قواعد حقوقی جنگ در فقه امامیه و کنوانسیون‌های بین‌المللی

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 2، دوره 15، شماره 2، شهریور 1401، صفحه 25-42   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.3495/jiil.2022.698732

نویسندگان

رسول حمیدپور رازیان¹؛ رحیم وکیل زاده^{* 2}؛ حسن موثقی

¹دانشجوی دکتری تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی اندیشه‌های امام خمینی (ره)، دانشکده الهیات، حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی.

²استادیار گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، حقوق وعلوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.(نویسنده مسؤول)

چکیده

در حقوق بین الملل، جنگ شیوه اجبار همراه با اعمال قدرت و زور است. بنابراین، مقوله جنگ را می توان مجموعه ای از عملیات و اقدامات قهرآمیز مسلحانه دانست که در چهارچوب مناسبات کشورها، بین دو یا گروهی از مردم روی می‌ دهد و موجب اجرای قواعد خاصی در کل مناسبات آنها با یکدیگر می شود. در این بین اسلام تنها دین ترقی یافته در بین ادیان عالم است که برای اولین بار اوضاع جنگ را سامان بخشید و برای آن نظام بشردوستانه و قواعد حقوقی وضع کرد. پیامبر اسلام و ائمه اطهار نیز از نخستین کسانی بودند که قوانین عادلانه جنگ را به طور جامع و کامل اجرا نموده و آن را به رسمیت شناختند. در مقاله حاضر با روش توصیفی – تحلیلی سعی شده است به بازشناسایی قواعد حقوق جنگ از منظر معاهدات بین المللی و فقه امامیه پرداخته شود. چرا که قوانین مرتبط با جنگ در مقررات و معاهدات بین المللی و احکام دین اسلام منطبق با یک دیگر بوده ودر بیشتر موارد مؤلفه های اخلاقی و بشردوستانه حاکم بر قوانین بین المللی برگرفته از ارزش های دین مبین اسلام است؛ دین مبین اسلام مبانی احکام خود را بر کرامت و اصالت انسان نهاده و صیانت از آزادی و حقوق مشروع انسان را به عنوان یک اصل مورد تأیید قرار داده و بر این اساس اسلام بشریت را از جنگ و درگیری برحذر می دارد.

کلیدواژه‌ها

قواعد؛ حقوق جنگ؛ فقه امامیه؛ معاهدات بین‌المللی؛ حقوق بشردوستانه

مراجع