دولت، نفت و برنامه‌‌های تعدیل اقتصادی در ایران معاصر 1368-1399

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 4، دوره 10، شماره 2، تیر 1402، صفحه 98-81   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2021.1933163.1346

نویسندگان

فاطمه میرعباسی^{* 1}؛ مقصود رنجبر²

¹دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی ماهیت و علل شکست سیاست‌های تعدیل اقتصادی در ایران از منظر اقتصاد سیاسی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بر این فرضیه استوار است که از آنجا که نظریات توسعه، ارتباط مستقیمی با سازوکارهای اقتصاد سیاسی هر جامعه دارد و شکل‌‌بندی‌های اقتصاد سیاسی هر کشور باید براساس برنامه‌ریزی اقتصادی و راهبردی آن کشور به مرحله اجرا دربیاید؛ بر این اساس، دخالت دولت و سهم تعیین‌کننده‌‌ای که به‌‌عنوان یک کاتالیزورگر در روند توسعه و توسعه‌‌نیافتگی دارد، عامل محوری شکست سیاست‌های تعدیل اقتصادی در سال‌های 1368 تا 1399 در ایران بوده است. این معضل به تدریج باعث انحراف دولت از اجرای درست برنامه‌‌های توسعه و وخامت اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور شده است. نه‌تنها بسترها و زمینه‌‌های لازم برای تحقق توسعه از بین رفته، بلکه پیامدهای مخاطره‌آمیزی چون بحران توسعه اقتصادی و شکنندگی توسعه همه‌‌جانبه را در کشور به‌‌همراه داشته است.

کلیدواژه‌ها

دولت؛ نفت؛ توسعه اقتصادی؛ اقتصاد سیاسی؛ ایران

مراجع

احمدی، علی‌محمد؛ مهرگان، نادر (1384). تأثیر سیاست‌های تعدیل اقتصادی بر توزیع درآمد در ایران برای دوره 1348 تا 1379. تحقیقات اقتصادی، شماره 70.

اکبرزاده، فریدون؛ همراهی، نعمت‌الله (1397). دولت توسعه‌‌گرای هاشمی رفسنجانی و سیاست تعدیل اقتصادی. در: ششمین کنفرانس بین‌المللی حقوق و توسعه پایدار جامعه مدنی.

دیگارد، ژان پیر؛ اورکاد، برنار؛ ریشار، یان (1378). ایران در قرن بیستم. ترجمه عبدالرضا (هوشنگ) مهدوی. تهران: نشر البرز، چاپ دوم.

رزاقی، ابراهیم (1376). نقدی بر خصوصی‌‌سازی در ایران. تهران: موسسه رسا.

سازمان برنامه و بودجه ایران (1392). سالنامه آماری کشور. تهران: سازمان برنامه و بودجه ایران.

صدیقی، کورس (29/02/1383). کمک به انباشت سرمایه. روزنامه شرق، شماره 192.

کدی، نیکی (1383). نتایج انقلاب. ترجمه مهدی حقیقت‌‌خواه. تهران: انتشارات ققنوس.

گزارش اقتصادی سال 1383 و نظارت بر عملکرد برنامه سوم توسعه. تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، 1384.

مصلی‌‌نژاد، عباس (1396). آسیب‌‌شناسی توسعه اقتصادی ایران: (برنامه اول تا چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران). تهران: نشر اختران.

موثقی، احمد (1388). نوسازی و اصلاحات در ایران (از اندیشه تا عمل). تهران: نشر قومس، چاپ دوم.

میرعباسی، فاطمه (1398). تأثیر ساخت دولت در ظهور بحران‌های دیوان‌سالاری در ایران معاصر 1397-1357. رساله دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.