نقش زبان، صدا و کلیشه در بازنمایی هویت سیاسی (یک خوانش برساخت گرایانه)

سیاست‌پژوهیِ اسلامی‌ایرانی

دوره 1، شماره 4، اسفند 1401، صفحه 1-32   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

زهرا خشک جان^*

استادیار جامعه شناسی سیاسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

هدف مقال حاضر ارائه مدلی مفهومی از فرایند برساخت هویت سیاسی از مجرای زبان و صدا، بر مبنای رویکرد پژوهشی برساخت گرایی اجتماعی است.

به باور برساخت گرایان اجتماعی، هیچ واقعیتی، امکان و توان حضور مستقل از بازنمایی های زبانی را ندارد. از این رو زبان، نه تنها ابزار ما برای درک واقعیت و فهم معنا، که مجرایی برای برساخت، معنادهی و هویت بخشی به آن است. در این رویکرد، هویت، خصوصا هویت سیاسی به عنوان واقعیتی نهادی، مفهومی کاملا برساخته و دلالتی معنایی ـ زبانی تلقی می شود که جز در بستر بازنمایی های زبانی، امکان وجود ندارد.

از دید نویسنده این متن، با درک فرایندهای بازنمایی و چگونگی برساخت کلیشه ها و صداهای غالب و مغلوب در هر نظم گفتمانی سیاسی، می توان نحوه برساخت هویت سیاسی از مجرای زبان را درک کرد، چرا که هویت سیاسی فردی و اجتماعی، خود را در صداهای سیاسی ـ اجتماعی برساخت شده و کلیشه های سیاسی (که برساخته هایی گفتمانی ـ ایدئولوژیک هستند)، بازنمایی می کند.

کلیدواژه‌ها

برساخت گرایی اجتماعی؛ زبان؛ صدا؛ هویت سیاسی؛ بازنمایی؛ کلیشه؛ معنا

مراجع