نقش پایگاه داده رویدادهای ریسک عملیاتی در مدیریت ریسک بانک‌ها

پیشرفت های مالی و سرمایه گذاری

دوره 3، شماره 6، خرداد 1401، صفحه 178-153   

نوع مقاله: مروری

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/afi.2023.1971825.1168

نویسندگان

سمانه شفیعی¹؛ محمدحامد خان‌محمدی^{* 1}؛ احمد کرمی¹؛ مجید غرقی²

¹گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران.

²گروه مدیریت مالی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران.

چکیده

هدف: به‌منظور مدیریت ریسک‌های عملیاتی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ریسک‌های نظام بانکی، ایجاد پایگاه داده‌ای جامع از رویدادهای ریسک عملیاتی ملحوظ نظر می‌باشد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی الزامات و چارچوب ایجاد چنین پایگاه داده‌ای به‌منظور پیشگیری از وقوع وقایع زیان‌بار آتی و در نتیجه مدیریت ریسک‌های عملیاتی می‌باشد.
روش‌شناسی پژوهش: ابتدا چارچوب ریسک عملیاتی و تعریف کلی از هر یک از بلوک‌های چارچوب شامل داده‌های زیان درون و برون‌سازمانی، خودارزیابی ریسک و کنترل، تحلیل سناریو و شاخص‌های ریسک‌های کلیدی ارائه گردید. سپس داده‌های زیان درون‌سازمانی به‌عنوان یکی از ارکان مهم مورد بررسی قرار گرفت و الزامات قانونی در خصوص ضرورت ایجاد پایگاه داده‌ای جامع از رویدادهای ریسک جهت محاسبه سرمایه موردنیاز به‌منظور پوشش ریسک‌های عملیاتی مطرح شد.
یافته‌ها: پایگاه داده رویدادهای ریسک عملیاتی به‌منظور تأمین اهداف مدیریت ریسک، بایستی دارای ویژگی‌های خاصی از جمله جامعیت، آستانه زیان، نوع رویداد در دو سطح، میزان زیان ناخالص، هزینه‌های غیرمستقیم، مبلغ ذخیره، سود، هزینه فرصت، مبالغ رویدادهای نزدیک به زیان، تعدیلات حسابداری، تاریخ، علت وقوع و توصیف رویداد، خطوط کسب‌وکار، نوع ارز و ریسک مرزی باشد. همچنین در هر سازمانی، بخش کسب‌وکار مسئول ریسک‌های مترتب بر فعالیت‌های خود است. ریسک‌های مذکور پس از تجمیع به‌منظور تصمیم‌سازی به هیئت‌مدیره بانک گزارش می‌گردد.
اصالت / ارزش‌افزوده علمی: ایجاد پایگاه داده‌ای جامع از رویدادهای ریسک عملیاتی در بانک‌ها ضمن شناخت این رویدادها و اتخاذ راهکارهای مناسب جهت جلوگیری از رخداد این وقایع در آینده منجر به محاسبه دقیق مبلغ موردنیاز جهت پوشش ریسک‌های عملیاتی و دستیابی به اهداف کفایت سرمایه موردنظر بانک مرکزی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

آستانه زیان؛ پایگاه داده رویدادهای ریسک عملیاتی؛ کفایت سرمایه؛ مدیریت ریسک عملیاتی

مراجع

احمدی، عباس؛ تکلو، مهسا. (1392). مدل‌سازی ریسک عملیاتی بانک با استفاده از شبکه بیزی، نخستین کنفرانس ملی توسعه مدیریت پولی و بانکی، تهران.

بانک مرکزی ج. ا. ا.، اداره مطالعات و مقررات بانکی. (1383). اقدامات مؤثر برای مدیریت و نظارت بر ریسک عملیاتی.

بانک مرکزی ج. ا. ا.، مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری. (1386). مجموعه رهنمودها برای مدیریت مؤثر ریسک عملیاتی.

توکلی، یحیی؛ باقری، امیر. (1391). مدیریت ریسک و روش‌های اندازه‌گیری ریسک عملیاتی در بانک‌ها. سومین کنفرانس ریاضیات مالی و کاربردها، سمنان.

جعفری، زهرا؛ جلیلی، محمد. (1394). عوامل مؤثر بر ریسک عملیاتی در بانک کشاورزی استان زنجان. سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت - اقتصاد و حسابداری.

سپهوند، فتانه؛ وقفی، سید حسام. (1400). تحلیل ارتباط بین کیفیت کنترل داخلی و میزان وجه نقد غیرعادی با تأکید بر نقش مدیریت ریسک. پیشرفت‌های مالی و سرمایه‌گذاری، 2(3)، 74-51.

شجاع، مینا؛ خوارزمی، امید علی؛ اجزاء شکوهی، محمد. (1400). اولویت‌بندی و بررسی سیستمی روابط بین ابعاد ریسک عملیاتی منابع انسانی. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 30(99)، 133-103.

صادقی عمروآبادی، بهروز؛ یزدانی، محمد. (1399). شناسایی و ارزیابی ریسک عملیاتی فرآیند مدیریت اطلاعات، ارتباطات و فعالیت‌های خدمات مشتریان بانک انصار. نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامی، 9(31)، 246-221.

عرفانیان، امیر. (۱۳۸۶). ریسک‌های عملیاتی در بانک‌ها (مطالعه موردی بانک صنعت و معدن). فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ۱۵(۴۱ و ۴۲)، 116-97.

مصطفائی دولت‌آباد، خدیجه؛ آذر، عادل؛ مقبل باعرض، عباس. (1397). شناسایی و تحلیل ریسک‌های عملیاتی با استفاده از نگاشت شناختی فازی. نشریه مدیریت دارایی و تأمین مالی، 6(4)، 18-1.

فدائی، علی؛ علی رضایی، ابوتراب؛ هاشم زاده خوراسگان، غلامرضا؛ فتحی هفشجانی، کیامرث. (1400). شناسایی عوامل تأثیر گذار بر مدیریت ریسک مالی در صنعت خودروسازی با استفاده از تکنیک دیمتل. پیشرفت‌های مالی و سرمایه‌گذاری، 2(3)، 50-31.

فلاح شمس، میرفیض؛ سیاهکارزاده، محمد سجاد. (1398). شناسایی, تبیین و اولویت بندی موانع اجرای مدیریت ریسک‌های عملیاتی در بانک‌های ایرانی. دانش سرمایه‌گذاری، 8(32)، 193-171.

نصرتی، هاشم؛ پاکیزه، کامران. (1393). تخمین ذخیره سرمایه ریسک عملیاتی در صنعت بانکداری. مهندسی مالی و مدیریت اوراق‌بهادار، 5(20)، 26-1.

Ahmadi, A; Teklo, M. (2012). Bank operational risk modeling using Bayesian network. The first national conference on the development of monetary and banking management, Tehran. [In Persian]

Basel committee on banking supervision. (2004). International convergence of capital measurement and capital standards. Bank for international settlements, basel.  

Basel committee on banking supervision. (2006). Observed range of practice in key elements of advanced measurement approaches (AMA). Bank for international settlement, basel.

Basel committee on banking supervision. (2011). Principles for the sound management of operational risk. Bank for international settlement, basel.

Basel Committee on Banking Supervision. (2003). Sound practices for the management and supervision of operational risk. Bank for international settlement, basel.

Central Bank of Iran, Department of Banking Studies and Regulations. (2004). Effective measures to manage and monitor operational risk. [In Persian]

Central Bank of Iran, general management of supervision of banks and credit institutions. (2007). A set of guidelines for effective operational risk management. [In Persian]

Chaudhury, M. (2010). A review of the key issues in operational risk capital modeling. The Journal of Operational Risk, 5(3), 37–66.

CRO FORUM. (2014). Minimum standards for reporting incidents to an insurance operational risk loss data consortium.

Dahen, H; Dionne, G. (2007). Scaling Models for the Severity and Frequency of External Operational Loss Data. SSRN Electronic Journal, 34(7), 1484-1496.

De Fontnouvelle, P; De Jesus-Rueff, V; Jordan, J. S; Rosengren, E. S. (2003). Capital and Risk: New Evidence on Implications of Large Operational Losses. SSRN Electronic Journal.

Dutta, K; Babbel, D. F. (2014). Scenario Analysis in the Measurement of Operational Risk Capital: A Change of Measure Approach. Journal of Risk and Insurance, 81 (2), 303-334.

Eceiza, J; Kristensen, I; Krivin, D. Samandari, H. White, O. (2020). The future of operational-risk management in financial services. McKinsey & Company.

Erfanian A. (2007). Operational Risks in Banking System: A Case Study of Bank-e San'at va Ma'dan (The Bank for Industry and Mining). Quartely Journal of Economic Research and Policies, 15 (41 and 42), 97-116. [In Persian]

Fadaei, A; Alirezaee, A; Hashemzadeh, G; Fathi, K. (2021). Dentify the factors financial risk management in the automotive industry using the dimatel technique. Advances in Finance and Investment, 2(3), 50-31. [In Persian]

Fallahshams, M; Siahkarzadeh, M. S. (2019). Identification, describing & prioritization of operational risk management execution obstacles in Iranian banks. Journal of Investment Knowledge, 8(32), 171-194. [In Persian]

Giudici, P; Bilotta, A. (2004). Modelling Operational Losses: A Bayesian Approach. Quality and Reliability Engineering International, 20(5), 407–417.

Hartenstein, S. (2019). Operational risk management in banks.

Horbenko, N; Ruckdeschel, P; Bae, T. (2011). Robust estimation of operational risk. The Journal of Operational Risk, 6(2), 3–30.

Jafari, Z; Jalili, Mohammad. (2015). Factors affecting operational risk in Zanjan Agricultural Bank. The third international conference on new researches in management - economics and accounting. [In Persian]

Li, J; Feng, J; Sun, X; Li, M. (2012). Risk integration mechanisms and approaches in banking industry. International Journal of Information Technology & Decision Making, 11(06), 1183–1213.

Lu, J; Guo, L; Liu, X. (2013). Measuring the operational risk of Chinese commercial banks using the semilinear credibility model. The Journal of Operational Risk, 8(2), 3–34.

Martínez-Sánchez, J. F; Martínez-Palacios, M. T. V; Venegas-Martínez, F. (2016). An analysis on operational risk in international banking: A Bayesian approach (2007–2011). Estudios Gerenciales, 32(140), 208–220.

Mostafaee, K; Azar, A; Moghbel, A. (2018). Identification and Analysis of Operational Risks: A Fuzzy Cognitive Map Approach. Journal of Asset Management and Financing, 6(4), 1-18. [In Persian]

Nusrati, H; Pakizeh, K. (2014). Estimating operational risk capital in the banking industry. Financial Engineering and Securities Management, 5 (20), 1-26. [In Persian]

Peters, G; Shevchenko, P; Hassani, B; Chapelle, A. (2016). Should the advanced measurement approach be replaced with the standardized measurement approach for operational risk? The Journal of Operational Risk, 11(3), 1–49.

Girling, P. X.(2013) Operational risk management: A complete guide to a successful operational risk framework. John Wiley & Sons.

Sadeghi, B; Yazdani, M. (2020). Identification and assessment of operational risk in Prosses of information management, communication and customer service activities in Ansar Bank. Journal of Islamic Economics & Banking, 9 (31), 221-246. [In Persian]

Sanford, A; Moosa, I. (2015). Operational risk modelling and organizational learning in structured finance operations: a Bayesian network approach. The Journal of the Operational Research Society, 66(1), 86–115.

Sepahvand, F; vaghfi, S. H. (2021). Analyzing the relationship between the quality of internal control and the amount of unusual cash with emphasis on the role of risk management. Advances in Finance and Investment, 2(3), 51-74. [In Persian]

Shoja, M; Kharazmi, O. A; Ajza shokohi, M. (2021). Prioritization and Systematic Rview of Relationships between Dimensions of Operational Risk of Human Resources. Management Studies in Development and Evolution, 30(99), 103-133. [In Persian]

Tavakoli, Y; Bagheri, A. (2012). Risk management and operational risk measurement methods in banks. The third Conference on Financial Mathematics and Applications, Semnan. [In Persian]

Wei, L; Li, J; Zhu, X. (2018). Operational Loss Data Collection: A Literature Review. Annals of Data Science, 5(3), 313–337.

Wei, R. (2006). Quantification of operational losses using firm-specific information and external database. The Journal of Operational Risk, 1(4), 3–34.