بررسی نقش معناشناسی و تحلیل گفتمان در جهت بهبود شهادت قضایی در دادگاه ها؛ نگاهی به ابعاد حقوقی

دستاوردهای نوین در حقوق عمومی

دوره 2، شماره 5، فروردین 1402، صفحه 81-56   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهره بهرامی¹؛ داود مدنی^{* 2}؛ محمود قیوم زاده³

¹دانشجوی دکتری زبان شناسی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران.

²استادیار، گروه زبان شناسی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران.

³استاد، گروه حقوق و معارف اسلامی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

چکیده

زبان‌شناسی حقوقی، شاخه‌ای نوین و میان‌رشته‌ای از زبان شناسی کاربردی و حقوق است که با استفاده از ابزارهای زبانی و شواهد زبان‌شناختی به تجزیه و تحلیل کارشناسنانة متون گفتاری و نوشتاری می‌پردازد و در عصر حاضر معناشناسی و تحلیل گفتمان در بهبود شهادت قضایی کارایی بیشتری دارد. به همین دلیل نگارنده با استفاده از اصول گرایس آن را به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی – تحلیلی مورد بحث و بررسی قرار داده و نتایج مقاله بیانگر آن است که: تحلیل شهادت شاهد با کمک ابزارها و اصول مختلف از جمله «اصول همکاری گرایس» میسر می‌شود از آنجا که شاهد در بازجویی به دنبال آن است که شهادت را به نفع خود و خواهان پیش ببرد، و با نقض اصل گرایس، دچار تناقض‌گویی در ادای شهادت می‌شود، اما محاکم قضایی با استفاده از اصول زبان‌شناختی به ویژه اصل گرایس، اجازه نمی‌دهند که شاهد پیوسته موضوع را مطابق میل خود تغییر یا پیش ببرد، یا قضایا را طبق دلخواه و به نفع خود پیش ببرد. بررسی پرونده‌های مربوط به شهادت قضایی بیانگر آن است که شهود هنگام دروغ گفتن بیشترین استفاده را از وجهیت و پیش‌فرض دارند و کمترین استفاده آنها از ارجاع و استنباط و معانی ذهنی است.

کلیدواژه‌ها

معناشناسی؛ تحلیل گفتمان؛ بهبود شهادت قضایی؛ اصول گرایس؛ ابعاد حقوقی

مراجع