بررسی شاخصهای رشد، عملکرد و کیفیت ذرت دانه ای سیمون تحت تاثیر کاربرد کودهای زیستی، آلی و شیمیایی جهت دستیابی به تولید غذای سالم

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

دوره 13، شماره 47، بهمن 1400، صفحه 60-75   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سعادت ده پهلوان^{* 1}؛ امین فرنیا²؛ مجتبی جعفرزادده کنارسری³؛ شهرام نخجوان⁴

¹دانشجوی دکتری گروه زراعت، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

²گروه زراعت، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

³گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، بروجرد، ایران.

⁴استادیار گروه زراعت، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.

چکیده

امروزه کاربرد کودهای آلی و زیستی در جهت بهینه سازی مصرف کودهای شیمیایی و افزایش کیفیت محصول تولیدی اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. به منظور بررسی اثر کاربرد تلفیقی کودهای زیستی، آلی و شیمیایی بر عملکرد و انباشت نیترات در دانه ذرت سینگل کراس سیمون، آزمایشی به ‌صورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و دو سال زراعی متوالی 98 - 1397 اجراشد. تیمار مایکوریزا در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد عامل اصلی، تیمار ورمی‌کمپوست در سه سطح صفر، 6 و 12 تن در هکتار عامل فرعی و تیمار نیتروژن در سه سطح صفر، 150 و 300 کیلوگرم در هکتارعامل فرعی فرعی بودند. مطالعه شاخص‌های رشد نشان داد که، با مصرف مایکوریزا، 12تن ورمی‌کمپوست و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار شاخص‌های سطح برگ، روند تجمع ماده خشک و سرعت اسیمیلاسیون خالص نسبت به بقیه سطوح برتری داشته است. بر پایه نتایج به‌دست آمده، در بر‌هم‌کنش اثر مایکوریزا × ورمی‌کمپوست 6 تن × 150 کیلوگرم نیتروژن، عملکرد دانه به میزان 36/14 تن در هکتار و میزان انباشت نیترات دانه به 62/46 میلی‌گرم در کیلوگرم وزن دانه رسید که مطلوب‌ترین ترکیب کودی بر مبنای هدف تحقیق، استاندارد انباشت نیترات در دانه می باشد.

کلیدواژه‌ها

ذرت؛ شاخص‌های رشد؛ کیفیت؛ مایکوریزا؛ نیتروژن و ورمی‌کمپوست

مراجع

ابوطالبیان، م. ع و م.مالمیر. 1396 .تأثیر کاربرد مایکوریزا و برادی‌ریزوبیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا در مقادیر مختلف کود نیتروژن. علوم گیاهان زراعی ایران. 48 (4): 911-901.

احمدی، م. مندنی، ف. خرمی وفا، م. محمدی، غ. ش، شیرخانی.1396. اثر نیتروژن بر کارایی مصرف تشعشع و شاخص‌های رشد ارقام مختلف ذرت (Zea mays L). تحت شرایط کرمانشاه، نشریه پژوهشهای زراعی ایران، 15 (48):900-885 .

باقری، ر. غ. اکبری، م. ه. کیانمهرو، ز و ز. طهماسبی سروستانی.1391.تأثیر کود نیتروژن پلیت شده بر عملکرد و اجزای عملکرد و کارایی مصرف نیتروژن در ذرت .704 مجله علوم زراعی ایران. 8 (27):38-5.  

پاک نژاد، ف. وازان، س. گلزردی، ع. د و س. د. حبیب. 1388. همبستگی، رگرسیون و مسیر تجزیه و تحلیل عملکرد و اجزای عملکرد هیبرید ذرت SC 704 تحت آبیاری های مختلف رژیم ها و رویه ها مجله کشت زراعی ایران. 5 (2):115-97.

پالاش، م. بافکر، ع. فرهادی بانسوله، ب و م. قبادی. 1399. اثرات کسری آبیاری، کمّیت، ویژگی‌های کیفی و بهره‌وری آب در ذرت دانه‌ای(KSC 706) در کرمانشاه. فن‌آوری‌های پیشرفته در بهره‌وری آب. 1 (1): 88-68.

پورابراهیمی، م. سیروس مهر، ع. عشقی زاده، ح. اصغری پور، م. ع. خمری. 1398.اثر مقادیر مختلف کود نیتروژن بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیک رشد ورنگریزه‌های فتوسنتزی هیبریدهای دیررس، میان‌رس وزود‌رس ذرت  (Zea mays L.).فرآیند و کارکرد گیاهی. 8 (30):69-53.   

حسن پور، ب. کشاورز، ک. م. ر. چاکرالحسینی. 1400. بررسی اقتصادی اثر بخشی کود زیستی بر عملکرد و سودآوری در ذرت کاری‌ها. اقتصاد کشاورزی . 25 (4): 44-23.

حق‌جو، م و ع. بحرانی. 1394. تغییرات عملکرد ذرت سینگل کراس 260در رژیمهای مختلف آبی و کود نیتروژن با استفاده از شاخص‌های رشد. نشریه علمی ـ پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. 9 (2): 34-25

داوران‌حق، ا. میرشکاری، ب. اردکانی، م. فرحوش، ف و ف. رجالی. 1395. ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی ذرت (Zea mays L.) تحت تأثیر کاربرد ورمی‌کمپوست، باکتری تیوباسیلوس و محلولپاشی آهن و روی. نشریه بوم شناسی کشاورزی.8(3):372-359.  

دست‌بندان‌نژاد، ش. علوی فاضل، م. مجدم، م. لک، ش. ع. شکوه‌فر. 1399. واکنش ذرت سینگل کراس 704 به مصرف کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژن و الگوهای مختلف کشت در شرایط تنش خشکی. مجله اکوفیزیولوژی گیاهی.12(41):17-1.

رستمی، آ و خ. محمدی. 1399. تاثیر کودهای نیتروژن و ازتوباکتر بر عملکرد و راندمان مصرف نیتروژن در ذرت سینگل کراس مراکشی. مجله علمی پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی.12(40): 210-200.

رستمی، م و ع. احمدی.1393. بررسی تأثیر نوع و دفعات کاربرد کودهای نیتروژنه بر عملکرد و درصد نیتروژن دانه دو رقم ذرت.نشریه زراعت. 27(104): 46-40.

زاهدی، ح. و س. ا. اسماعیل‌پور‌نیازی. 1396.اثرات کاربرد و روش مصرف کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای. نشریه پژوهشهای کاربردی زراعی. 30(4):12-1.

سلطانی، ح. قنبری، ع. راستگو، م و ق. ع. اسدی. 1396. تأثیر تاریخ کاشت و تراکم بر شاخص‌های رشد گونه‌ها و عملکرد در مزرعه سویا. نشریه حفاظت گیاهان (علوم و صنایع کشاورزی) .31 (3):408-396.

عبدلی، م.1398.بررسی روند تغییرات شاخص‌های فیزیولوژیکی رشد ذرت (Zea mays L.) در تاریخ‌های کشت متفاوت در شرایط آب و هوایی ورامین. فصلنامه علمی پژوهشی دانش زیستی ایران. 14(1): 53-35.  

عیدی زاده، خ. مهدوی‌دامغانی، ع. م. صباحی، ح و س. صوفی زاده. 1389. اثرات کاربرد کود بیولوژیک در ترکیب با کود شیمیایی بر رشد ذرت (Zea mays L.) در شوشتر، مجله بوم شناسی کشاورزی. 2 (2): 292-301.

عیدی زاده، خ. مهدوی دامغانی، ع. ابراهیم پور، و و ح. صباحی.1390.اثرات مقدار و روش کاربرد کودهای زیستی در ترکیب با کود شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه‌ای، مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی.4(3):35-21.

کرمی، پ. مندنی، ف و ر. قبادی.1400. ارزیابی شاخص‌های رشد، کارایی جذب و مصرف نور ارقام ذرت (Zea mays L.) در رزیم‌های مختلف آبیاری در منطقه کرمانشاه، نشریه پژوهش‌های کاربردی زراعی.34(1):38-17.   

کریم زاده سورشجانی، ح. نظامی، ع. کافی، م و م. ر. تدین. 1397. ارزیابی کارائی جذب نور و شاخص‌های رشد لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris L.) شرایط کم آبیاری ژنوتیپ‌های مختلف. مجله تحقیقات محصولات زراعی ایران. 16(3): 540-525.

مرادی، م. سلیمانی فرد، ع. ناصری، ر. قاسمی، م و ک. آبرومن. 1394.تغییرات صفات زراعی و شاخص‌های برداشت گندم تحت اثر کود دامی و باکتریهای افزاینده رشد در سطوح مختلف نیتروژن. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. 7(28): 90-73.    

مندنی، ف. خانی، ک. جلالی‌هنرمند، س و م. سعیدی. 1399. ارزیابی اثرات ریزوباکتری‌های محرک رشد گیاه بر کارایی استفاده از تابش و عملکرد سویا (Glycine max) در شرایط تنش کمبود آب. مدیریت آب کشاورزی. 213: 713-707.

موسوی‌مؤید، ف. چراغی، م. ب.  لرستانی. 1395.بررسی میزان تجمع نیترات و فسفات در پیاز مصرفی بازار شهر همدان.1395. مجله دانشکده علوم پزشکی نیشابور. 4: 89-82.   

موسوی، سجاد و س. ذاکرنژاد. 1399. اثر مدیریت نیتروژن بر صفات مورفوفیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای ذرت دانه‌ای(Zea mays L.). نشریه علمی فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز. 12(45): 111-91.

Ampong, K., Thilakaranthna, M.S. and Gorim, L.Y., 2022. Understanding the Role of Humic Acids on Crop Performance and Soil Health. Frontiers in Agronomy, 4:848621. https://doi.org/10.3389/fagro.2022.848621

Babu, D.N., and Mehera, B., 2022. Influence of Iron and Bio-Fertilizer on Growth Parameters and Yield of Baby Corn (Zea mays L.) Prayagraj Condition. International Journal of Environment and Climate Change, 12(10): 830-836.

Bremner, J.M. 1965. Inorganic forms of nitrogen. In C.A. Black, D.D. Evans, J.L. White, E. Ensminger, and F.E. Clark, Eds. Methods of Soils Analysis. Part 2. Agronomy No. 9. American Society of Agronomy, Madison, WI, pp. 1179–1237.

Dash, M. C. and U. C. Petra. 2010. Vermicompost production and nitrogen contribution to soil by a tropical earthworm population from a grassland site in Orissa India. J. Ecological and Biological Soil. 16: 79–83.

Dwyer, L. M., Stewart, D. W., Carrigna, L., Ma, B. L., Neave., P.,1999. Guidelines for comparisons among different corn-maturity rating systems. Agronomy Journal. 91:122-131.

Ernest, E. D.and M. Rinaldi. 2013.Yield response of corn to irrigation and nitrogen fertilization in a Mediterranean environment. Field Crops Res. 105: 202-210.

Hasanuzzaman, M., Ahamed, K. U., Rahmatullah, N. M., Akhter, N., Nahar, K., and M. L. Rahman. 2010. Plant growth characters and productivity of wetland rice (Oryza sativa L.) as affected by application of different manures. Emirates J. Food and Agriculture. 22: 46-58.

Hayes, M.H.B. and Swift, R.S., 2020. Vindication of humic substances as a key component of organic matter in soil and water. Adv. Agron. 163, 1–37. https://doi.org/10.1016/bs.agron.2020.05.01

Kalhapure, A., Shete, B. and M. Dhonde.2013. International J. Agriculture and Food Sci Tec. 4( 3): 195-206.

Kaur, A.,S. Bedi, G. K. Gill and M. Kumar. 2012. Effect of nitrogen fertilizers on radiation use efficiency, Crop growth and yield in some maize (Zea mays L.) genotypes. Maydica electronic publication. 57: 75-82.

Liu, R and R, Lil. 2015. Potentials of engineered nanoparticles as fertilizers for increasing agronomic productions. Science of the total environment. 514: 131-139.

Mahbubl Alam, M.,M. A Maninul Basher. A, Karim and M. Rafiquel Islam. 2015.Effect of nitrogen fertilizer and population density on the Yield and Yield attributes of maize(Zea mays L). Pakistan J. Biological Sci. 6(20):1770-1773.

More, S., S. Deshmukh., P. Shinde and V. Deshmukh. 2013. Effect of integrated nitrogen management with vermiwash in corn (Zea mays L.) on growth and yield. African J. Agricultural Res. 8(38):4761-4765.

Namazi, E., S. Lak and E. Fathinejad. 2015. Effect of vermicompost and chemical nitrogen fertilizer application on the various functioning of Maize seeds. J. Exp. Biology and Agricultural Sci. 3(3): 261-268.

Singh, M. D., Chirag, G., P.O. Prakash., M. H. Mohan., G. Prakasha and V. Wajith. 2017. Nano fertilizers is a new way to increase nutrients use efficiency in crop production. International J. Agriculture Sci. 9 (7): 3831-3833.

Subramanian, K . S., A.Manikandan., M. Thirunavukkarasu and C. S. Rahle. 2015. Nano-fertiliaers for balanced crop nutration. Nanotechnologies in Food and Agricultur. 69-80.

Talip, O. S. and Villaver, J. P. (2022). Yield and post-harvest quality of sweet corn (Zea mays L. var. saccharata) to vermicompost and fermented weed teas application. International Journal of Agricultural Technology 18(5):2283-2292.

Zhao, R., W. Guo., N.  Bi., J. Guo and J. Zhang. 2015. Arbuscular mycorrhizal fungi affect the
growth, nutrient uptake and water status of maize grown in two types of coal mine spoils under drought stress. Applied Soil Ecology. 88: 41–49.