مطالعات کتاب‌درمانی در حوزه‌های پژوهشی گوناگون در جهان (تحلیل علم سنجی)

دانش شناسی

مقاله 7، دوره 15، شماره 58، آذر 1401، صفحه 76-90   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

راضیه فرشید¹؛ احمدرضا احمدی میرقائد^{* 2}؛ نصرت ریاحی نیا³

¹دانشجوی دکتری بازیابی اطلاعات. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران

²دانشجوی دکتری بازیابی اطلاعات و دانش (دانشگاه خوارزمی)

³استاد علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه خوارزمی. تهران

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل تولیدهای علمی حوزه­های پژوهشی مختلف کتاب‌درمانی نمایه شده در پایگاه وب­آوساینس است. همچنین شناسایی و تحلیل موضوعات تولیدهای علمی حوزه کتاب‌درمانی به تفکیک حوزه­ها از اهداف این پژوهش است.
روش پژوهش­: پژوهش حاضر از نوع توصیفی با رویکرد علم‌سنجی و روش تحلیل محتوا است و با بهره­مندی از فنون تحلیل هم­واژگانی انجام شده ­است. تحلیل داده‌ها، با نرم‌افزارهای هیست­سایت، گفی، بیب­اکسل و اس­پی­اس­اس و ترسیم داده­ ها نیز با نرم­افزار ووس ویور انجام شده­ است.
یافته­ ها: در حوزه کتاب‌درمانی بیشترین میزان تولیدات، متعلق به سال 2016 با 59 اثر می­باشد. در میان پرتکرارترین کلیدواژه­های این حوزه bibliotherapy ، self-help ، depression به ترتیب با فراوانی 246 و 100 و 93 بیشترین تکرار کلیدواژه را به خود اختصاص داده­ اند و کشور ایالات­متحده در جایگاه اول قرار گرفته­ است فعال­ترین نویسندگان حوزه کتاب‌درمانی Cuijpers P و Scogin F با 21 اثر بیشترین میزان تولیدات، و Scogin F و Clum GA و Cuijpers P بیشترین میزان اثرگذاری را در این حوزه داشته ­اند. میزان H ایندکس این حوزه 74 می­باشد. در میان مؤسسات Univ Alabama در جایگاه اول است. همچنین نشریه Behaviour Research and Therapy و مجله Journal of Consulting and Clinical Psychology در جایگاه اول قرار دارند.
نتیجه گیری: بیش از 75% تولیدات این حوزه مربوط به حوزه­های روان­شناسی بالینی، روان­پزشکی، روان­شناسی چند رشته­ ای، پزشکی عمومی، علم­اطلاعات و دانش­شناسی است. همچنین بیشترین میزان استناد به حوزه کتاب‌درمانی مربوط به 2 حوزه روان­شناسی بالینی و روان­پزشکی است. میان حوزه­ های مختلف و تعداد تولیدات و تعداد استنادات، تفاوت معناداری مشاهده شده است.

کلیدواژه‌ها

کتاب‌درمانی؛ علم‌سنجی؛ تحلیل هم ­واژگانی؛ ساختار فکری دانش

مراجع