بررسی تطبیقی بازتاب ویژگی های اقلیمی و روستایی در رمان های: «زمین سوخته» اثراحمد محمود و«ملکة العنب» اثر نجیب الکیلانی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

دوره 17، شماره 67، بهمن 1402، صفحه 380-402   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/clq.2022.1966630.2465

نویسندگان

هایده عظیم اوغلی اسکوئی¹؛ حجت رسولی^{* 2}؛ سید ابراهیم آرمن³

¹دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات عربی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استاد گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه شهید بهشتی، تهران ،ایران (نویسنده مسئول)[e-mail]

³دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران..

چکیده

ادبیّات اقلیمی و روستایی به‌ عنوان شاخه‌ای از ادبیّات به بیان ویژگیهای جغرافیای طبیعی و انسانی و تحولات اجتماعی منطقۀ خاصی می‌پردازد و در ادبیات اکثر کشورها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. دو نویسنده بزرگ معاصر فارسی و عربی، از جمله نویسندگان متعهد با اتکا به فرهنگ بومی، مشکلات جامعه را مطرح نموده و اذهان را برای چاره‌جویی و درک آن‌ها در قالب داستان‌های خود فرا می‌خوانند. داستان «ملکة العنب» از آثار نجیب کیلانی در مورد روستایی با امید و رنج در امتداد تحولات تاریخی معاصر مصر در اواخر قرن بیستم است. اهمیت این رمان زمانی آشکار می‌شود که به شاخصه‌های روایت واقع‌گرا نزدیک و برگرفته از سلسله حوادثی است که در بطن جامعه رخ داده است. «زمین سوخته» اثر احمد محمود نیز به عنوان یک سند اجتماعی-تاریخی از وقایع جنگ و انعکاس اوضاع اقلیم جنوب و مصائب مردم با چیره‌دستی در صحنه‌های نمایش داستان با سبک واقع‌گرا در نگاه نویسنده نقاد به تصویر کشیده است. ضرورت و بررسی این موضوع زمانی آشکار می‌شود که در صورت توسعه و پیشرفت جوامع اسلامی بسیاری از مشکلات فرهنگی و اجتماعی نیز در این جوامع حل می‌شد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی از محدودۀ مورد مطالعه به بررسی و ارزیابی عناصر اقلیمی با روش کیفی پرداخته‌ است. ابتدا منابع اولیه در حیطه‌‌های جغرافیایی و محلی استخراج شده و در ارتباط با پیامدهای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش جهت دستیابی به عناصر اقلیمی و بومی تأثیرگذار بمنظور اهداف توسعۀ پایدار لازم و ضروری است.

کلیدواژه‌ها

ادبیات اقلیمی؛ احمد محمود؛ زمین سوخته؛ نجیب الکیلانی؛ ملکة العنب

مراجع