پدیده هورمسیس در حشرات

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 54، شهریور 1401، صفحه 91-103   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

مهری زرگانی^*

کشاورزی، گیاهپزشکی، حشره شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

اثر تحریک کننده غلظت­های کم مواد شیمیای بر موجودات زنده، هورمسیس نامیده می­شود. هورمسیس به عنوان یک مکانیسم تطبیقی شناخته شده است که به وسیله آن عوامل استرس­زای خفیف می­توانند ظرفیت محافظتی میزبان را تقویت کنند، در حالی که همین عوامل در سطوح بیش از حد مضر یا کشنده هستند. حشرات در اکوسیستم­های کشاورزی با بسیاری از عوامل استرس­زا (مواد شیمیایی، گرما و کمبود مواد مغذی) که اغلب در سطوح پایین هستند، مواجه می­شوند. در حال حاضر اثرات تحریکی (هورمتیک) در معرض استرس خفیف قرار گرفتن حشرات به خوبی شناخته شده است که موجب پیامدهایی برای مدیریت حشرات، ساختار و عملکرد اکولوژیکی در اکوسیستم‌های کشاورزی می‌شود. بسیاری از فرآیندهای زیستی و غیرزیستی نیز دُز آفت‌کشی را که یک حشره در مزرعه در معرض آن قرار می‌گیرد، از نظر مکانی و زمانی تغییر می‌دهد. بنابراین هورمسیس یک پدیده­ی مهم در مدیریت آفات به شمار می­آید. با این حال این پدیده توجه نسبتا کمی از سوی سم‌شناسان حشرات در ایران دریافت کرده است. با توجه به اهمیت پدیده­ی هورمسیس این مقاله به بررسی اثرات هورمتیک عوامل مختلف در حشرات با توجه به تحقیقات پیشین پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: غلظت آفت‌کش‌ها؛ تجدید حیات آفت؛ شیوع آفت ثانویه؛ هورمتیک؛ اثرات تحریک کننده سموم

مراجع