بررسی ویژگی عقب نشستگی در ورودی خانه های دوره پهلوی (مطالعه موردی: شهر زاهدان)

فصلنامه آینده پژوهی شهری

دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 6، بهمن 1401، صفحه 81-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uf.2023.1974181.1068

نویسندگان

شهرزاد تیموری¹؛ فرامرز حسن پور^{* 2}؛ حسین مهرپویا³

¹مربی معماری، دانشکده فنی و مهندسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

²استادیارمعماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

³استادیار باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

ضرورت توجه به بازشناسی و جزئیات بناها از جنبه های مختلف اقلیمی، شکلی و تاریخی- تکاملی بر هیچ پژوهشگری پوشیده نیست. شناخت معماری بناها می تواند به توسعه فضاهای شهری و تکامل پایدار آن کمک نماید. در شهر زاهدان با توجه به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی آن بناهای خاصی با ویژگی های اقلیمی، در دوره پهلوی دوم ساخته می شد که سردر این بناها از مهمترین خصوصیات آنها می باشد. در این مقاله هدف بازشناسی ویژگی عقب نشستگی سردر بناهای دوره پهلوی در شهر زاهدان است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از نوع کمی-کیفی است. گردآوری اطلاعات در مرحله اول از طریق روش تحلیل بر اساس تصاویر و مشاهدات محقق از 19 بنا در محله های مرکزی و قدیمی این شهر است که در پایش ثانویه 8 بنا مورد تحلیل قرار گرفتند. در مرحله دوم از طریق ابزار پرسش نامه و با استفاده از روش AHP، ویژگی های بناها، اولویت بندی شدند. تعداد کارشناسان شرکت کننده در وزن دهی معیارها، 10 نفر بوده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که سبک معماری اغلب بناهای مطالعه شده، سبک معماری سنتی است؛ بررسی سردر بناها نشان می دهد که از تعداد 8 بنا تعداد 6 بنا دارای عقب نشستگی هستند که با مصالح آجر و به شیوه ساده و بدون تزیینات جانبی ساخته شده اند. در حقیقت آجر و استفاده از مواد سازگار با اقلیم منطقه با طراحی های ساده و در بسیاری از موارد بدون طرح در سردرها، گونه غالب محسوب می شود.

کلیدواژه‌ها

نشستگی؛ سردر؛ دوره پهلوی؛ شهر زاهدان

مراجع