بررسی اثرات کاربری اراضی و شکل زمین بر دمای سطح زمین (مطالعه موردی: شهر بجنورد، استان خراسان شمالی)

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 دی 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/girs.2022.1973023.2021

نویسندگان

زهرا پرور¹؛ مرجان محمدزاده^{* 2}؛ سپیده سعیدی²

¹دانشجوی دکتری علوم و مهندسی محیطزیست، دانشکده شیلات و محیطزیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،

²دانشکده شیلات و محیط‌زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

چکیده

شهرنشینی با تغییر شکل طبیعی زمین می‌تواند دمای سطح زمین (LST) را در مقیاس جهانی تحت تأثیر قرار دهد‬. کاهش پیامدهای تغییرات اقلیمی، مستلزم تدوین یک برنامه منسجم مدیریت کاربری برای محدود نمودن گسترش بی‌برنامه و افزایش فضای سبز شهری است. هدف این مطالعه بررسی چگونگی تأثیر ویژگی‌ها و الگوی فضایی مناطق شهری و محیط اطراف آن بر دمای سطح زمین در شهر بجنورد است. برای این منظور، از الگوریتم پنجره مجزا (SWA) برای بازیابی دمای سطح زمین با استفاده از داده‌های لندست 8 سال 2021 استفاده شد‬. بر اساس نتایج، مراکز اصلی انتشار گرمای بالا در مناطق شهری مانند تأسیسات عمومی، پارکینگ خودروها و مناطق صنعتی، دمای سطح زمین بالاتری (بیش از 38 درجه سانتی‌گراد) نسبت به فضاهای سبز شهری (کمتر از 36 درجه سانتی‌گراد) دارند. در این مطالعه تفاوت بین دمای سطح زمین در روز و شب با استفاده از دمای شبانه سطح زمین مادیس آشکار شد. همچنین نتایج خودهمبستگی فضایی تضاد در رفتارهای دمای سطح زمین بافت شهری و حومه شهر در مناطق نیمه‌خشک را نشان می دهد. وجود نقاط گرم در سطوح نفوذپذیر مانند زمین‌های کشاورزی و نقاط سرد در مناطق غیرقابل نفوذ نشان دهنده اثر معکوس جزایر حرارتی شهری در این مناطق است. درک تعاملات پیچیده کاربری‌های شهری و دمای سطح زمین با در نظر گرفتن الگوهای آب و هوای منطقه‌ای می‌تواند به مدیران و برنامه ریزان شهری در بهبود کیفیت زندگی در مناطق شهری کمک کند.

کلیدواژه‌ها

دمای سطح زمین؛ الگوریتم پنجره مجزا؛ لندست 8؛ شهر بجنورد