بررسی تطبیقی معنای زندگی از دیدگاه مولوی و یالوم

فصلنامه زبان و ادب فارسی

دوره 14، شماره 53، بهمن 1401، صفحه 181-204   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2022.1910445.1387

نویسنده

معصومه قاسملو قیداری^*

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

چکیده

دانستن معنای زندگی از مهمترین چالشهای اندیشمندان می‌باشد.رهایی از پوچی و دادن معنا و انگیزه به زندگی از بارزترین مطالب روانشناسی بوده است. دانشمندان ادوار مختلف برای یافتن ، پاسخی درخور برای معنای زندگی از هیچ کوششی دریغ ننموده اند . در این پژوهش کوشیده ایم معنای زندگی را از منظر عارف بزرگ مولانا و اندیشمند و روانشناس غرب، یالوم بررسی کنیم و به بیان اشتراکات و افتراقات دیدگاهشان بپردازیم.
پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و به شیوه استقرایی بر اساس گزارههای روانشناسی اگزیستانسیال و به طور خاص آراء یالوم و سرودههای مولانا صورت گرفته است. مولانا معتقد است اگر انسان بعد معنوی خود را بهتر بشناسد، این به زندگی او معنا و مفهوم می بخشد؛ خدا در زندگی وی نقش محوری دارد . اما یالوم روانشناسان اگزیستانسیالیس معتقد است دنیا تصادفی است و معنایی در کار نیست هیچ خط و مشی جز آنچه خود فرد خلق میکند وجود ندارد. یالوم و مولانا علیرغم تباین آشکار در آراء و عقاید در برخی از مولفههایی همچون آزادی، مرگ، تنهایی، پوچی و... که به ومعنادار بودن زندگی انسان منجر می‌شود متفق القولند. و برآیندی که از این بررسی به عمل آمده نشان میدهد معنای زندگی در سرودههای مولانا بر اساس روانشناسی وجودی یالوم منوط به رعایت اصولی همچون مسئولیت، عشق، اخلاق و ... است که خود انسان، آنها را ابداع کرده است. ضمن اینکه از دید مولانا بازگشت به اصل در کنار سایر مولفهها عامل رهایی انسان از پوچی و بیمعنایی است ولی یالوم به این جنبههای ما بعدالطبیعه اعتقادی ندارد.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: اگزیستانسیالیسم؛ معنای زندگی؛ مولانا؛ خدامحوری؛ یالوم

مراجع

• یالوم، اروین.د، وقتی نیچه گریست، ترجمه میرمغری، مهشید (1381)، نشر نی.
• یالوم، اروین.د، روان­درمانی اگزیستانسیال، ترجمه حبیب، سپیده (1396).
• یالوم، اروین.د، خیره به خورشید (غلبه بر هراس از مرگ)، ترجمه نمیرایی، مهدی (1388) مشهد: نشر نیکو.
• مولانا جلال­الدین محمد بلخی، مثنوی معنوی (1378)، چاپ پایا.
• یالوم، اروین.د، مامان و معنی زندگی: داستان­های روان­درمانی، ترجمه حبیب، سپیده (1389) تهران: نشر قطره.
• یالوم، اروین.د، درمان­شوپنهاور. ترجمه حبیب، سپیده، (1391) تهران: نشر قطره.
• فروزانفر، بدیع­الزمان، شرح مثنوی شریف (1381) تهران: انتشارات زوّار، 3جلدی.
• ملکیان، مصطفی، در رهگذر باد، (1394). تهران: نشر نگاه معاصر.
• زرین کوب، عبدالحسین، وآریان، قمر، از نی نامه: برگزیده مثنوی معنوی (1390) تهران: انتشارات سخن.
• اسلامی، ندوشن و 1379: باغ سبز عشق.
• اکبرزاده، فریبا و همکار، ( 1393) مقاله بررسی تحلیل تطبیقی مرگ و رابطه آن با معنای زندگی از دیگاه مولوی و هایدگر ,سال پنجم شماره 11.
• عزیزی، میلاد و همکار (1394) مقاله بررسی دیدگاه اروین یالوم درباره ارتباط دغدغه­های وجودی مرگ اندیشی و معنای زندگی، جمله علمی و پژوهشی، سال چهارم (شماره 8).
• روحانی، رضا، مقاله مولوی و آزادی (مفهوم آزادی و موانع راه­های رسیدن به آن در مثنوی معنوی) دانشگاه کاشان.
• علیزمانی، امیرعباس و همکار (1397) مقاله بررسی مواجهه با رنج تنهایی اگزیستانسیال در اندیشه اروین یالوم و رنج عارفانه فراق در اندیشه­ مولوی. مقاله 5، دوره 20 (شماره 78).
• شایان­فر، شهناز (1398). مقاله مؤلفه­های ما بعدالطبیعی معنای زندگی به روایت اروین یالوم، مجله علمی پژوهشی­های هستی شناختی، سال هشتم (شماره 15).