پهنه بندی خطر ناپایداری های دامنه ای در قلمروهای کوهستانی نیمه خشک مطالعه موردی: حوضه آبریز جاغرق

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 دی 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

ریحانه برومند^{* 1}؛ ابوالفضل بهنیافر²؛ محمدرضا نیکجو³

¹مهندسی منابع طبیعی. دانشگاه بینالود

²هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

³هیئت علمی دانشگاه تبریز

چکیده

مطالعه در خصوص ناپایداریهای دامنه ای به جهت آسیبی که بر اراضی و باغات، شهر ها، جاده ها و بزرگراه ها و دیگر سازه ها ی وابسته به مکان وقوعشان وارد می آورند، دارای اهمیت بسیار زیادی در حیطه برنامه ریزیهای محیطی در راستای کاهش اثزات سوء آنها می باشند. . در این مطالعه روش پژوهش، تجربی و تحلیلی و به شیوه استقرایی است از این رو در راستای دستیابی به اهداف تحقیق، مدل تجربی آنبلاگان به دلیل در دسترس بودن آمار و داده های مربوط به متغیر ها و انطباق عوامل موثر در خطر وقوع ناپایداری دامنه ها در محدوده مورد مطالعه ، برگزیده شده است. با استفاده از این مدل و با در نظر گرفتن 6 متغیر برای ارزیابی عوامل موثر ، از قبیل عوامل توپوگرافی – زمین شناسی – کاربری زمین – شبکه زهکشی رودخانه ای – گسل ها و در نهایت ایجاد نقشه های واحد های کاری و نقشه پهنه بندی حوضه به لحاظ خطر وقوع ناپایداریها به سه پهنه مستعد در بروز ناپایداریهای دامنه ای ( منطقه با خطر کم І ، منطقه با خطر متوسط ІІ و منطقه با خطر زیاد ІІІ ) تفکیک گردید . با توجه به مساحت قابل توجه به پهنه های با خطر زیاد ، همچنین سایر نتایج بدست آمده از بررسی های میدانی از قبیل : ویژگی های زمین شناسی منطقه ، ونقش جنس سنگ بستر دامنه ها درناپایداریهای دامنه ای بویژه در وقوع لغزش ها تا اندازه زیادی موثرمی باشد. و از آنجایی که، قسمت اعظم حوضه آبریز جاغرق از واحد های سنگی سست ، شیست و فیلیت تشکیل یافته است این واحدها در برابر عوامل خارجی نظیر فرسایش و جریان آب مقاومت کمی داشته و به راحتی آسیب می بینند و به این ترتیب شرایط را برای بروز ناپایداریهای دامنه ای فراهم می آورند .

کلیدواژه‌ها

ناپایداری دامنه ای؛ مخاطرات طبیعی؛ مدل تجربی آنبلاگان؛ برنامه ریزی محیطی؛ جاغرق