مدیریت هوشمند شهری در بازآفرینی بافت‌های تاریخی با رویکرد مشارکت اجتماعی (مطالعه موردی: منطقه 12 تهران)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 4، دوره 19، شماره 3 - شماره پیاپی 68، آذر 1403

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمیه احمدپور^{* 1}؛ سیدعلی نوری²؛ محمدرضا فرزاد بهتاش³؛ علیرصا استعلاجی⁴

¹دانشجوی دکتری، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران.

²استادیار، گروه معماری و شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

³استادیار گروه شهرسازی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁴هیات علمی دانشگاه

چکیده

مقدمه: مشارکت همیشه از دغدغه‌های مهم برنامه‌ریزان و مدیران شهری بوده است. با پیشرفت تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و ظهور مدیریت هوشمند شهری، مشارکت معنی و مفهوم تازه‌ای پیدا کرده است.

هدف: هدف پژوهش تحلیل نقش مدیریت هوشمند در ارتقاء مشارکت اجتماعی شهروندان به منظور بازآفرینی بافت تاریخی در منطقه 12 شهر تهران است.

روش‌‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن به صورت توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری، کارشناسان فعال در حوزه بازآفرینی شهری محدوده مورد مطالعه و واحدهای تابعه آن بوده‌اند. حجم نمونه با استفاده از روش اشباع نظری تعیین گردیده است. در این روش 31 نفر کارشناس به عنوان نمونه مورد مطالعه تعیین گردیده است. روش نمونه‌گیری به صورت تکنیک گلوله برفی بوده است. روش جمع‌آوری داده و اطلاعات به صورت مرور اسنادی، پرسشنامه، مصاحبه نیمه ساختاریافته با برخی از افراد نمونه بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از جداول فراوانی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی بوده است.

قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده جغرافیایی پژوهش، منطقه 12 کلان‌شهر تهران بوده است.

یافته‌‌ها: یافته‌های پژوهش گویای آن است که مدیریت هوشمند با مؤلفه‌های اشتراک‌گذاری اطلاعات، فراهم ساختن بسترهای مشارکت و همکاری، هماهنگی داخلی، حکمرانی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و راهبردهای پشتیبان تصمیم‌گیری می‌تواند راه‌حل‌های نوآورانه در ارتقاء مشارکت و بازآفرینی شهری در اختیار مدیران شهری قرار دهد. ضرایب عامل‌های پنجگانه که بیشتر از 05/0 به دست آمد، گویای آن است که سازه‌ی حکمرانی هوشمند منجر به مدل‌سازی خط مشی حاکمیت شهری به منظور بازآفرینی شهری شده و فرآیندهای سازمانی و روابط بین شهروندان با مدیران شهری را تسهیل می‌کند. بیش از 85 درصد افراد مطالعه شده با سازه مورد نظر موافق هستند.

نتایج: نتایج حاصل حاکی از آن است که حکمرانی هوشمند باعث مدل‌سازی خط‌مشی حاکمیت شهری شده و در نتیجه به همکاری و مشارکت اعضای گروه‌های درگیر در بازآفرینی شهری کمک می‌کند و در نتیجه تعامل بین مدیریت شهری با مردم به صورت آنلاین افزایش پیدا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

مدیریت هوشمند شهری؛ بافت تاریخی؛ بازآفرینی شهری؛ مشارکت اجتماعی؛ منطقه 12 تهران

مراجع