تحلیل سبک شناسی رمان های پاورقی یا عامه پسند براساس نگاهی به رمان پاورقی تاریخی "حمویه" وبررسی شخصیت مرد دراثر حسینقلی مستعان

فصلنامه زبان و ادب فارسی

دوره 15، شماره 54، خرداد 1402، صفحه 133-161   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2023.1974018.1679

نویسندگان

اکرم عسگری¹؛ فاطمه پاکرو^{* 2}؛ حمید رضا اردستانی رستمی³

¹زبان و ادبیات فارسی،دانشکده علوم انسانی ،دانشگاه علوم و تحقیقات ،تهران ،ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار. ایران.

³دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

چکیده

زمینه وهدف: به روش نویسنده یا شاعرسبک می گویند که مفاهیم ومطالب خاص مورد نظر آنهارا نشان می دهد.درآثارادبی بررسی ویژه گی های فکری،ادبی وزبانی موجب می شود که خوانند ه دیدگاه نویسنده رابشناسد .رمان پا ورقی ،پدیده ای نو وشاخه ای از ادبیات است .
زبان اثر: پاورقی با زبان ساده و ساختار کلی، نقاط ضعف و نقصهای فرهنگی جامعه را نمایان میسازد. واقعیت های سیاسی، اجتماعی وتاریخی را مانند آیینه در خود منعکس می کند. با آشفتگیهای سیاسی، اجتماعی پایان دورۀ قاجار، نویسندگانی با قلم تند، پلشتیهای جامعه را به نمایش درآوردند. رمان پاورقی تاریخی""حمویه" با محور عشق و نثری ساده و زبانی روایتگر با تشویق به میهن‌دوستی نگاشته شد.
روش مطالعه:این جستار با روشی توصیفی - تحلیلی به بررسی روایت محتوای فکری رمان تاریخی آن پرداخته است.نکته قابل توجه بررسی شخصیت های تاریخی مرد اثر است
یافته ها:
رمانهای عامه‌پسند را به دلیل داشتن کلیشه‌ها و چهارچوبهای معین در سراسر اثر، وقایع، شخصیّتها، خط سیر داستانی و درونمایۀ ثابت ازقبیل مثلثها و مربعهای عشقی، دل بستن دختر و پسر میتوان از ادبیات نخبه‌گرا جدا کرد. همۀ این مشخصّه‌ها عمدتاً حول محوری ساده و برای جذاب کردن داستان هستند.
نتیجه‌گیری: زبان این رمانها ، با توجه به نوع مخاطب، ساده، به دور از پیچیدگی است. در این رمانها ، عشق و وطن دو بنمایۀ اصلی هستند. درواقع عشق زمینی و عشق وطن در موازات یکدیگر قرار دارند .در رمان پاورقی حمویه رویکرد اصلی نویسنده تاریخی بوده وطن‌پرستی جلوۀ بیشتری یافته است.
کلیدواژگان: رمان پاورقی عامه‌پسند ، عشق ،وطن،تاریخ

کلیدواژه‌ها

کلیدواژگان: رمان پاورقی عامه‌پسند؛ عشق؛ وطن؛ تاریخ

مراجع

منابع

آژند، یعقوب. «انواع رمان»، ادبیات داستانی، دوره 36، 1384.

آژند، یعقوب. (1378)، «پابه‌پای پاورقی‌نویسان ایران مستعان، حسین‌قلی (مستعان السلطان‌بن‌غلامحسین مستعان هوشی‌دریان») ادبیات داستانی، ش. ۵۲.

ثعالبی، عبدالملک، یتیمّه الدهر، به کوشش محمدمحیی الدین عبدالحمید، قاهره،1366 ق/1947 م .

دهخدا، علی‌اکبر . لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران: 1376.

دهخدا، علی اکبر (1376)، لغت نامه، تهران: دانشگاه تهران، تهران: انتشارات توس 3.

شایگان، داریوش (۱۳۸۰) بت‌های ذهنی و خاطرات ازلی.تهران: امیرکبیر، چاپ چهار شمیسا، سیروس، (۱۳۹۳)، مکتب‌های ادبی، تهران: نشر نگیما

صفا، ذبیح الله.(1384). حماسه سرایی در ایران چاپ هفتم، تهران: امیرکبیر.

صفایی، علی؛ مظفری، کبری، (1388)، بررسی توصیفی، تحلیلی و انتقادی رمان‌های عامه‌پسند ایران، مجله ادب پژوهشی، شماره دهم، زمستان، صفحات 136 – 109.

عابدینی، حسن (۱۳۶۶)، صد سال داستان نویسی در ایران، تهران: تندر، چاپ اول.

عابدینی، حسن (۱۳۷۲)، گزارشی از ادبیات داستانی در سال ۱۳۷۲، کلک، ص ۱۵۱ و ۱۵۳.

ناشر نگارستان،1388، چاپ 4.تهران.مستعان، حسینقلی.«حمویه»

مسرور (سخنیار)، حسین. «ده نفر قزلباش.» روزنامۀ اطلاعات. پیاپی روزانه از سال بیست و دوم. شمارۀ 6569. شنبه اول اسفندماه 1326. تا سال بیست و سوم. شمارۀ 6673. سه‌شنبه هشتم تیرماه 1327.

میرعابدینی، حسن، (۱۳۸۰)، صد سال داستان نویسی،

میرعابدینی، حسن، (۱۳۸۱)، ادبیات داستانی، تهران: نشر چشمه

میرعابدینی، حسن، (1381)، رمان‌های معاصر فارسی. تهران، نیلوفر، جلد سوم، چاپ اول.

میرعابدینی، حسن، (1385)، صد سال داستان‌نویسی؛ چهار جلد در دو مجلد، چهارم، تهران: چشمه.

میرعابدینی، حسن، (1386)، سیر تحوّل ادبیات داستانی و نمایشی، چاپ اول، تهران: فرهنگستان زبان و. ادب فارسی، محمدسعید حنایی کاشانی، نشر دانش، ج 1، تهران، نشر دانشگاهی، ص 57

میرعابدینی، حسن، (1386)، صد سال داستان‌نویسی؛ چهار جلد در دو مجلد، چهارم، تهران: چشمه.

Lote (R), Les intellectuels ands la societe francaisa, A, Colin, Paris, 1918.

Wechsler, Robert. 1998. Performing Without a Stage: The Art

of Literany Translation, North Haven: Catbird Press

Laclau, Ernesto & Mouffe, Chantal. Hegemony and Socialist Strategy, towards a radical democratic politics. London & New York: Verso, 1985.

Laclau, Ernesto. Politics and Ideology in Mrksist Theory: Capitalism, Fascism, Populism. London: New Left Books, 1977.

Weber, Barret. “laclau and Žižek On Democracy and Populist Reason.Internationa

l Journal of Zizek Studies. Vol. 5, No 1. 2011.

Geoff Boucher, the Cahrmond Circle of Idealogy: A Critique of Laclau&Mouffe, Butler and Žižek, re-rress. Melbourne, 2008. Available at: http://www.re-press.org