ارزیابی برهم‌کنش تراکم کاشت و نیتروژن بر صفات زراعی موتانت‎های برنج (Oryza sativa L.)

دوفصلنامه ی علوم به زراعی گیاهی

دوره 12، شماره 2، بهمن 1401، صفحه 59-68   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.2./jpps.2023.698903

نویسندگان

الهیار فلاح^{* 1}؛ لیلا باقری²؛ کیوان مهدوی ماشکی³

¹استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران،

²پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، پژوهشکده کشاورزی هسته‌ای، کرج، ایران

³استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران

چکیده

تغییر تراکم کاشت، نیاز به نیتروژن را در ارقام برنج تغییر می‌دهد. جهت تعیین تاثیر تراکم کاشت و کود نیتروژن بر رشد و عملکرد موتانت‎های امید بخش، آزمایش مزرعه‎ای در معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران (آمل) در سال‎های زراعی 1399 و 1400 اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید که سطوح کود اوره (100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار) به‎عنوان پلات اصلی و ژنوتیپ‌ها (1117 و 215) و تراکم کاشت (در سه سطح 25×25، 30×13 و 30×18) به‎عنوان پلات فرعی در قالب فاکتوریل اجرا گردیدند. نتایج آزمون همگنی واریانس‎، غیریکنواختی داده‎ها را در دو سال زراعی نشان داد. نتایج سال زراعی 1400 نشان داد که اثر متقابل سه جانبه (نیتروژن×تراکم کاشت×لاین) برای شش صفت ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد دانه پر، پوک و کل در خوشه، و عملکرد، معنی‎دار بود. با افزایش مصرف کود اوره طول خوشه افزایش یافت. وزن هزاردانه لاین 1117 معادل 9/28 گرم بود ولی لاین 215 دارای وزن هزاردانه 2/21 گرم بود. بیشترین تعداد خوشه در کپه در ترکیب تیماری لاین 1117 و تراکم کاشت 30×13 (72/0±67/17) حاصل شد. بهترین ترکیب تیماری برای حصول حداکثر عملکرد، مصرف 300 کیلوگرم کود اوره در تراکم کاشت 30×13 برای لاین 1117 و معادل 1/0±83/6148 کیلوگرم در هکتار بود.

کلیدواژه‌ها

"اجزای عملکرد"؛ "تراکم کاشت"؛ "عملکرد برنج"؛ "نیتروژن"

مراجع