نقش عوامل و عناصر داخلی و خارجی در ساخت و ناکارآمدی حزب ایران نوین

فصلنامه تاریخ

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1401

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

زهرا امیری¹؛ رضا شعبانی صمغ آبادی^{* 2}؛ محمد کلهر³

¹دانشجوی دکتری تاریخ واحد یادگار امام خمینی(ره)٬شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ٬ایران

²استاد تمام تاریخ، دانشگاه شهید بهشتی ،تهران ایران

³استادیار واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران٬،٬ایران

چکیده

در دوران پهلوی دوم و پس از کودتای 28 مرداد 1332 هـ.ش، حکومت وقت برای دموکراتیک جلوه دادن خود، درصدد ایجاد احزاب بر آمد. بدین ترتیب احزاب فرمایشی در سپهر سیاسی ایران جایگاه ویژه ای یافتند. این احزاب از بستر اجتماعی برخوردار نبوده، بدون اتکا و حمایت مردم و تنها به دستور عوامل قدرت از بالا تشکیل می شدند، و وظیفه ای جز حفظ و تقویت قدرت سیاسی حاکم نداشتند. این احزاب از اجزای ساختار سیاسی و حکومتی همان عصر بوده که به دفاع همه جانبه از قدرت و حکومت مرکزی می پرداختند و خود از کارورزان خودکامگی به شمار می رفتند. این دسته از احزاب به احزاب دولتی معروف بودند: از جمله احزاب دولتی این دوران حزب ایران نوین است که در سال 1342 هـ.ش آغاز به کار کرد و تا سال 1354 هـ.ش به مدت 12 سال حزب حاکم به شمار می رفت و یکی از مهم ترین احزاب دوران پهلوی بوده است. پژوهش حاضر با بهره مندی از روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیف و تحلیل بر آن است تا به واکاوی نقش عوامل و عناصر داخلی و خارجی در ساخت و ناکارآمدی حزب ایران نوین، در گستره سیاسی ایران، بپردازد.

کلیدواژه‌ها

حزب ایران نوین؛ دربار؛ مناسبات؛ تأثیر و کارکرد

مراجع