . Wilson et al

[9] . Tenenhouse et al

[10] . Kim and Shim

[11]  . Hongming et al

مراجع

اسدی، صدیقه؛ درگاهی، حسین؛ فلاح مهرآبادی، اسماعیل و حیدری، ناهید (1396)، مطالعه رابطه بین خلاقیت و نوآوری سازمانی در کارکنان بیمارستان­های عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت) دوره 11 شماره 5 ،587-578.

رضوانی، مهران و طغرایی، محمد تقی (1390)، "نقش‌آفرینی سرمایه‏ی اجتماعی سازمانی در گرایش به نوآوری سازمانی در شرکت‌های دانش‌بنیان (مورد مطالعه: شرکت‌های مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران)"، پژوهش‌نامه مدیریت تحول، سال سوم، شماره‏ 6، پاییز و زمستان.

زاده گرگان، محمد (1400)، بررسی تاثیر یادگیری کارآفرینی، الهام بخشی کارآفرینی و منابع آموزش کارآفرینی بر قصد کارآفرینی و رفتار کارآفرینی با توجه به نقش میانجی نگرش، هنجار و کنترل درک شده برای کارآفرین بودن (مورد مطالعه: شرکتهای مستقر در پارکهای علم و فناوری دانشگاه شیراز). نهمین کنفرانس بین المللی ترفندهای مدرن مدیریت، حسابداری، اقتصاد و بانکداری با رویکرد رشد کسب و کارها.

صفرزاده، حسین؛ تدین، اعظم و حر محمدی، مریم (1398)، "بررسی تأثیر استراتژی‌های مدیریت دانش بر نوآوری و عملکرد رقابتی (مطالعه‏ی موردی: مراکز بهداشتی و درمانی شمال فارس)"، فصلنامه‏ دانشکده‏ بهداشت یزد، سال یازدهم، شماره‏ اول، شماره‏ مسلسل: 34، بهار. 

ضرغامی، حمیدرضا؛ مصطفی جعفری و پیمان اخوان (۱۳۹۱)، بررسی رابطه بین خلاقیت و انگیزه افراد برای نوآوری در سازمان های پژوهشی: مطالعه موردی در پژوهشکده پردازش هوشمند علائم، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی 1 (4).

قاضی­فرد، عبدالکریم؛ نیلی­پور، سید اکبر و اکبری، مهدی (1397)، بررسی تأثیر سرمایه‏گذاری سازمانی در سرمایه‏ی اجتماعی روی تعهد و عملکرد کارکنان شهرداری دوگنبدان، دومین همایش ملی بررسی راهکارهای مدیریت، حسابداری، مهندسی صنایع در سازمان­ها.

کریمی، فریبا؛ احمدی دستجردی، سمیه و رجایی­پور، سعید (1392)، "الگوی ساختاری روابط بین سرمایه، اجتماعی و قابلیت یادگیری سازمانی با نوآوری کارکنان"، مدیریت بهره‏وری (فراسوی مدیریت)، دوره‏ 1، شماره‏ 21، زمستان. 

مرادزاده، پرستو و غیور باغبانی، سید مرتضی(1400)، مدل­یابی ساختاری نقش آفرینی خودکارآمدی کارآفرینانه در شکل‌گیری قصد کارآفرینی دانشجویان با تاکید بر مولفه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده، فصلنامه رهیاری در مدیریت و توسعه بهره وری .

 

Bank Indonesia. (2019). Indonesia payment systems blueprint 2025. Retrieved March 16, 2020, from https://www.bi.go.id/en/publikasi/sistem-pembayaran/riset/Pages/Blueprint-Sistem Pembayaran-Indonesia-2025. aspx. Payment System Policy Department: Jakarta, Indonesia.

Chamorro, A., Rubio, S. and Miranda, F. (2021). The region-of-origin (ROO) effect on purchasing preferences. British Food Journal, 117(2), 820–839. https://doi.org/10.1108/BFJ-03-2014- 0112.

Duong, D. C. and Bernat, T. (2019). Entrepreneurial self-efficacy and intention among vietnamese students: a meta-analytic path analysis based on the theory of planned behavior. Procedia Computer Science 159 (2019) 2447–2460.

Elnadi, M. and Gheith, M. H. (2021). Entrepreneurial ecosystem, entrepreneurial self-efficacy, and entrepreneurial intention in higher education: Evidence from Saudi Arabia؛ The International Journal of Management Education, Vol. 19, No. 1.

Kim, N. and Shim, C. (2018). "Social capital, knowledge sharing and innovation of smalland medium-sized enterprises in a tourism cluster", International Journal of Contemporary Hospitality Management.

Liang, B. (2019). The effects of self-efficacy, process feedback, and task complexity on escalation of commitment in new product development. Journal of Business & Industrial Marketing, 34 (8), 1641–1653. https://doi.org/10.1108/JBIM-02-2019-0096.

Mert, G. and Çemberci, M. (2021), Understanding the relationships among knowledge-oriented leadership, knowledge management capacity, innovation performance and organizational performance A serial mediation analysis, https://www.emerald.com/insight/0368-492X.htm.

Najib, M. and Kiminami, A. (2011). Competitive strategy and business performance of small and medium enterprises in the Indonesian food processing industry. Studies in Regional Science, 41(2), 315–330. https://doi.org/10.2457/srs.41.315.

Saminax, Z. and Mcguire, M. (2015). «Performance Management In The Public Sector: Fact Or Fiction?» International Journal of Productivity and Performance Management, Vol.53, No.3, P. 245-260.

Solesvik, M. (2007). Attitudes towards future career choice: Stavanger Center for Innovation Research. Research Report, University of Stavanger Norway.

Sydney-Hilton, E. and Vila-Lopez, N. (2019). Are marketing strategies correlated with financial outputs? A longitudinal study. Journal of Business & Industrial Marketing, 34(7), 1533–1546. https://doi.org/10.1108/JBIM-02-2018-0088.

Victor, S., Chan, Y. and Mckeen, J. (2012). Knowledge management Capability and organizational Performance: A Theoretical foundation, OLKC 2006 Conference at the University of Warwick, Coventry on 20th -22end March.

Wilson, F., Kickul, J. and Marlino, D. (2007). Gender, entrepreneurial self-efficacy, and entrepreneurial career intentions: Implications for education. Entrepreneurship: Theory and Practice, 5, 378- 406.