ارزیابی تاب آوری زیست محیطی جهت ارتقای پیوستگی اکولوژیک ( مطالعه موردی: شهر اهواز)

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 بهمن 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (کاربردی)

نویسندگان

محمد ابراهیم عفیفی^{* 1}؛ یحی عبدالکریم نیسی²؛ مرضیه موغلی³

¹عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان

²دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری

³عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان گروه جغرافیا

چکیده

مشکلات زیست محیطی از اساسی‌ترین مسائل شهر امروزی و حاصل تعارض و تقابل انسان با محیط طبیعی است، شهر اهواز با توجه به رشد سریع جعیت و گسترش بی برنامه فضاهای شهری ، دچار تخریب عناصر ساختاری و بنیانهای اکولوژیکی و بسیاری از مشکلات زیست محیطی دیگری شده است.در همین راستا به منظور رسیدن به هدف تحقیق جهت ارتقای پیوستگی اکولوژیک و تاب آوری زیست محیطی، از قابلیتهای علم سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از متریک سنجش پیوستگی (MNN) به همراه مدل موزائیکی فورمن استفاده شده است. تحلیل نقشه های حاصل از تغییرات کاربری اراضی، نشان میدهد؛ لکه های ساخته شده در بازه زمانی(1986-2020 ( به دلیل افزایش جمعیت و تقاضا برای زمین و در نتیجه ، رشد شهرنشینی سالهای اخیر به میزان (68 +درصد( افزایش و کاربری زراعی (52 -درصد ) و باغات و فضای سبز(31 -درصد ) و اراضی بایر نیز، حدود (-41) درصد کاهش یافته اند. نتایج تحلیل متریک MNN نیز حاکی از آن است که؛ پیوستگی عناصر ساختار اکولوژیکی شهر اهواز خصوصا لکه های زراعی طی دورة زمانی مورد مطالعه ، دارای شرایط مطلوبی نبوده و دچار تخریب شدیدی شده است به طوری که میزان پیوستگی اکولوژیکی لکه های زراعی در 34 سال گذشته در حدود 48 متر، باغات و فضای سبز حدود 10 متر کاهش یافته و فواصل بین لکه های مشابه اکولوژیکی زیاد تر شده است. در پایان نیز پژوهش حاضر، به تهیه الگوی پیشنهادی و ارائه راهکارهای حفاظتی و اصلاحی و همچنین نقشه شبکه حیاتی از محدوده مورد مطالعه انجامید.

کلیدواژه‌ها

پیوستگی اکولوژیک؛ متریک MNN؛ تاب آوری زیست محیطی؛ مدل موزائیکی فورمن؛ شهر اهواز