نوربرت الیاس، جامعه‌شناسی ورزش، متمدن‌شدن، تغییرات اجتماعی اروپا، ورزش.

تغییرات اجتماعی - فرهنگی

دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 73، شهریور 1401، صفحه 65-91   

نوع مقاله: مقاله مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jscc.2022.1956181.1998

نویسنده

کمال جوانمرد^*

استادیار گروه جامعه شناسی،واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران،ایران

چکیده

این مقاله به واکاوی اندیشه‌های «نوربرت الیاس» در زمینه نقش و کارکرد ورزش در تحولات و تغییرات اروپا می‌پردازد. «الیاس» یکی از پیشقراولان حوزه جامعه‏شناسی ورزش بر آن است که «ورزش» کلید شناخت جوامع و ابزاری جهت تحلیل فرهنگ و ساختارهای حاکم بر جامعه است. او ورزش را محملی برای خویشتن‏داری و تعدیل خشونت‏ها در راستای تغییرات اجتماعی و فرایند متمدن‏شدن می‌پنداشت. سؤال اساسی این مطالعه ناظر بر این است که آیا ورزش در تغییرات و تحولات اجتماعی و فرهنگی اروپا در راستای متمدن شدن نقش داشته است؟ در این مقاله از روش تحقیق تاریخی ـ اسنادی و فن کتابخانه جهت گردآوری مطالب استفاده شده، به‌طوری که نخست به تشریح زندگی و کاربست نظریات اجتماعی این جامعه‏شناس که در پی ارائه‏ی الگویی جهت کشف علل تغییر و تحول در رفتار اروپائیان و چگونگی پیدایش تمدن مدرن غرب بوده، پرداخته شده و نقش ورزش و بازی‏ها در این وادی تبیین شده است. سپس نیم‏نگاهی به بن‏مایه‏های آراء الیاس در جامعه‏شناسی ورزش انداخته شده و دیدگاه مثبت وی به ورزش و بازی‏ها مورد واکاوی قرار گرفته است. آن‏گاه به تحلیل کارکردهای ورزش از چشم‏انداز وی که ورزش را فراتر از ورزش و یکی از شاخص‌های تأثیرگذار در تغییرات اروپا می‌پنداشت، پرداخته شده است. در این مقاله همچنین به تشریح بازی و مدل‌های آن به‏عنوان یک فرایند اجتماعی مبادرت شده، زیرا که الیاس، جهان را به یک بازی بزرگ تشبیه کرده و بر آن بود که بازی و مدل‏های آن ناظر بر حیات اجتماعی و تشکیل‏دهنده‏ی روابط انسانی و موتور تحرکه تغییرات اجتماعی هستند. سرانجام در بخش پایانی این نوشتار، سیر تحول این پدیده و روند دگردیسی آن از بازی‏های سنتی و خشن به ورزش‏های مدرن و صلح‏آمیز مورد تحلیل قرار گرفته است. فرایندی که در آن ورزش بر الگوهای رفتاری اروپائیان تأثیر گذاشته و فرایند «ورزشی‏شدن» را در جامعه فراگیر کرده تا بستر را برای ایجاد تغییرات و تحولات و گسترش تمدن اروپا فراهم نماید.

کلیدواژه‌ها

نوربرت الیاس؛ جامعه‌شناسی ورزش؛ متمدن‌شدن؛ تغییرات اجتماعی اروپا؛ ورزش

مراجع