بررسی تاثیر تکنیکهای تسهیل گری بر مشارکت دانش آموزان در فرآیند یادگیری

فصلنامه تعالی تعلیم و تربیت و آموزش

دوره 1، شماره 2، بهمن 1401، صفحه 46-72   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فهیمه السادات حقیقی^{* 1}؛ فاطمه پرسته قمبوانی²؛ مریم حسن پور رودبارکی³؛ لیلا معارف وند⁴

¹دکتری علوم تربیتی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.

²استادیار گروه علوم تربیتی، واحد کرج،دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

³دانش آموخته مقطع دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تربیتی واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف  بررسی تاثیر مداخله و اجرای تکنیک‌های تسهیل‌گری بر مشارکت دانش­آموزان و برمبنای مدل نردبان هشت پله‌ای هارت انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش اجرا، نیمه‌تجربی بر اساس طرح پیش­آزمون ـ پس­آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه‌ی ‌آماری پژوهش را دانش­آموزان پایه‌ی پنجم ابتدائی مدارس دولتی و غیر­دولتی شهری ناحیه‌ی یک آموزش و پرورش شهرستان کرج در سال تحصیلی99- 1398 تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه­ گیری خوشه ای دو مرحله ای تصادفی هشت مدرسه و در هر مدرسه یک کلاس، انتخاب شد. تعداد 186 نفر از دانش­آموزان دختر و پسر، بطور تصادفی در دو گروه آزمایش (93 نفر) و کنترل (93 نفر) جایگزین شدند. به منظور گردآوری داده­­ها از پرسشنامه‌ی محقق­ساخته استفاده شد. روایی پرسشنامه با نظر 17 نفرمتخصص تائید و پایایی آن با استفاده از آزمون ـ باز ­آزمون با فاصله‌ی زمانی 7 روز و آلفای کرونباخ 95/0 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده­­ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون کولموگروف ـ اسمیرنوف و لِون انجام شد. نتایج نشان داد که تکنیک‌های تسهیل‌گری بر مشارکت دانش­آموزان در فرآیند یادگیری تاثیرگذار می‌باشد. با اجرای تکنیک‌های تسهیل‌گری میزان مشارکت دانش­آموزان در مدارس دولتی و غیر­دولتی یکسان است و بین میزان مشارکت دختران و پسران تفاوت معناداری وجود دارد و مشارکت دختران بیشتر است. تکنیک‌های تسهیل‌گری می­تواند اعتماد به نفس، خلاقیت، ارتباطات و مهارت‌های اجتماعی دانش­آموزان را با مشارکت فعال افزایش دهــد. بنابراین آموزش تکنیک‌های تسهیل‌گری بــه معلمان و استفاده از آن در تدریس پیشنهاد می‌گردد

کلیدواژه‌ها

تکنیک‌های تسهیل‌گری؛ فرآیند یادگیری؛ مشارکت دانش‌آموزان

مراجع

اباذری، زینب؛ میرجانی اقدم، اکبــــر؛ چراغی، آزاددخت(1394). عوامل مــوثر بر مشارکت دانشجویان در فرایند یاددهی ـیادگیــری از دیدگاه اساتید، توانبخشی، شماره‌ی 3، صص 269 - 262.

احمدی، پروین؛ رضازاده شیراز، فاطمه بیگم؛ امامقلی‌زاده گنجی، زهرا(1393). بررسی تاثیـر یادگیری مشارکتی بـر پیشرفت انشاء نویسی دانش‌آموزان شهرستان ساوه، پژوهش‌های آموزش و یادگیـری، سال دوم، شماره‌ی 5، صص 112 ـ 97.

ادیب، یوسف؛ صفرعلی‌زاده، ملیحه(1393). بررسی تاثیـر یادگیری مشارکتی در تعامل با سبک های یادگیـــری بر رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آمـــوزان دختر پایـــه‌ی اول دبیرستان، فصلنامــه‌ی پژوهش‌های نـــوین روانشناختی، شماره‌ی 35، صص 18 ـ 1.

ایری، موسی توماج(1400). مشارکت دادن دانش آموزان در یادگیری با رویدادهای نوآورانه آموزشی، قابل دسترسی در 4/9/1401 در وبسایت:. https://ruidadisho.ir

بدری گرگری، رحیم؛ رضایی، اکبر؛ جدی گرگری؛ جواد(1390). مقایســـه‌ی تاثیـر روش تدریس مبتنی بر تفکـر فعال (روش مشارکتی) و روش تدریس سنتی در یادگیـــری درس مطالعات اجتماعی دانش‌آموزان پســر،  فصلنامه‌ی علوم تربیتی( آموزش و ارزیابی)، شماره‌ی 16، صص 120 ـ 107.

پورسلیم، عباس؛ زمانی، الهام؛ منافی شرف‌آباد، کاظــم(1393). تاثیــــر یادگیـــری مشارکتی در تفکــــر خلاق دانش‌آموزان پســر پایــه‌ی ابتدائی شهرستان کوهدشت در درس علوم تجربی، تفکــر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره‌ی اول، صص 19 ـ 1.

حسینی، همایون(1395). مقایسه‌ی عملکرد مدیران مجــری طرح تعالی مدیریت در رشـــد کیفی و کمی آموزش نسبت بــه مدارس غیر طـــرح تعالی دوره‌ی متوسطـــه‌ی اول و دوم مدارس دولتی آمـــوزش و پرورش ناحیـه‌ی 4 کرج، کارشناسی ارشد علــــوم تربیتی برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکده‌ی روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج.

رشتچی، مژگان(1394). اصول تسهیل‌گری و ویژگی‌های تسهیـــل‌گر حلقه‌ی کندو کاو، چاپ اول، تهران: نشر

رضایی، موسی(1384). مدارس پیشرو و کارآمد. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.

Bonate,  P.  L.  (2000).  Analysis  of  pretest-posttest  designs.  Boca  Raton:  Chapman  & Hall.

Ehlen Neil. )2015(. Delineating  the  learning  process  in  generating  a  research  culture  among  undergraduate  social  work  student : A case  study  of  student  participation  in  an  academic  conference. Doi: 10.1080/02615479.2015.1072709. To link of this article:  http: // dx. Doi. Org. 10.1080/02615479.2015.1072709.

Eison Jim. (2010). using active learning instructional strategies of create excitement and enhance learning. Department of  adult  career  & higher  education  university  of  south  florida. 9202 eeast fowler, edu 162 Tampa, fl 33620, 5650. jeison@coedu. Usf. Edu. Expanded and updated March 2010.

Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1999). Learning together and alone. Cooperative, competitive and individualistic learning (5th ed.). Boston, MA: Allyn & Bacon

Park  Chris. 2003. Engaging  students  in  the  learning   process : The  learning   journal  of  geography  in  higher  education  vol. Lancaster  university, uk. 27. No. 2, july  2003, pp.183 – 199.

 Senn S. (1994). Letter and comments to editor Re: methods for assessing difference between groups in change when initial measurement is subject to intra-individual variation. Statistics in Medicine 1994; 13:2280–2285.

 Senn S. (2006). Change from baseline and analysis of covariance revisited. Statistics in Medicine 2006; 25:4334–4344.   

شکاری، عباس(1391). تاثیر یادگیری مشارکتی بر رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان. فصلنامـه‌ی راهبردهای آموزش. شماره‌ی اول، صص 37 ـ 31.

شعبانی، حسن(1393). مهارت‌های آموزش و پرورش نظریه‌ها و الگوها (ویراست 2 با تجدید نظر اساسی)، جلــد دوم، چاپ دهم، تهران: نشر سمت.

فرامرزی‌نیا، ضرغام؛ فتاحی، علیرضا؛ سلطانیان تیرانچی، احمــد؛ فتاحی، امیر(1393). تاثیر روش تدریس مشارکتی بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در درس دینی و قـرآن در مقایسه با روش تدریس سخنـــرانی شهرستان بهبهان، کنگره بین‌المللی فرهنگ و اندیشه دینی.

صادق پور، زینب(1396). اجرای کار گـــروهی در آموزش زبان انگلیسی و مقایسه‌ی آن در متوسطه‌ی اول و دوم  شابک 5 ـ 1 ـ 97976 ـ 600 ـ 978.

کرامتی، محمدرضا؛ حسینی، بی‌بی(1387). تاثیر یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیــــــلی دانش‌آموزان در درس فیزیک، مجله‌ی روانشناسی و علوم تربیتی، شماره‌ی 2، صص 165 ـ 147.

گلشنی فومنی، محمدرسول(1382). جامعه شناسی آموزش و پرورش، ویرایش 3، تهران: نشر دوران.

محمدزاده، منیره؛ صفرنواده، مریم؛ احقر، قدسی(1401). تاثیر آموزش مبتنی بر رویکرد ساختن گرایی بر یادگیری مشارکتی دانش آموزان در درس علوم و پایداری آن در طول زمان، مجله راهبردهای آموزش درعلوم پزشکی، 15 (1)، 79-90.

محمودی، فیروز؛ فتحی‌آذر، اسکندر؛ اسفندیاری، رجب(1388). بررسی میـــزان مشارکت فعال دانش‌آمـــوزان در جـریان تدریس با پیشرفت تحصیلی، مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فــــردوسی مشهد، شماره‌ی 3، صص 82 ـ 65.

موسوی مهر، سیدمحسن(1395). تاثیر الگوی آموزشی «مشارکت درون گروهی استاد و دانشجو» بر فراینـد یادگیری دروس مقدمات طراحی و معماری، دانشکده‌ی معماری و شهرسازی، گروه معماری، دانشگاه هنر اصفهان.

نوابخشی، مهرداد؛ جوشقانی، زهرا(1391). عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر میـــزان مشارکت دانش‌آموزان درفعالیت‌های دانش‌آموزی، مجله‌ی مطالعات توسعه‌ی اجتماعی ایران، سال چهارم،شماره‌ی 4.

نوری نشاط، سعید؛ پاکزادمنش، پروین(1388). تسهیل‌گری در توانبخشی مبتنی بر جامعــه (ویــژه‌ی گـروه‌های محلی)، تهران: انتشارات پرسون.