طراحی مدل جامع جانشین‌پروری در نظام مدیریتی کشور با رویکرد فراترکیب

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 20، خرداد 1402، صفحه 73-91   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد طالقانی^{* 1}؛ ابراهیم علیزاده²؛ عبدالحسین پیکرنگار³؛ مهران مهدی زاده⁴

¹دانشیار گروه مدیریت صنعتی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

²کارشناسی ارشد، رشته مدیریت کسب‌وکار، دانشگاه پیام نور واحد کرج، البرز، ایران.

³دکتری، رشته مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران.

⁴کارشناسی ارشد، رشته مدیریت صنعتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران و مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد گیلان

چکیده

به‌کارگیری مدیران جوان در نظام مدیریتی کشور سال‌هاست به‌عنوان دغدغه جدی مطرح است. زیرا برخی از کارشناسان بر این باورند که نظام کنونی مدیریت کشور برای حضور جوانان آماده نبوده و سازوکار کنونی بیشتر جایگزین‌پرور و به عبارتی کمتر جانشین‌پرور است؛ حال آنکه جانشین‌پروری از جمله موضوعات مهم و راهبردی در نظام مدیریتی محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت موضوع، طراحی مدل جامع جانشین‌پروری مدیران در سازمان‌های ایران به عنوان هدف در نظر گرفته شد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع بنیادین بوده و برای انجام آن از روش کیفی و رویکرد فراترکیب استفاده شد. برای این منظور، کلیه مطالعات کیفی انجام گرفته در داخل کشور که به موضوع جانشین‌پروری پرداخته بودند، به عنوان نمونه انتخاب شده و پس از آن، با بهره‌گیری از الگوی هفت مرحله‌ای ساندلوسکی و باروسو (2006) و نرم‌افزار مکس کیودا2020 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج مستخرج از 54 پژوهش معتبر نشان داد که ابعاد مؤثر بر فرآیند جانشین‌پروری شامل پنج بُعد سازمانی، مدیریتی، فردی، نهادی و فرهنگی بوده‌اند که مؤلفه‌هایی نظیر سازوکارها، فرآیندها، خط‌مشی‌گذاری، ارزیابی، پیامدها، مدیریت منابع انسانی، رهبری، مهارت‌ها، ویژگی‌های شخصیتی و شغلی، تعارض منابع و قانونی/حقوقی، مسائل بسترساز و اخلاقی در آن‌ها مشاهده گردیده است. همچنین از بین شاخص‌های تأیید شده، شاخص‌های حمایت درون‌سازمانی، ارزیابی عملکرد و قابلیت افراد، ارزیابی فرآیند جانشین‌پروری، تعیین مشاغل کلیدی، خزانه استعداد، شرایط احراز مشاغل، کارراهه شغلی، تعیین خط‌مشی‌ها، کمیته جانشین‌پروری و تحلیل شکاف شایستگی فراوانی به عنوان مهم‌ترین شاخص‌های جانشین‌پروری شناخته شدند.

کلیدواژه‌ها

جانشین‌پروری؛ رویکرد فراترکیب؛ مدیران جوان؛ نظام مدیریتی

مراجع