مضامین و مفاهیم اعتراضی در شعر شاعران مقاومت (باتاکیدبراشعارقزوه)

فصلنامه زبان و ادب فارسی

دوره 15، شماره 54، خرداد 1402، صفحه 307-330   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2022.1966605.1655

نویسنده

ناهید همتی^*

عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

چکیده

ادبیات پایداری مجموعه ایی از آثار ادبی است که شالوده اصلی آن مقاومت مردم یک کشور در راه پاسداری از وطن و پایداری در برابر ظلم می باشد و ادبیات انتقادی و اعتراضی فریاد برآمده از دل شاعران متعهدی است که بر کاستی ها و ناهنجاری ها و بربی عدالتی های صورت گرفته در جامعه؛ مهر صحه ودرستی نمی گذارند
وبا فریاد آزادگی و استقامت تازیانه کلام را بر ظالمان فرود می آورند و هدف آنان ایجاد روحیه پایداری در مردم است وکلام ادبی را در خدمت تعالی انسان وظلم ستیزی، عدالت جویی قرار می دهند و پایداری ملت ایران در هشت سال دفاع مقدس توانست، افق‌های تازه‌ای در حوزه‌های گوناگون ازجمله شعر و ادبیات بگشاید و شاعران ادبیات پایداری با احساس دین وتعهد در مقابل مردم؛ فرصت خلق آثار انتقادی ارزشمندی برای خود رقم زدند وبا مضامین و مفاهیم مختلفی چون مضامین عاشورایی وعرفانی، توصیف آزادی و آزادگی ، شهادت طلبی ، وطن دوستی و مهمترازهمه مضامین اعتراضی(اعتراض به تجملگرایی و دنیاطلبی، شکوه از فریبکاری و از شاعران سکوت اختیار کرده ،غلفتهـا و نادیده گرفتن حمــاسه های بزرگ جبهه و دهن کجی رفاه زدگان و دنیامداران نسبت به جبهه و جبهه نشینان )موجی از اعتراض در شعر شاعران مقاومت بویژه علیرضا قزوه بوجود آمد که در این مقاله به بررسی اشعاراعتراضی و انتقادی این شاعران به روش تحلیلی وتوصیفی پرداخته شده که به پیشتازبودن قزوه دراین زمینه باهدف اصلاح ناهنجاری ها و بی عدالتی ها وتلاش درتبیین وبیداری مردم منتج گردیده است .

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی :«ادبیات مقاومت »؛ « پایداری»؛ «اعتراض»؛ «قزوه »؛ «شهیدان»

مراجع

منابع

امین پور، قیصر (۱۳۹۷). گل‌ها همه آفتاب گردانند، تهران: نشر مروارید.

مجموعه کامل اشعار، تهران، مروارید. ۱۳۸۸-باقی نژاد، عباس، (۱۳۹۶) جلوه‌های اعتراض و مقاومت در شعر شفیعی کدکنی، دو فصلنامه ادبیات دفاع مقدس/دانشگاه شاهد/دوره ۱/شماره ۱-تهران.

بصیری، محمدصادق ۱۳۸۷». نامـةپایداری (مجموعه مقالات اولین کنگره ادبیات پایداری دانشگاه کرمان)، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.

بیگی حبیب‌آبادی، پرویز (۱۳۷۶). غریبانه. تهران: امیرکبیر.

ترابی، ضیاءالدین. (۱۳۸۹). آشنایی با ادبیات مقاومت جهان. تهران: انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.

جواهری گیلانی (شمس لنگرودی)، محمدتقی، ۱۳۷۸، تاریخ تحلیلی شعر نو، جلد ۴، نشر مرکز، چاپ دوم.

حاکمی، اسماعیل (۱۳۷۳). بررسی ادبیات انقلاب اسلامی از بعد عرفانی، مجموعه مقاله‌های بررسی ادبیات انقلاب اسلامی. تهران: سمت، صص ۱۲۸-۱۲۵.

حسینی، سید حسن (۱۳۶۳). هم‌صدا با حلق اسماعیل. تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.

حسینی مؤخر، سید محسن، نجات سید حمید، (۱۳۹۵) بررسی تطبیقی درون‌مایه اعتراض در شعر احمد مطر و علیرضا قزوه، شماره،۲، نشریه مطالعات تطبیقی فارسی و عربی، تهران.

خدیور، هادی و موسایی پرند، سکینه (۱۳۸۹)، ادبیات پایداری در اشعار طاهره صفارزاده و موسوی گرمارودی، مجموعه مقالات سومین کنگره ملّی ادبیات پایداری کرمان.

رحمدل، غلامرضا. (۱۳۸۶). بال‌بال ثانیه‌ها، تهران، نشر دهسرا.

 رحمدل، غلامرضا. (۱۳۸۵)-گدازه‌های چاه و آه، تهران، نشر دهسرا.

سارتر، ژان پل (۱۳۸۸). ادبیات چیست، ترجمة ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، تهران: نیلوفر.

سرامی، قدمعلی (۱۳۷۳). از رنگ گل تا رنج خار: شکل شناسی قصه‌های شاهنامه، تهران: علمی فرهنگی.

سلیمی، حسین ادبیات اعتراض (ادبیات اجتماعی) و بازتاب آن در شعر شاعر مقاومت و پایداری (سید حسن حسینی)، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران، دانشگاه محقق اردبیلی ۱۳۹۴, دوره ۱۰

سنگری، محمدرضا. (۱۳۸۹). ادبیات دفاع مقدس، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.

سنگری، محمدرضا (۱۳۸۵). نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس: ادبیات پایداری در اسلام و ایران (جلد ۱)، ناشر: پالیزان، چاپ دوم.

(۱۳۸۰)، نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، ج ۱، تهران، پالیزان.

عزیزی، احمد، (۱۳۷۲). زائران زاری. تهران: مؤسسه انتشارات آوای نور.

(۱۳۷۵). ملکوت تکلم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی

عظیمی مهر، اصغر (۱۳۸۸). خلسه در خون، تهران، فصل پنجم.

فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۷۸). شاهنامه، چاپ اول، تهران: انتشارات ققنوس، بر مبنای چاپ مسکو.

قانونی، حمیدرضا و پروین، غلامحسینی، ۱۳۹۶، بررسی و تحلیل انتقاد و اعتراض اشعار شاعران پایداری (مقاومت) (با تکیه بر اشعار ملک‌الشعرای بهار)، دومین همایش ملی بازشناسی مشاهیر و مفاخرخراسان در ادب پارسی، مشهد، دانشگاه فرهنگیان شهید مفتح.

قزوه، علیرضا. (۱۳۸۴). شبلی و آتش. تهران: انتشارات اهل‌قلم

قزوه، علیرضا. (۱۳۶۹). از نخلستان تا خیابان. تهران: همراه.

قزوه، علیرضا. (۱۳۷۶). خورشیدهای گمشده. تهران: حوزه هنری.

 قزوه، علیرضا. (۱۳۸۷). گزیده ادبیات معاصر (مجموعه شعر ۴۱)، کتاب نیستان، تهران.

قزوه، علیرضا. (۱۳۹۳). با کاروان نیزه، تهران، انتشارات سوره مهر.

قزوه، علیرضا. (۱۳۸۵). قطار اندیمشک و ترانه‌های جنگ، نشر لوح زرین

کاکایی، عبدالجبار (۱۳۸۷). با سکوت حرف می‌زنم، تهران، نشر علم.

کافی، غلامرضا، ۱۳۸۷، ویژگی مشترک شعر مقاومت در ادبیات ایران و جهان، مجموعه مقالات دومین کنگره ادبیات پایداری، به کوشش دکتر احمد امیری خراسانی، کرمان: اداده کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.

مرتضوی، سید جمال‌الدین، صادقی، پیمان، بررسی تطبیقی مضامین مقاومت و پایداری در شعر اقبال لاهوری، ملک‌الشعرا بهار و شهریار (۱۳۹۶) دانشگاه شهرکرد.