مولفه‌های نشاط فردی و اجتماعی از دیدگاه اسلام و نظریه‌های جامعه شناسی و روانشناسی

فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

دوره 3، شماره 2(پیاپی10)، فروردین 1402، صفحه 113-132   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جواد اتابکی¹؛ مریم یارمحمد توسکی^{* 2}؛ فرهاد امام جمعه³

¹دانشجوی دکترای تخصصی جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، گروه علوم اجتماعی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران. [e-mail]

²استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران. (استاد راهنما و نویسنده مسئول): [e-mail]

³دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران. (استاد مشاور): [e-mail]

چکیده

احساس نشاط از جمله عواطف انسانی دارای وجوه و تجلیات متنوع فردی اجتماعی، روانی جسمانی و شناختی-عاطفی است. نشاط، فعالیت‏های مفید انسانی را برمی انگیزد، خلاقیت را تقویت، روابط اجتماعی را تسهیل و مشارکت اجتماعی سیاسی را رونق می‌بخشد و موجبات حفظ سلامتی عاطفی، روانی، جسمانی و امیدواری را فراهم می‌سازد. شادی و نشاط مقوله‌ای وابسته به فرهنگ هر جامعه است. بر این اساس لازم است مولفه‌های نشاط و شادمانی در جامعه ما بر اساس دیدگاه‏هاى فرهنگ دینی اسلام رصد و بازخوانی شود. با این هدف، این مقاله به رصد و بازخوانی مولفه‌های نشاط و شادمانی بر اساس دیدگاه‏هاى فرهنگ دینی اسلام پرداخته و با مطالعه تطبیقی آن با نظریه‌های جامعه‏شناسی و روانشناسی رجحان و برتری آن را تبیین نموده است. در مجموع از دیدگاه اسلام، نشاط عاملی است که موجب انبساط و باز شدن روح می‌شود؛ اما معیار این انبساط روحی، بر خلاف نظریه‏های جامعه‏شناسی و روانشناسی، استحکام رابطه و حلقه اتصالی انسان با خداوند است. بر این اساس در آموزه‌های اسلامی نشاط ممدوح از نشاط مذموم متمایز شده است. اسلام به ابعاد مختلف ایجاد نشاط شامل سبک زندگی، معنوی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی، و شناختی توجه نموده است. ‏‏

در مجموع از دیدگاه اسلام، نشاط عاملی است که موجب انبساط و باز شدن روح می‌شود؛ اما معیار این انبساط روحی، بر خلاف نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی، استحکام رابطه و حلقه اتصالی انسان با خداوند است. بر این اساس در آموزه‌های اسلامی نشاط ممدوح از نشاط مذموم متمایز شده است. اسلام به ابعاد مختلف ایجاد نشاط شامل سبک زندگی، معنوی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی، و شناختی توجه نموده است.

کلیدواژه‌ها

نشاط؛ شادی؛ اسلام؛ جامعه شناسی؛ روانشناسی؛ سبک زندگی

مراجع