کاربست رویکرد ادبیات اقلیت ژیل دلوز بر رمان "الثلج یاتی من النافذه"حنا مینه و رمان "جای خالی سلوچ"محمود دولت آبادی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

دوره 15، شماره 54، خرداد 1402، صفحه 162-181   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2022.1955602.1619

نویسندگان

مریم قربانعلی¹؛ اشرف چگینی^{* 2}؛ محمد علی شفائی²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران.

چکیده

ژیل دلوز از بزرگ ترین فیلسوفان معاصر، از جمله متفکرانی است که در زمینه ادبیات اقلیت مطالعات قابل توجهی داشته است.«اقلیت شدن» گسستن قید و بند هایی است که ما را به شیوه ها ی خاصی از اندیشیدن مقید می سازد تا با قلمرو زدایی ها، قلمرو های متعارف را از میان بردارد وبه صیرورت دست یابد. مراد از شدن یا صیرورت، گذرهایی است که یک مفهوم در خلال آنها دگردیسی می یابد. اقلیت شدن مقاومتی در برابر ایدئولوژی اکثریت وبیانگر گریز از هنجار های اکثریت است. همه صیرورت ها، رفتن به سوی ادبیات اقلیت و اقلیت شدن است. «شدن» در دیدگاه دلوز نقش محوری دارد. او برای تبیین فلسفه «شدن» خود، از ریزوم کمک می گیرد. در این جستار به روش توصیفی _تحلیلی سعی گردیده ضمن ارائه تعریفی از ادبیات اقلیت، به واکاوی وشناخت این نظریه در رمان «جای خالی سلوچ» و رمان «الثلج یاتی من النافذه» پرداخته می شود.
با خوانش دو رمان، طبق رویکرد ادبیات اقلیت دریافتیم که ویژگی های این تفکر از جمله مهمترین ویژگی آن، قلمروزدایی برای رسیدن به صیرورت را دارا هستند وکاربست این رویکرد در هر دو رمان امکان پذیر است .

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: ژیل دلوز؛ محمود دولت آبادی؛ حنا مینه؛ ادبیات اقلیت؛ صیرورت

مراجع

منابع

تسلیمی و قاسمی پور (۱۳۹۴). اقلیت شدن در بوف کور، مجله ادب پژوهی شماره ۳۳، صص ۶۱-۸۰

تاجبخش، علیزاده و مهندس پور (۱۳۹۵). ادبیات اقلیت و بررسی عناصر تطبیقی قلمرو زدایی زبانی؛ نفی و شیءهای کثرت یافته. فصلنامه ادبیات نمایشی و هنرهای تجسمی، شماره ۲، صص ۱۷-۳۰

دلوز، ژیل (۱۳۸۹)، مارسل پروست ونشانه ها، ترجمه الله شکر اسداللهی، تهران: علم.

دلوز، ژیل وگتاری، فلیکس (۱۳۹۲)، کافکا: به‌سوی ادبیات اقلیت، ترجمه شاپور بهیان، تهران: ماهی.

دلوز، ژیل وگاتاری، فلیکس (۱۳۸۹)، ادبیات اقلیت چیست؟ ترجمه بابک احمدی، سرگشتگی نشانه‌ها نمونه‌هایی از نقد مدرن، گزینش و ویرایشمانی حقیقی، تهران: نشر مرکز.

دلوز، ژیل و گتاری، فلیکس (۱۳۹۲)، کافکا به‌سوی یک ادبیات خرد، ترجمه رضا سیروان ونسترن گوران، تهران: رخداد نو.

دلوز، ژیل (۱۳۹۲ ب)، بیان و تکینگی در لایب نیتس، ترجمه پیمان غلامی وایمان گنجی تهران: رخداد نو.

دلوز، ژیل (۱۳۹۳)، تجربه‌گرایی وسوبژکتیویته: پژوهشی در باب طبیعت انسانی برحسب هیوم، تهران: نی.

دولت‌آبادی، محمود (۱۳۹۹)، جای خالی سلوچ، تهران: نشر چشمه

زمانی جمشیدی و شریف زاده (پاییز و زمستان ۱۳۹۶). ریزوم، شبکه بررسی تطبیقی هستی‌شناسی. فصلنامه فلسفی شناخت. پژوهشنامه علوم انسانی. شماره ۱/۷۷. صص ۱۵۹ – ۱۸۴.

سلحشوری، احمد؛ ایمان زاده، علی. (۱۳۹۰). نگاهی به رویکردهای تحلیلی و فراتحلیلی در فلسفه تعلیم و تربیت. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.

مینه، حنا. (۱۹۷۷) الثلج یاتی من النافذه: الطبعه الاولی، لبنان: دارالاداب.

مینه، حنا (۲۰۰۰). هوا جس فی التجربه الروائیه؛ الطبعه الثالث، لبنان: دارالآداب.

ناظمیان، رضا (۱۳۹۲) واکاوی سیاست در زمان‌های سوریه با تکیه بر رمان الثلج یاتی من النافذه، فصلنامه لسان مبین. شماره ۱۳، ص ۹۶

Deleuze, G. & Guattari, F. (1987). A Thousand plateaus: capitalism and Schizophrenia. Minneapolis: University of Minnesota press.

Patton, P. (2005). “Deleuze & Democracy", Contemporary Political Theory, pp. 400