محیط زیست از دیدگاه اسناد بین‌المللی و آموزه‌های اسلامی

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 5، دوره 15، شماره 2، شهریور 1401، صفحه 83-100   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.3495/jiil.2022.698982

نویسندگان

علیرضا عنابی^{* 1}؛ محمود جلالی²

¹دانش آموخته دکترای تخصصی حقوق بین الملل عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ( خوراسگان) – عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه[e-mail]

²دانشیار گروه حقوق دانشگاه اصفهان – اصفهان ایران [e-mail]

چکیده

به لحاظ حساسیت موضوع حقوق محیط زیست، در دهه‌های اخیر مجامع بین‌المللی در راستای حفاظت از محیط‌زیست و تضمین توسعه پایدار، تعهدات و الزاماتی را بر دولت‌ها ونهادهای بین‌المللی بار نموده‌اند. بر این اساس اعلامیه‌ی پایانی کنفرانس سازمان ملل متحد درباره‌ی محیط زیست انسانی، با اعلام «حقوق محیط زیست سالم»، پیوندی بنیادین بین حفاظت از محیط زیست و حقوق بشر ایجاد نمود و سرآغاز تحولی جدید در حقوق بین‌المللی گردید. از آن تاریخ به بعد، حقوق محیط زیست مستمراً در اسناد بین‌المللی مختلف مورد تایید و تأکید قرار گرفته است. اسلام نیز به عنوان دینی جهانشمول، حامل مکتب زیست‌محیطی جامعی است که با اصول متعددی، معیارهای لازم را در عرصه‌ی مسائل زیست محیطی ارائه می‌دهد. از سوی دیگر، محیط زیست‌ سالم به عنوان یکی از نعمت‌های الهی مطرح است که همگان حق دارند از نعمت‌های بزرگ الهی، که برخورداری از محیط‌زیست سالم یکی از آنهاست، بهره مند شوند و هیچ کس نباید انسان ها را از این حق خدادادی خود محروم کند؛ زیرا حقوق محیط‌زیست، به عنوان یک حق‌الناس مطرح می‌شود که حتی خداوند هم از آن گذشت نخواهد کرد. بدون تردید درباره‌ی آب، خاک، زمین، کوه. هوا، درخت، گیاه، حیوان و دیگر عناصر زیست محیطی، در آیات و روایات و سایر منابع، احکام زیادی وجود دارد که در این مقاله در حد امکان به آنها اشاره گردیده است .

کلیدواژه‌ها

حقوق محیط زیست؛ اسناد بین‌المللی؛ آموزه‌های اسلامی؛ حقوق بین‌الملل

مراجع