شناسایی مؤلفه و شاخص‌های نوآوری در گذار از مدارس موفق به مدارس ماندگار

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 46، آذر 1401، صفحه 141-172   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

قاسم شورمیج¹؛ زهره شکیبایی^{* 2}؛ فریمان ابراهیم زاده³

¹دانشجوی دکتری گروه علوم تربیتی ، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی ، تنکابن، ایران.

²دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

³استادیار گروه علوم تربیتی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

چکیده

     زمینه و هدف: مدارس ماندگار محصول مجموعه‌ای از پارامترهای داخلی و خارجی در مدارس هستند و کیفیت مدارس مستلزم تلاش و کار جمعی و هماهنگی کلیه پارامترهای داخلی نظام مدرسه است. از این رو هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه و شاخص‌های‌ نوآوری در  گذار از مدارس موفق به مدارس ماندگار و ارائه الگویی کیفی است.
     روش: در این پژوهش از روش دلفی استفاده شده است. هیئت خبرگان پژوهش، گروه 22 نفری از متخصصانی از حوزه‌های حوزه مدیریت آموزشی، علوم تربیتی، برنامه‌ریزی آموزشی، فلسفه تعلیم و تربیت و مدیریت آموزش عالی بوده که به روش گلوله برفی انتخاب شدند. ابتدا با استفاده از مبانی نظری شاخص‌های مرتبط با مدارس ماندگار استخراج و به‌صورت پرسش‌نامه اولیه به‌صورت هم‌زمان برای ارزیابی در اختیار اعضای هیئت خبرگان قرار گرفت و در سه دور توزیع و اطلاعات جمع‌آوری، ورود اطلاعات و تجزیه و تحلیل شد. برای تجزیه و تحلیل از تکنیک آمار توصیفی و برای محاسبه ضریب توافق خبرگان از آزمون رتبه‌های دبلیو کندال استفاده شد.
     یافته‌های پژوهش: برای گذار از مدارس موفق به مدارس ماندگار، 132 شاخص  و 13 مؤلفه با نما و انحراف معیار قابل قبول شناسایی شد که با توجه به نتایج آزمون دبیلو کندال به مقدار 709/0 با معنا‌داری در سطح خطای کوچک‌تر از 01/0 و با اطمینان 99% مورد اجماع خبرگان است.
     نتیجه‌گیری: مؤلفه سازمان و مدیریت از نظر خبرگان بیشترین اهمیت را در شاخص‌های نوآوری شناسایی شده در گذار از مدارس موفق به مدارس ماندگار دارد. ویژگی‌های معلمان مدارس ماندگار، ویژگی‌های مدیر در رده‌های بعدی قرار دارند. مؤلفه‌های اصول و روش‌های آموزشی، دولت و حاکمیت، محتوای آموزشی، روش‌های مدارس ماندگار، روابط انسانی و مشارکت، ویژگی‌های دانش‌آموزان مدارس ماندگار، معماری و ساختمان و تجهیزات، فرهنگ و جامعه و خانواده به ترتیب در درجه اهمیت بعدی برای گذار مدارس موفق به مدارس ماندگار دارند.

کلیدواژه‌ها

مدارس موفق؛ مدارس ماندگار؛ شاخص های نوآوری؛ گذار به مدارس ماندگار

مراجع

حاجی بابایی، حمیدرضا. (1391). ویژگی‌های «مدرسه‌ای که دوست دارم» با توجه به سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش. نوآوری‌های آموزشی، 11(2)، 74-51.

حبیبی، حمدالله؛ پرداختچی، محمدحسن؛ ابوالقاسمی؛ محمود و قهرمانی؛ محمد. (1392)، بررسی جو یادگیری محور مدرسه و ارتباط آن با اثربخشی مدرسه. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، دانشگاه شاهد، 20 (3) 101-118.

حسنی،, محمد؛ سامری, مریم. (1389). بررسی اثربخشی سازمانی مدارس متوسطه ناحیه یک شهر ارومیه با استفاده از مدل پارسونز. مدیریت فرهنگ‌سازمانی. 8 (21)، 233-201.

حیدری فرد، رضا، رضا زین‌آبادی، حسن، بهرنگی، محمدرضا، عبدالهی، بیژن. (1394). طراحی، آزمون و پیشنهاد الگوی مدرسه نوآور: یک پژوهش آمیخته. رساله دکتری. دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران.

خسروجردی؛ نرجس و محمودی؛ مسعود. (1393). مدرسه، خانه‌ای امن برای زندگی کردن وزندگی آموختن. نهمین سمپوزیوم پیشرفت‌های فنّاوری، مشهد، 29 آبان، کمسیون اول: همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت خوانش هویت ایرانی.

رستمی هفشجانی، توران؛ فدوی، محبوبه سادات؛ یوسفی، زهرا. (1399). بازنمایی تجارب موفقیت و ناکامی مدیران مدارس. مدیریت مدرسه. 8 (4)، 91-73.

سبزیان پور، زهره؛ اسلام پناه، مریم. (1399). شناسایی نشانگرهای محوری مدیران آموزشی در فرایند یاددهی- یادگیری. تحقیقات مدیریت آموزشی. 11 (44) و 155-176.

عالی زاده، عبدالرضا. (1385). اجرای تحقیق به روش دلفی. تهران: یوسف.

حاجی پور،زهرا  (1398). تأثیر جوّ سازمانی حاکم بر مدرسه بر میزان فعالیت‌های نوآورانه معلمان مدارس ابتدایی شهر اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی گرایش آموزش ابتدایی، مؤسسه آموزش عالی باختر ایلام.

حسینی، افضل السادات (1398). ماهیت خلاقیت و شیوه‌های پرورش آن. تهران: انتشارات آستان قدس رضوی.

حیدری فرد، رضا؛ زین آبادی، حسن رضا و قوره جیلی، ثریا (1394). تربیت معلمان نوآور لازمه ایجاد و توسعه مدارس کارآفرین؛ پژوهشی کیفی. نخستین کنفرانس ملی مدارس کارآفرین، اصفهان.

مشایخی، زهره؛ نادی، محمدعلی؛ کریمی، فریبا. (1399). ارائه الگوی رهبری مدارس موفق در دوره ابتدایی مبتنی بر نظریه زمینه‌ای. دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 11 (44)، 210-181.

مهدیون، روح اله؛ پاهنگ، نظام الدین؛ یاریقلی، بهبود. (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر کیفیت مدارس و بررسی وضعیت موجود آن: پژوهش ترکیبی. مدیریت مدرسه، 5 (1)، 193-173.

موسوی سیرجانی، سهیلا؛ منصوری، مهدیه؛ (1395). سنایی و اخلاق حرفه‌ای نشریه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی 12(42).

نوربخش، پریوش و راشدی، مهری. (1393). رابطة علی بین منبع کنترل و اخلاق سازمانی با رضایت شغلی: ارائه مدلی برای محیط کار، نشریه مدیریت ورزشی. 6(3)، 544-531.

Balcı, A. (2008). de Eğitim Yönetiminin Bilimleşme Düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54 (54), 181-209. Retrieved from:

   https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10343/126706

Benis, B. C. (2004). Research Methods: A Tool for Life. Boston, MA, USA: Pearson.

Brighouse, T. and Tomlinson, J. (1991). Successful schools. London: Institute of Public Policy Research.

Burris, C. & Cimarusti, D. (2021). Chartered for Profit: The Hidden World of Charter Schools Operated for Financial Gain. Network for Public Education.

Burris, C., & Cimarusti, D. (2021). Chartered for Profit: The Hidden World of Charter Schools Operated for Financial Gain. Network for Public Education.

Chua, P. M. H., Hung, D., & Toh, Y. (2020). Successful principalship of a high performing secondary school undergoing curriculum transition. Office of Education Research, National Institute of Education, Singapore.154-142.

Cohodes, S. R., Setren, E. M., & Walters, C. R. (2021). Can successful schools replicate? Scaling up Boston's charter school sector. American Economic Journal: Economic Policy, 13 (1), 138-67.

Coleman, J. et al. (1966). Equality of educational opportunity. Washington D. C.: U. S. Government Printing Office.

Fedorchuk, Yu (2019). Proessional Standard of a School Principal: Russian and International Experience. Available online at http://creative commons.org/licenses.

Gordon, P. Stephen. (2022). Title Developing Successful Schools: A Holistic Approach. New York: Palgrave Macmillan Cham.

Gurr, D., Drysdale, L., & Goode, H. (2022). An open systems model of successful school leadership. Journal of Educational Administration.

Hasson F., S.K., McKenna H. (2000). Research guidelines for the Delphi survey technique; Journal of Advanced Nursing, Vol.32, No.4.

Hasson F., S.K., McKenna H.; Research guidelines for the Delphi survey technique; Journal of Advanced Nursing, Vol.32, No.4, 2000.

Hower, M. (2019). Examining the Process of School Facilities Planning: A Closer Look at the Educational Predesign and Design (Doctoral dissertation, University of Pittsburgh).‏

Jarl, M., Andersson, K., & Blossing, U. (2021). Organizational characteristics of successful and failing schools: a theoretical framework for explaining variation in student achievement. School Effectiveness and School Improvement, 1-17.

Klein, E. D., Young, M. D., & Böse, S. (2021). Successful Leadership in Schools Serving Disadvantaged1 Communities in Germany and the USA. International Perspectives on School Settings, Education Policy and Digital Strategies, 47.

Lezotte, Lawrence W. (1991) "School Improvement Based on Effective Schools Research: The Decade Ahead," Educational Considerations: Vol. 18: No.

Linston H.A., Turoff M. (1975). Introduction to the Delphi method: Techniques and Applications; Edited: Harold A. Linston and Murray Turoff, London: Addison-Wesley.

Linston H.A., Turoff M.;(1975). Introduction to the Delphi method: Techniques and Applications; Edited: Harold A. Linston and Murray Turoff, London: Addison-Wesley, 1975.

Myende, P. E., Blose, S., & Adebiyi, D. O. (2021). Leading teaching and learning in a deprived Nigerian context: leadership practices of successful school principals. International Journal of Leadership in Education, 1-19.

Neutzling, Misti; Pratt, Erica; Parker, Melissa. (2019). Perceptions of Learning to Teach in a Constructivist Environment. The Physical Educator. Vol. 76 No. 3 (2019).

       DOI: https://doi.org/10.18666/TPE-2019-V76-I3-8757.

Nguyen, N. G., & Pham, H. T. (2020). Constructivist Learning and the Law of Sines in Advanced 10th Grade Geometry Textbooks in Vietnam. International Journal of Learning, Teaching and Educational Research, 19 (1).

Peña-López, I. (2020). PISA 2018 Results. Effective Policies, Successful Schools.

Powell, C. (2003). The Delphi technique: myths and realities. Journal of Advanced Nursing. Volume 41, Issue 4, Pages 376–382.

Saraçoğlu, G. (2020). primary school teachers’opinions about educational environment in terms of constructivist approach. European Journal of Education Studies.

Sharkey, M., & Gash, H. (2020). Teachers’ Constructivist and Ethical Beliefs. Behavioral Sciences, 10 (6), 96. ‏