بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی روستاییان از نگاه جامعه میزبان (مطالعه موردی: روستاهای افرینه، پران پرویز و ولیعصر شهرستان پلدختر)

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 11، شماره 44، آذر 1401، صفحه 1-18   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سجاد بازوند^{* 1}؛ تهمینه دانیالی²؛ بهرام آزاد بخت³؛ سیمین ارمغان⁴

¹دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشیار گروه برنامه ریزی روستایی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیار گروه ژئومورفولوژی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

⁴استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی روستاییان از نگاه جامعه میزبان در روستاهای افرینه، پران پرویز و ولیعصر شهرستان پلدختر است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش انجام کار توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را مردم محلی روستاهای افرینه، پران پرویز و روستای ولیعصر تشکیل می­دهند که براساس سرشماری سال 1395 جمعیت این سه روستا 4084 نفر بوده است. برای انتخاب حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که به وسیله آن تعداد 351 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل یافته­های تحقیق از آزمون تی تک نمونه­ای و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج نشان داد که اثرات گردشگری در بعد اقتصادی با میانگین 539/3، بعد اجتماعی با میانگین 469/3، بعد زیست محیطی با میانگین 592/3، بعد کالبدی- فضایی با میانگین 562/3 و بعد سلامت و بهزیستی فردی با میانگین 562/3 مطلوب بود است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که گردشگری بیشترین تأثیر را بر بعد اقتصادی با مقدار بتای 355/0 داشته است. همچنین بر بعد اجتماعی با ضریب بتای 278/ 0، کالبدی فضایی با ضریب بتای 239/0، سلامت و بهزیستی فردی با ضریب بتای 183/0 و زیست محیطی با ضریب بتای 113/0 تأثیرگذار بوده است.

کلیدواژه‌ها

گردشگری؛ گردشگری روستایی؛ کیفیت زندگی؛ جامعه میزبان؛ روستاهای شهرستان پلدختر

مراجع

• اردلان نژاد؛ ش، نعیمی، ا، بادسار، م. 1400. تحلیل تأثیر طرح اجتماع محور پیشگیری از اعتیاد بر کیفیت زندگی روستاییان شهرستان مریوان، مجله پژوهش­های روستایی، 12(4): 818-831.
• ایمانی، ب، یاری، ا، اسدپور، ز.(1398). بررسی اثرات گردشگری روستایی بر کیفیت زندگی (مطالعه موردی: روستای کریک- شهرستان دنا)، مجله جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)، 9(3):321-334.
• بذرافشان، ج، طولابی نژاد، م، طولابی نژاد، م. 1397. تحلیل فضایی تفاوت­های تاب­آوری در نواحی شهری و روستایی در برابر مخاطرات طبیعی مورد مطالعه: شهرستان پلدختر، فصلنامه پژوهش­های روستایی، 9(1): 116-135.
• جلالیان، ح، کرمی نسب،ص. 1397. تحلیل وضعیت شاخص‌های کیفیت زندگی در روستاهای ادغام شده در شهر جهرم، مجله پژوهش‌های مکانی- فضایی، 2(2): 22-40.
• جوان، ف. 1400. تبیین نظام توزیع منافع گردشگری در ناحیه روستایی رضوانشهر، مجله روستا و توسعه پایدار فضا، 2: 2: 69-94.
• حاتمی نژاد، ح. یوسفی، ر،‌هاشمی، ا، نوزارع، س. 1397. ارزیابی و سنجش شاخص‌های ذهنی کیفیت زندگی شهری مطالعه موردی منطقه 6 شهر تهران، مجله جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، 29: 126-107
• راستای، ع،‌ هادیانی، ز، طیب­نیا، س. 1400. تحلیل اثرات گردشگری بر جامعه میزبان نواحی روستایی (مورد مطالعه: روستای تمین در شهرستان میرجاوه)، مجله روستا و توسعه پایدار فضا، 2(4): 57-78.
• صادقی، ح. 1400. ظرفیت سنجی شاخص­های گردشگری خلاق در مناطق روستایی (مورد مطالعه: شهرستان دزپارت)، مجله روستا و توسعه پایدار فضا، 2(2):55-68.
• قاسمی، م، امیدوار، ن، عاشوری، ا، نسیمی، ز. 1396. بررسی تطبیقی کیفیت زندگی روستاییان مهاجر به روستاهای پیراشهری: مطالعه موردی دهستان تبادکان شهرستان مشهد، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، 15 (28): 123-149.
• کاشانی، م،استعلاجی، ع، ولی شریعت پناهی، م، رنجبر، م. 1399. نقش توسعه شهری در کیفیت زندگی در ابعاد اقتصادی روستاهای حوزه نفوذ منطقه 22 تهران، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه­ای، سال11(1)، 775-800.
• کرمی، ز، لطفی، ش،اسماعیل­پور روشن، ع، عباسیان، ا عباسی، م. 1399. مدیریت و برنامه­ریزی مجتمع­های گردشگری روستایی در راستای آمایش روستایی؛ مطالعه موردی روستاهای استان کردستان، مجله جغرافیا، 10(2):789-808.
• منظم اسماعیل پور، ع. 1400. تأثیر گردشگری بر کیفیت زندگی روستاهای سواحل دریای عمان، مجله تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 21(63):381-401.
• ناروئی، م. 1398. سنجش و ارزیابی میزان رضایت از کیفیت زندگی در نواحی روستایی پیراشهری (مطالعه مورد: دهستان چشمه زیارت، شهرستان زاهدان)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه­ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، 147صفحه.
• ناروئی، م، طیب­نیا، س، طولابی نژاد، م. 1400. سنجش رضایت از کیفیت زندگی در نواحی روستایی پیراشهری و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: دهستان چشمه زیارت، شهرستان زاهدان)، مجله کاوش­های جغرافیایی مناطق بیابانی، 9(2): 21-40.
• نعیمی، ا، رضائی، ر، موسی­پور، س. 1397. میراث کشاورزی راهبرد تحقق پایدار محیط زیستی در مناطق گردشگری روستایی مطالعه موردی روستاهای بخش مرکزی باغملک و ایذه استان خوزستان، فصلنامه علمی پژوهشی آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 6(3):9-22.
• ودایع خیری، ر، رضایی، م. 1395. عوامل تأثیر گذار بر کیفیت زندگی شهروندان با نقش میانجی گری عدالت اجتماعی: مطالعه موردی شهرفدوسیه شهریار، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه­ای، 6(24):231-244.

 

• Chi, X., and Han,H. (2021). Emerging rural tourism in China’s current tourism industry and tourist behaviors: the case of Anji County, Journal of Travel & Tourism Marketing, Vol.38,No.1, pp.58-74.
• Chim-Miki, A. F. Medina-Brito, P. and Batista-Canino, R. M. (2020), Integrated Management in Tourism: The Role of Coopetition, Tourism Planning and Development, 17(2): 127-146.
• Fan, X., Liu, A., and Qiu, R. T. (2019). Revisiting the relationship between host attitudes and tourism development: A utility maximization approach, Tourism Economics, Vol .25, No. 2, pp. 1-43.
• Fan, X., Liu, A., and Qiu, R. T. (2019). Revisiting the relationship between host attitudes and tourism development: A utility maximization approach, Tourism Economics, Vol .25, No. 2, pp. 1-43.
• Fotiadis, A., Nuryyev, G., Achyldurdyyeva, J., and Spyridou, A. (2019). The Impact of EU Sponsorship, Size, and Geographic Characteristics on Rural Tourism Development, Sustainability JournalVol. 11pp.1-15. doi:10.3390/su11082375.
• Gao, J, Bihu Wu, (2017), Revitalizing traditional villages through rural tourism: A case study of Yuanjia Village, Shaanxi Province, China, Tourism Management, 63 (1): 223-233.
• Kevin Lo, Jie Li, Mark Wang, Cong Li, Shuzhuo Li & Ying Li .(2019). A Comparative Analysis of Participating and Non-Participating Households in Pro-Poor Tourism in Southern Shaanxi, China, Tourism Planning & Development, 16:3, 318-333, DOI:1080/21568316.2018.1490340.
• Lee, T. H., and Jan, F. H. (2019). Can community-based tourism contribute to sustainable development? Evidence from residents’ perceptions of the sustainability, Tourism Management Journal, Vol. 70, pp. 368-380. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2018.09.003.
• Lonn, P. Mizoue, N. Ota, T. Kajisa, T. and Yoshida, S. (2018), Evaluating the Contributionof Community-based Ecotourism (CBET) to Household Income and Livelihood Changes:A Case Study of the Chambok CBET Program in Cambodia, Ecological Economics, 151:62- 69.
• Lopez-Sanz, J.M., Penelas-Leguia, A., Gutierreza-Rodriguez., and Cuesta-Valino, P. (2021). Sustainable Development and Rural Tourism in Depopulated Areas, Land, Vol. 10, pp.1-18.
• Malkoc, A, (2021): Quality of life and subjective well-being in undergraduate students. Procedia-Social and Behavioral Sciences,Vol. 15 , 2843-2847.
• Mathew, P.V., and Sreejesh, S.(2017). Impact of resp onsible tourism on destination sustainability and quality of life of community in tourism destin ations, Journal of Hospitality and Tourism Management, VOL.31, PP.83-89. http://dx.doi.org/10.1016/j.jhtm.2016.10.001.
• Matthew, O. A., Ede, Ch., Osabohien, O., Ejemeyovwi, J., Ayanda, T., and Okunbor, j. (2019). Interaction Effect of Tourism and Foreign Exchange Earnings on Economic Growth in Nigeria, Sagepub Journal, PP.1-16. DOI: 10.1177/0972150918812985.
• Mindy Jeon, Myunghee& Kang, Myunghwa (Michelle) & Desmarais, Edward (2021(, Residents’ Perceived Quality Of Life in a Cultural-Heritage Tourism Destination, Applied Research in Quality of Life, Vol. 11, No. 1, pp 105–123.
• Pramanik , P. D., and Ingkadijaya, R. (2017). The Impact of Tourism on Village Society and its Environmental, 1st UPI International Geography Seminar, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science, 145, pp. 1-10. doi :10.1088/1755-1315/145/1/012060.
• Rosalina, P.D., Dupre, K., and Wang, Y. (2021). Rural tourism: A systematic literature review on defnitions and challenges, Journal of Hospitality and Tourism Management,Vol. 47 , PP. 134–149.
• Suntikul ,Wantanee & Pratt ,Stephen & I Kuan ,Wallace & In Wong ,Chao , Cheng Chan, Choi & Leng Choi ,Wai(2020), Impacts of tourism on the quality of life of local residents in Hue, Vietnam, An International Journal of Tourism and Hospitality Research ,Vol. 27, No.4, pp122-132.
• Yang,J., Yang, R., Chen, M.H., Su, Ch., Zhi, Y., AND Xi, J. (2021). Effects of rural revitalization on rural tourism, Journal of Hospitality and Tourism Management, Vol. 47 , PP. 35–45.