نقش الگوهای طراحی داخلی فضاهای آموزشی_درمانی با رویکرد روانشناسی محیطی بر ایجاد سرزندگی در افراد(مطالعه موردی:مرکز دیابت تابان)

فصلنامه مطالعات فضا و مکان

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 15-28   

نوع مقاله: مقاله تخصصی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jsps.2023.1976715.1028

نویسندگان

الهه شاهی اردستانی؛ جمال الدین سهیلی^*

معماری، دانشکده معماری و شهرسازی،قزوین،ایران

چکیده

امروزه با صنعتی شدن شهرها و تداخل زندگی مدرن و تکنولوژی‌های نوین انسان به سوی کم‌تحرکی سوق داده شده است، لذا این روند سبب بروز و تشدید مخاطراتی از قبیل چاقی،پرفشاری خون،دیابت، آلزایمر می‌گردد.از این‌رو روند مراجعه به مراکز درمانی و آموزشی رو‌به رشد خواهد بود.بدین جهت معماران برای رفع اضطراب ناشی از حضور در مراکز آموزشی و درمانی مبحث روان‌شناسی محیط را مطرح و به بررسی تاثیرات مولفه‌های آن در روند آموزش و بهبود مراجعه‌کنندگان پرداخته‌اند.در این پژوهش جامعه آماری مطالعه و بررسی برخی از مراکز آموزشی_درمانی بوده است که در آن از روش جمع‌آوری اطلاعات از طریق اسناد و متون کتابخانه‌ای استفاده شده است،روش تحقیق از نوع همبستگی و نوع استدلال استقرایی بوده است.نتایج پژوهش حاکی از آن است که تلفیق محیط و آنچه به عنوان طبیعت و فضای سبز،نور و روشنایی،دید و منظر از آن یاد می‌شود با محیط‌های آموزشی_درمانی با محوریت آموزش،توانمند‌سازی و اصول خودمراقبتی می‌تواند علاوه‌بر تاثیرات مثبت در روحیه و خلق و خوی این افراد باعث ایجاد سرزندگی و حس مکان یا تعلق درآنان گردد،که این امر خود محوریت اساسی این مقاله را شامل می‌گردد و دستاورد آن علاوه‌بر کاهش روند بیماری و عارضه‌های آن که سبب کنترل هرچه بهتر این بیماری می‌شود،نوعی امنیت خاطر و بازگشت به جامعه و اجتماع را برای این افراد به ارمغان می‌آورد،لذا نتایج بدست آمده مشخص می‌نماید که برخی از الگوهای طراحی معماری این مراکز آموزشی_درمانی علاوه بر رفع نیازهای افراد سبب ایجاد تعاملات اجتماعی و اشتیاق به زندگی و یا سرزندگی در مراجعه‌کنندگان بدین مراکز شده است.

کلیدواژه‌ها

روانشناسی محیطی؛ سرزندگی؛ معماری؛ مراکز آموزشی-درمانی؛ طراحی داخلی

سایر فایل های مرتبط با مقاله

2- 1028 Soheili Eng..pdf

مراجع

آلتمن، ایروین (1382). محیط و رفتار اجتماعی:خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام. علی نمازیان. چاپ اول، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

الکساندرا، کریستوفر (1400). معماری و راز جاودانگی. مهرداد قیومی بیدهندی. چاپ سوم، تهران: روزنه.

اورکی، محمد؛ عیسی‌زاده، فاطمه (1399 ). اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تنظیم هیجانی، استرس ادراک‌شده و پیروی از درمان در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، نشریه علمی روانشناسی سلامت دانشگاه پیام نور، 2 (38): 157-175.

بهشتی اصل، احد؛ ابراهیمی، محمدرضا (1400 ) حس مکان و خاطرات جمعی شهروندان: واکاوی پدیدارشناختی حس مکان در دروازه‌های کهن شهری. نمونه موردی: شهر تبریز، فصلنامه کارافن دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور، 18 (1): 113-132.

پورجوان، خسرو؛ طلایی، آویده و کابلی، محمدهادی (1400 ). ارزیابی مولفه‌های اجتماع محور در مجتمع‌های مسکونی با هدف بهبود کیفیت زندگی(مطالعه موردی: مجتمع مسکونی چهارصد دستگاه نازی آباد)، فصلنامه کارافن دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور، 18 (1): 35-57.

خستو، مریم، سعیدی رضوانی، نوید (1389).  عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری، خلق یک فضای شهری سرزنده با تکیه بر مفهوم«مرکز خرید پیاده»، هویت شهر، 4 (6): 63-74.

رحیق اغصان، امیرمسعود (1397). تأثیر فضای فیزیکی محیط زندگی بر افراد بر اساس ارزیابی محیط مصنوع. کنفرانس بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای در مدیریت مهندسی. تهران: دانشگاه تهران. 9-1.

سارلی، زبیده؛ مناف‌زاده، محمد (1395). تأثیر روانشناسی گشتالتی بر نظریه‌های یادگیری. کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری و

مطالعات اجتماعی. استانبول: 2(11-1).

سازمان جهانی بهداشت (1383). سالمندی پویا. غلامحسین خدایی، حمید توکلی قوچانی، سید جواد حسینی و محمدرضا آرمات. چاپ اول، مشهد: دانشگاه علوم پزشکی مشهد.

شاهچراغی، آزاده؛ بندرآباد، علیرضا (1394). محاط در محیط کاربرد روانشناسی محیطی در معماری و شهر سازی. چاپ اول، تهران: نشر جهاد دانشگاهی.

شمالی احمدآبادی، مهدی؛ محمدی احمدآبادی، ناصر و برخورداری احمدآبادی، عاطفه (1398 ). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر افسردگی، اضطراب و استرس در بیماران دیابت نوع دو، نشریه علمی روانشناسی سلامت، 9 (35)، 189-202.

شریفی، جعفر؛ شهبازی، مریم و گودرزیان، مریم (1394). تأثیر آموزش امید درمانی بر رضایت از زندگی و سرزندگی زنان سالمند، بیهق،20 (1)، 11-21.

ضرغامی، اسماعیل؛ شرقی، علی و الفت، میلاد (1394). ویژگی‌های محیطی مؤثر در افزایش کیفیت زندگی ساکنان خانه‌های سالمندان نمونه موردی: خانه‌های سالمندان ناحیه شمیرانات در استان تهران، مطالعات معماری ایران، 7 (4)، 111-126.

عبدلی، سامره؛ اشک‌تراب، طاهره، احمدی، فضل اله و پرویزی، سرور (1390). تشخیص دیابت:گسست هویت ، مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران، 55 (13)، 26-35.

لنگ، جان (1395). آفرینش نظریه معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. علیرضا عینی‌فر. چاپ هشتم، تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.

لاریجانی، باقر؛ خرم‌شاهی بیات، مریم و خلیلی گرگانی، محبوبه، بندریان، فاطمه، آخوندزاده، شاهین (1382). تعیین ارتباط دیابت و افسردگی در بیماران دیابتی مراجعه کننده به درمانگاه دیابت بیمارستان شریعتی و انجمن دیابت ایران، دیابت و لیپید ایران، 3 (1)، 77-82.

مرتضوی، شهرناز (1380). روانشناسی محیط و کاربرد آن. آذرمه سنجری چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

مک اندرو، فرانسیس تی (1395). روانشناسی محیطی. غلامرضا محمودی. چاپ چهارم، تهران: انتشارات زرباف اصل.

مطلبی، قاسم (1380). روانشناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری، هنرهای زیبا، 10، 52-67.

نمازیان، علی؛ قارونی، فاطمه (1392). حلقه گمشده روانشناسی محیطی در آموزش معماری، نشریه علمی و پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 8 (5)، 131-121.

وحدانی‌نیا، مریم سادات؛ گشتاسبی، آزیتا و منتظری، علی، مفتون، فرزانه (1384). کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی در سالمندان: مطالعه‌ای جمعیتی، پایش، 4 (2)، 113-120.

Bostic,J H.(2002).Constructive thinking, Mental health, and physical health, an explain Tory model of correlated construct in health psychology [Ph.D. dissertation, St. Louis (MO) Nursing Faculty, Washington University

Ryan, R.M., Frederick, Ch. (1997).On Energy, Personality, and Health: Subjective Vitality as a Dynamic Reflection of Well-Being. Journal of Personality,65(3),529-565.

Strauss,E., Agüero-Torres, H., Kåreholt, I., Winblad, B., Fratiglioni, L.(2003).Women are more disabled in basic activities of daily living than men only in very advanced ages: a study on disability, morbidity, and mortality from the Kungsholmen Project. Journal of clinical epidemiology,56(7):669-77.