بررسی و تحلیل رشد فضایی شهری تبریز با مدل های کمی و تصاویر ماهواره ای

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 دی 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

محمد حسین خدابخش چاخرلو^{* 1}؛ پرویز نوروزی ثانی¹؛ کریم حسین زاده دلیر²

¹گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند

²گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه زااد اسلامی واحد مرند

چکیده

در دهه‌های اخیر شهرها به صورتی بی برنامه رشد کرده و محدوده‌های شهری در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیده‌اند، توسعه آنها در قطعاتی مجزا، بدون برنامه‌ریزی، تنگ و جسته و گریخته بوده است که الگوی گسترش یا پراکنش افقی شهری از ویژگی‌های اصلی آنها شده است و موضوعی قابل توجه در میان برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در سراسر جهان گشته است. شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر به منظور هدایت آن در راستای توسعه پایدار شهری امری اساسی است. در این تحقیق سعی شده است تا نحوه رشد و توسعه شهر تبریز از سال 1351 تا 1392 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به همراه آنتروپی شانون و متریک‌های فضایی مورد بررسی قرار گیرد. در این مدت مناطق شهری در سال 1351 از 3046 به 11697 هکتار در سال 1392 افزایش داشته است که 284 درصد رشد را نشان می دهد، همچنین میزان آنتروپی شانون در همه‌ی دوره ها افزایش داشته که در سال 1392 به بالاترین حد ممکن4.01 رسیده است. نتایج متریک‌های فضایی نیز رشد پراکنده شهری تبریز را اثبات می‌کنند. در نتیجه شهر تبریز نیاز به توجه ویژه و برنامه‌ریزی مناسب به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از رشد پراکنده شهری دارد.

کلیدواژه‌ها

گسترش افقی شهر؛ سنجش از دور؛ آنتروپی شانون؛ متریک‌های فضایی؛ شهر تبریز